خیابان ولی‌عصر (عج)،‌ چهارراه سپه، پس از عبور از گیت امنیتی به دلیل همسایگی موزه با چند نهاد دولتی که البته ارزشمندیِ آثار تاریخی و دارای قدمت موزه نیز مزید بر علت حساسیت آن است.

پله‌ها را پایین می‌روی، چیزی حدود 14 متر زیر زمین، تا به نخستین موزه‌ی تخصصی قرآن در کشور برسی. فضایی که زمین‌هایش متعلق به فرمان‌فرمایان است، بنایی چهارسو و درون‌گرا که در ضلع شمالی‌اش کاخ تاریخی مرمر و در ضلع جنوبی‌اش کاخ نگارستان قرار دارد. بناهایی که در فهرست میراث ملی به ثبت رسیده‌اند و به همین دلیل باید راه موزه را تا 14 متر زیر زمین پایین بروی.

گودبرداری‌های این موزه با هدف ایجاد کتابخانه سلطنتی یا  فرهنگسرا قبل از انقلاب اسلامی انجام شد و تا پیروزی انقلاب 25 درصد آن اجرایی شد، تا این‌که پس از یک  توقف 16 ساله، باردیگر در سال 1373 ادامه یافت و در سال 1376 به پایان رسید، اما بدون استفاده و سرانجام در دولت هشتم، معاون اول رئیس جمهور، مرحوم حبیبی با تشکیل جلسه‌ای پیشنهاد ایجاد موزه‌ی تخصصی قرآن را در این مکان داد و  در سال 84 این موزه، توسط آیت‌الله هاشمی رفسنجانی افتتاح شد.

موزه‌ای بدون استفاده از هیچ زینتی در آن و مصالح اولیه مانند آجر، سیمان، سنگ و چوب.

با این وجود، آنچه بر جذابیت و زیبایی این بنا اضافه می‌کند، فضای داخلی و نمایشی آثار در همه‌ی طبقات است، چیزی شبیه یک شمسه که در همه‌ی قرون گذشته اسلامی، توسط تذهیب‌گران و هنرمندان، به عنوان یک نقش شاخص تزئینی در آثار به کار گرفته شده است.

موزه‌ای در سه طبقه که کارآییِ هر طبقه از دیگر طبقات، مجزاست. نمایش آثار موزه‌ای، گالری آثار و متون خطی، کتابخانه تخصصی، تالار اماناتِ نشریات، تالار مطالعه و مخزن از مهمترین کارآیی‌های این طبقات هستند، که موزه‌ی تخصصی قرآن را نخستین موزه در این سطح کرده است و البته آمفی تئاتری 400 نفره که پس از سال‌ها هنوز برای بهره‌برداری کارش به پایان نرسیده است.

احمد مسجد جامعی، نخستین رئیس موزه‌ی ملی قرآن کریم، در بازدید از این موزه خاطرات کاری خود را به یاد می‌آورد، حتی هنوز برخی آثار از زمان نخستین چیدمان در ویترین‌های موزه هستند، آثاری که ملی شدن‌شان در فهرست آثار ملی نیز روی شناسنامه‌ی آن‌ها، مورد تاکید قرار گرفته است.

به گزارش ایسنا، وزیر اسبق فرهنگ و ارشاد اسلامی، کتابخانه تخصصی، نشریات، سایت نرم‌افزارهای قرآنی و مکانی برای برگزاری نشست‌های تخصصی را از جمله مکان‌هایی می‌نامد که برای تکمیل شدن موزه‌ی ملی قرآن پیش‌بینی شده بود و می‌گوید: ایده‌ی ایجاد این بخش‌ها به گونه‌ای بود که بخش‌ها مکمل یکدیگر باشند. در واقع قصد داشتیم موزه‌ای نمونه ایجاد کنیم تا همه با هم یک منطق داشته باشند.

این عضو شورای اسلامی شهر تهران، با اشاره به اینکه این مکان همیشه و به خصوص در ماه‌ رمضان فعال بوده و جشنواره‌ای نیز با عنوان «اخلاق و نیایش» در آن برگزار می‌شد، عنوان کرد: موزه ملی قرآن کریم که در ابتدای تاسیس آن با 49 نسخه خطی قرآن و کتب ادعیه و 151 تابلوی هنری آغاز به کار کرده بود و در مهر ماه سال 1384، به طور رسمی افتتاح شد.

به گفته‌ی وی، در آن زمان و براساس برنامه‌ریزی‌های انجام شده،‌ و با اجرای تدریجی برنامه‌های این موزه، برنامه‌ریزی  برای خرید آثار و دریافت هدایای مردمی  برای تکمیل موزه‌ی تخصصی قرآن کریم آغاز شد و این اقدام باعث شد تا این موزه،‌ در حال حاضر مجموعه قابل توجهی از بهترین آثار قرآنی را در خود داشته باشد.

مسجد جامعی در کنار یادآوری خاطرات گذشته‌اش، از وضعیت کنونی برخی بخش‌های موزه‌ی قرآن رضایت ندارد.

او می‌گوید: متاسفانه  با وجود قدمت و ارزشی که این موزه دارد، این روزها به حال خود رها شده است، اما امیدواریم مسئولان بتوانند آن را به شرایط مطلوبی برسانند.

شاهدِ نارضایتی مسجد جامعی، رطوبت ناشی از چکه‌های آبی است که گاهی اوقات از سقف موزه به طبقه‌ی آخر و روی موکت‌های سبزرنگ بخش سایت که به نظر می‌رسد مدت‌هاست هیچ‌کس به آن‌جا رفت‌وآمد نمی‌کند، است.

از سوی دیگر، بی‌توجهی به مواردی از قبیل نبود پارکینگ برای استفاده‌ی بازدیدکنندگان و زمان بازدید از نخستین موزه‌ی ملی قرآن کریم که مانند ساعت کاری ادارات و فقط از روز شنبه تا چهارشنبه است مهمترین عوامل در کاهش تعداد بازدیدکنندگان از این موزه‌ی نفیس و ارزشمند می‌تواند باشد.

البته در توضیح چگونگی اداره‌ی این موزه‌ی نفیس، حجت‌الاسلام فخرالدین صابری، مدیر کل موزه، پیش از این اعلام کرده که «این موزه از سال ۱۳۸۴ که افتتاح شد تا سال ۱۳۸۸ فقط یک روز در هفته (فقط دوشنبه‌ها) دایر بود، اما از سال ۱۳۸۸ تاکنون این موزه همه روزه از شنبه تا چهارشنبه دایر است و قوانین آن تابع قوانین سازمان میراث فرهنگی کشور است.»

در این شرایط آیا میراث فرهنگی امکان توجه و رسیدگی بیشتر به این موزه در توان خود ندارد؟ خبرنگار ایسنا  برای گرفتن توضیحات بیشتر دربا ره‌ی موزه‌ی قرآن تا زمان ارسال گزارش، موفق به صحبت با حجت‌الاسلام صابری نشد.

گزارش از خبرنگار ایسنا: سمیه ایمانیان

عکس: کبریا حسین‌زاده

انتهای پیام