برخی کارشناسان میراث فرهنگی می‌گویند «ضوابط حفاظت از برج طغرل را رعایت نکرده‌اند و حریم این بنای تاریخی از نظر ساخت‌وسازهای انجام شده متناسب با برج نیست.»

از آثار ارزشمند دوره‌ی سلجوقی است که هرچند هنوز به طور مشخص کاربری آن شناخته نشده، اما بیشتر شبیه یک بنای یادمانی است که تزئینات خاصی ندارد، اما ویژگی‌های معماری دوران سلجوقی مانند آجرکاری در آن به خوبی مشخص است.

به گزارش خبرنگار میراث فرهنگی ایسنا، اما اسکندر مختاری نسبت به برخی از این صحبت‌ها اعتراض دارد. او برخی از آن‌ها را مغایر با فعالیت‌های خود در دوره‌ی تصدی‌اش در معاونت حفظ و احیای میراث فرهنگی استان تهران می‌داند.

وی در توضیح عملکرد خود در این معاونت در سال‌های 74 – 75 و درباره برج طغرل به خبرنگار ایسنا می‌گوید: یک دوره قبل از انقلاب این برج تاریخی توسط دفتر فنی حفاظت آثار باستانی به ریاست مهندس هاشمی، رئیس دفتر فنی سازمان ملی حفاظت آثار باستانی در تهران و در حدود سال‌های 54 - 55 مرمت شد. دوره دوم مرمت این برج نیز که به طور اساسی روی آن اقداماتی صورت گرفت، در سال‌های 77 - 78 و توسط میراث فرهنگی استان تهران بود، که در آن دوره من معاون حفظ و احیای میراث فرهنگی تهران بودم.

* مرحوم دانشور برای «برج طغرل» چه کرد؟

او با اشاره به این‌که مرحوم مصطفی دانشور، مرمت‌گر دوره‌ای دارالفنون، باغ نگارستان، کاخ مرمر و خانه‌ی پروفسور عدل از سوی میراث فرهنگی وظیفه مرمت برج طغرل در آن زمان را بر عهده داشته، ادامه می‌دهد: براساس برنامه‌ی کار باید به محوطه و برج رسیدگی می‌شد. در محوطه نیز یک طرح ساماندهی زیرمجموعه محوطه صورت گرفت که در آن، دیوار شمالی همجوار با معبر شمالی استحکام‌بخشی و پایدارسازی شد و پنجره‌هایی روی دیوارهای محوطه ایجاد شد تا از داخل معبر امکان دیدن برج توسط افراد علاقمند فراهم شود.

وی توضیح می‌دهد: در محوطه‌ی برج نیز در آن زمان یک طرح باغ‌سازی صورت گرفت، حوض شمالی مرمت و عملیات آجرفرش انجام و فضای سبز نیز ساماندهی شدند. از سوی دیگر دیوار جبهه جنوبی بازسازی شد و با ساخت یک سوئیت برای سرایدار و سرویس بهداشتی آقایان و بانوان و یک آبخوری بین بخش ورودی و محوطه، یک طاق قوس آجری با آجرهای قرمز رنگ نصب شد تا ورودی نسبت به محوطه یک فاصله داشته باشد و زمانی‌که بازدید کننده وارد می‌شود، پس از خریداری بلیط راهنمایی و وارد محوطه شود. در آن بخش نیز آجرفرش‌ها انجام و ساماندهی شدند.

مختاری با اشاره به وجود ترک‌هایی روی بدنه برج از گذشته، اظهار می‌کند: برای جلوگیری از ادامه ایجاد این ترک‌ها، یک کانال دفع رطوبت دور تا دور برج زده شد و کف‌سازی اطراف برج به نحوی انجام شد تا بتواند آب‌های سطحی را به هنگام فصول بارش از ساختمان دور کند.

به گفته‌ی او از بالا تا پایین بدنه برج، تمام آجرها تمیز و ترک‌ها دوخت‌و‌دوز شدند و در نهایت در لبه‌ی فراز پایانی برج، آب‌راه‌هایی تعبیه شد که در زمان بارش برف و باران، از طریق مجاری خروجی نادوان‌ها آب بدون ارتباط با دیواره‌ی بنا، به زمین منتقل شود.

