بردیا صدرنوری - نوازنده پیانو - که «نوای نینوا» را همزمان با ماه محرم امسال منتشر کرد و پیش از این نیز آلبوم‌های بداهه‌نوازی پیانو (زندگی جاریست، آوای زندگی و خاطره‌ها) از او منتشر شده است، در یادداشتی که به‌شکل اختصاصی در اختیار ایسنا قرار داده، آورده است: موسیقی و شعر جزء لاینفک فرهنگ، بویژه فرهنگ ایرانی است و یکی از مهم‌ترین و موثرترین ابزارهای انتقال فرهنگ از نسلی به نسل دیگر به‌شمار می‌آید. در ایران، تنوع موسیقی ایرانی از موسیقی ردیف دستگاهی تا موسیقی محلی، تا موسیقی مقامی، تعزیه و ... در کنار غنای شعر فارسی، قابلیت‌ها و ویژگی‌های منحصربه‌فردی برای انتقال فرهنگ به‌وجود آورده است.
در ارتباط با موسیقی مذهبی باید گفت که این ژانر از موسیقی، ریشه در اعتقادات دینی و مذهبی مردم دارد و معمولا منشاء آن وقایع و شخصیت‌های دینی است و با الهام از این رخدادها و شخصیت‌های دینی ساخته شده، خوانده و اجرا می‌شود. تعریف موسع از موسیقی مذهبی آن است که انسان را به سوی اصل خویش و به سوی خدا می‌خواند و درون انسان را به لرزه درمی‌آورد و او را به تفکر وا می‌دارد.
به نظرم اگر موسیقی‌ای این ویژگی‌ها را نداشته باشد، نباید آن را موسیقی مذهبی قلمداد نمود. در این میان، شعر نقش اساسی دارد و باید به محتوا و مفهوم آن توجه کرد. باید اذعان داشت که مذهب و مناسبت‌های مذهبی، یکی از مهم‌ترین عوامل حفظ و اشاعه موسیقی در جهان است. ادعیه و اذکار آهنگینی که در مساجد و سایر اماکن مذهبی در دنیا مانند کلیساها یا در جلسات مذهبی و جلسات خودشناسی خوانده می‌شوند، از این دسته‌اند.
باید توجه داشت که موسیقی مذهبی، صرفا موسیقی عزا و سوگواری نیست. طیفی از موسیقی را می‌توان جزو موسیقی مذهبی برشمرد. در ایران این موسیقی در قالب نیایش‌ها، سوگچامه‌ها، تواشیح، تعزیه، شبیه‌خوانی، مولودی‌خوانی و ... اجرا می‌شود. تلاوت‌های قرآن و سایر کتب آسمانی و ادعیه با صوت زیبا و موسیقایی نیز شاهدی بر جایگاه والای موسیقی در ادیان مختلف است. برخی از این انواع موسیقی پیش از اسلام هم در فرهنگ ایرانی وجود داشته است که با ظهور اسلام بخشی از آن در دل مراسم و مناسبت‌های مذهبی مانند ایام شهادت و ایام ولادت پیامبر (ص) و ائمه (ع) و در قالب روضه‌خوانی و مولودی‌خوانی ظهور و بروز بیشتر یافته است.
همچنین موسیقی مذهبی در ایران بر مبنا و اساس موسیقی ردیف دستگاهی اجرا می‌شود. ما در موسیقی ردیف دستگاهی هم گوشه‌هایی داریم که نام آن‌ها نشانگر حوزه مذهب است، مانند گوشه‌های حسینی و رضوی در شور، راز و نیاز در همایون، روح‌الارواح در بیات ترک.
در این میان، هنرمندان نقش تعیین‌کننده و خطیری دارند. هنرمند باید در حد توان و قابلیت خویش و با استفاده از هر ابزار و روش موثر و قوه خلاقانه خود، برای حفظ و مستندسازی این مفاهیم و انتقال فرهنگ و میراث معنوی به آیندگان تلاش کند. مانند آثار خلق‌شده توسط استاد فرشچیان با به تصویر کشیدن واقعه کربلا، استاد جواد معروفی با آهنگسازی و پرداخت ملودی عاشورایی، استاد شهریار با شعر «علی ای همای رحمت» و ...
قطعا بهره‌مندی از موسیقی برای انتقال این فرهنگ غنی و میراث معنوی و مفاهیم ارزشمندی چون آزادگی و شجاعت امام حسین (ع)، عظمت واقعه عاشورا و رخدادهای دینی و مذهبی، آن هم در فضای کنونی کشور که موسیقی به شدت مظلوم واقع شده و بعضا از آن به‌عنوان مقوله‌ای مقابل دین و مذهب یاد می‌شود، بسیار موثر خواهد بود.
انتهای پیام
نظرات