خبرگزاری دانشجویان ایران (ایسنا) با تاکید بر ضرورت پرهیز از دروغگویی و دروغ‌نویسی در خبر و همچنین رعایت اصل صداقت در خبررسانی که در نهایت به جلب اعتماد مخاطب و اعتبار یک رسانه منجر می‌شود، شعار «صداقت؛ اعتماد و اعتبار» را برای بیست و یکمین نمایشگاه مطبوعات و خبرگزاری‌ها انتخاب کرده است.
ایسنا از دو ماه قبل با انتخاب شعار «صداقت؛ اعتماد و اعتبار» با بیست و یکمین نمایشگاه مطبوعات و خبرگزاری‌ها همراه شد که خوشبختانه این شعار از طرف کارشناسان و اساتید حوزه رسانه و ارتباطات مورد استقبال هم قرار گرفت.
آنچه در زیر می‌خوانید، گفت‌وگوی خبرنگاران بخش رسانه ایسنا با 14 تن از اساتید ارتباطات و فعالان رسانه است که همگی با تایید این شعار، مطالبی را درباره‌ی راه‌ها و موانع پیش‌رو برای تحقق آن در فضای رسانه‌ای کشور مطرح کردند.
دکتر سید غلامرضا کاظمی دینان - رییس انجمن روابط عمومی ایران - درباره شعار «صداقت؛ اعتماد و اعتبار» که خبرگزاری دانشجویان ایران برگزیده است، گفت: اگر ایسنا بتواند روی این شعار بایستد و به آن عمل کند، مطمئن باشید می‌تواند مردم را در کنار خودش نگه دارد.
او در ادامه مطلب بالا اظهار کرد: به هر حال فشارهای زیادی به رسانه‌های کشور وارد می‌شود که متاسفانه دیگر نمی‌توانند اصل صداقت را در خبرنویسی رعایت کنند.
حسن نمکدوست درباره شعار «صداقت؛ اعتماد و اعتبار» که ایسنا برای بیست و یکمین نمایشگاه مطبوعات و خبرگزاری‌ها انتخاب کرده است، به تشریح این مطلب پرداخت که در حوزه‌ی رسانه دچار ناهنجاری‌هایی هستیم که روزنامه‌نگاران برای حل آن باید فکر اساسی کنند.
این استاد ارتباطات و روزنامه‌نگاری درباره‌ی لزوم رعایت اصل صداقت در رسانه‌ها که در نهایت به اعتماد مخاطب و اعتبار یک رسانه می‌انجامد، اظهار کرد: در حوزه‌ی رسانه دچار ناهنجاری هستیم که به ویژه روزنامه‌نگاران باید برای حل آن فکر اساسی کنند؛ این ناهنجاری این است که بخش اصلی ساختار رسانه‌ای کشور به صورت مستقیم تحت تاثیر حاکمیت است. فراگیرترین رسانه کشور یعنی رادیو و تلویزیون نیز از این قاعده مستثنی نیست. این موضوع شامل پرشمارترین روزنامه‌های کشور و عموم خبرگزاری‌های اصلی نیز می‌شود.
نمکدوست خاطرنشان کرد: همان‌طور که می‌دانید نظارت بر رسانه‌ها، دادن مجوز و همچنین تعطیلی و توقیف مطبوعات در دست سیستم حاکمیت است. تا زمانی که چنین ساختاری وجود دارد کاربرد لغاتی همانند «صداقت» و «امانت»، معنای دقیقی از منظر حرفه‌ای ندارند.
سلطانی‌فر، رییس دفتر مطالعات و برنامه‌ریزی رسانه‌ها درباره‌ی شعار «صداقت؛ اعتماد و اعتبار» که ایسنا در بیست و یکمین نمایشگاه مطبوعات انتخاب کرده است، می‌گوید: «صداقت»، «اعتماد» و «اعتبار» سه کلمه کلیدی است که در حوزه رسانه‌ها و اصول روزنامه‌نگاری به شدت مطرح است و می‌تواند موثر باشد.
او معتقد است: فضای خوبی برای پرداختن به این شعارها شکل گرفته است و خبرنگارها می‌توانند از این شعارها در جهت کارهایی که می‌خواهند در آینده انجام دهند استفاده کنند.