* آن‌چه از عرصه و حریم برج طغرل، تملک شد

این کارشناس میراث فرهنگی؛ در مورد ساخت‌وسازهای اطراف عرصه و حریم این برج تاریخی نیز گفت: حریم این بنای تاریخی از شمال به خیابان شهید داوود نبی‌پور، از جنوب به خیابان شهید حمید میرعابدینی و از غرب و شرق به فضای فعلی محدود است. از سوی دیگر عرصه‌ی این بنای تاریخی تحت تملک میراث فرهنگی است.

*15 سال پیش برای برج طغرل یک طرح تهیه کردند

او با اشاره به تهیه طرح «بهسازی برج تاریخی طغرل»، اظهار کرد: این برج دارای دو حریم درجه یک و درجه دو است؛ در آن زمان در حریم درجه یک شهرداری در نظر داشت طرح به‌سازی «محدوده برج طغرل» را در قالب یک مجموعه فرهنگی که قابلیت اجرائی شد ن داشت، به تصویب سازمان میراث فرهنگی برساند.

او با این وجود با بیان این‌که نمی‌داند آن طرح به تصویب رسیده یا خیر؟ تاکید کرد: هر گونه ساخت و ساز در این محدوده، خارج از ضوابط طرح مجموعه فرهنگی «برج طغرل» ممنوع است، چون این محدوده از طرف شمال به خیابان شهید داوود نبی‌پور و از طرف جنوب به خیابان شهید میرعابدینی، از شرق به خیابان صاحب‌الزمان در همجواری اراضی کشاورزی و از طرف غرب به خیابان ابن‌بابویه می‌رسد و در واقع یک مثلث ایجاد می‌کرد.

وی با بیان این‌که قرار بود براساس آن طرح بخش‌هایی از محدوده تملک شود، ادامه داد: براساس این ضابطه هر گونه ساخت و ساز در داخل محدوده ممنوع است و طرح ساماندهی برج طغرل که شهرداری در آن زمان آن را در دستور کار داشت، براین اساس بود تا در ارتفاعی باشد که حریم منظری اثر را مخدوش نکند.

مختاری ادامه داد: با این وجود و براساس این طرح که بخشی از آن نیز مربوط به حریم تماما ساختمان‌ها و املاک در قسمت غربی برج بود، باید تعدادی از خانه‌ها در سمت شرقی برج و بالای زمین‌های کشاورزی محدوده،‌ه مچنین بناهای همجوار خیابان نبی‌پور برداشته می‌شد و براساس آن طرح تملک می‌شدند.

به گفته‌ی وی، با این طرح خانه‌های قرار گرفته در این محدوده، اجازه تخریب و نوسازی نداشتند، همچنین در این طرح با در نظر گرفتن حریم درجه یک و درجه دو و فاصله‌ای به عمق دو پلاک از تمام ساختمان‌های هم‌جوار آن با زمین مسطح کشاورزی باید به ارتفاع 9 متر ساخته می‌شدند.

مختاری تاکید کرد: حریم‌های تهیه شده برای برج طغرل 25 خرداد 1381 تصویب شدند.

به گزارش ایسنا، برج طغرل در شرق آرامگاه ابن بابویه در خیابان ابن بابویه شهر ری قرار دارد و از آثار به جا مانده از دوره‌ی سلجوقیان است. در برخی متون این محل، «برج خلیفه یزید» نامیده شده است. ارتفاع برج حدود ۲۰ متر است. به عقیده‌ی برخی از کارشناسان این برج شبیه عقربه‌های ساعت بوده و می‌توان از روی تابش آفتاب بر روی کنگره‌های آن زمان را تشخیص داد.

برج طغرل برای نخستین‌بار در سال ۱۳۰۱ هجری قمری و در پایان ۳۵امین سال پادشاهی ناصرالدین شاه مرمت و بازسازی شد. این مرمت به دستور شاه و به دست وزیرش امین السلطان و توسط ابوالحسن خان معمارباشی انجام و لوحی مرمر بر سردر بنا نصب شد. این بازسازی بنا را از خطر نابودی نجات داد ولی ظرافت کاری‌های قدیمی و بقعهٔ کتیبهٔ کوفی آن را از بین برد.

انتهای پیام