محمد سلطانی‌فر تصریح کرد: متاسفانه صداقت به قربانگاه مسائل جناحی رفته است و ما اخبار و مطالب را به جای اینکه با نگاه درست ببینیم، با منافع جناحی می‌نویسیم. دریغ از اینکه بگوییم اشکالی ندارد بر اساس منافع جناحی می‌نویسیم. به هر حال هر رسانه‌ای جناح و سمت و سوی خود را دارد و هر رسانه‌ای ایدئولوژی و موضع خود را دارد، اما اینکه در راستای مسیری که می‌رویم و انتقادی که شکل می‌دهیم، افراد خاصی ضرر می‌بینند یا نه، منافع ملی ضرر می‌کند و ... اینها جای سوال است که به آن می‌پردازیم.
جواد محقق، روزنامه‌نگار پیشکسوت در پاسخ به پرسش خبرنگار بخش رسانه ایسنا درباره‌ی شعار خبرگزاری دانشجویان ایران (ایسنا) در بیست و یکمین نمایشگاه مطبوعات و خبرگزاری‌ها و لزوم توجه به امر «صداقت» در انتشار خبر که به اعتبار و اعتماد یک رسانه می‌انجامد، گفت: اصولا اگر اخلاق حرفه‌ای رعایت شود، صداقت هم جزو اصولی از همان اخلاق حرفه‌ای است. اگر صداقت و اخلاق حرفه‌ای رعایت شود، بسیاری از دعواهایی که در فضای رسانه‌ای اعم از سیاسی داریم را نمی‌داشتیم.
وی در عین حال گفت: متاسفانه اخباری در رسانه‌ها منتشر می‌شوند که صاحب آن اخبار، ابراز بی‌اطلاعی می‌کنند و این اخلاق غیرحرفه‌ای را نشان می‌دهد. امیدواریم اخلاق حرفه‌ای به معنای اخص آن، اتفاق بیفتد و معنای جدی‌تر آن در رسانه‌های ما دیده شود.
وی سپس درباره بی‌اخلاقی رسانه‌ای یادآور شد: همه این اتفاقات در درازمدت باعث می‌شود بسیاری از چهره‌های کشور اعم از هنری و غیرهنری به این رسانه‌ها بدبین شوند و حتی برخی از دوستان همواره گله‌مند از فضای اخباری که به کذب از رسانه‌ها منتشر می‌شود هستند.
محمود اسعدی، استاد مدیریت رسانه درباره‌ی ضرورت رعایت اصل صداقت در رسانه و پرهیز از دروغگویی و دروغ‌نویسی در خبر که در نهایت به اعتماد مخاطب و اعتبار یک رسانه منجر می‌شود، اظهار کرد: مساله صداقت یک موضوع اخلاقی است. قبلا هم بسیاری از رسانه‌ها شعار می‌دادند که باید واقعیات را در خبررسانی بیان کنیم اما در حال حاضر به نظر می‌رسد که این شعار از نظر مخاطبان خیلی قابل پذیرش نیست.
وی با بیان اینکه هر رسانه‌ای یک هدف، رسالت و برنامه‌ای برای بسیج افکار عمومی دارد، خاطرنشان کرد: در همین نمایشگاه مطبوعات می‌توان چندین رسانه مختلف را در نحوه ارائه و برجسته کردن خبر، مصاحبه‌ها، گزارش‌ها و ... پیدا کرد که جهت‌گیری‌های مختلف آنها قابل تامل است.
این استاد ارتباطات افزود: باید به این نکته توجه کرد که هیچ واقعیتی را نمی‌توان صد درصد به مخاطب انتقال داد. از این جهت می‌گویم که رسانه‌ها نه تنها توانایی این کار را ندارند بلکه خودشان نیز علاقه‌ای به انجام آن ندارند.
علی گرانمایه‌پور، استاد ارتباطات در رابطه با شعار «صداقت؛ اعتماد و اعتبار» که ایسنا برای نمایشگاه مطبوعات امسال برگزیده است، بیان کرد: باید به این موضوع توجه کرد که همیشه شعار دادن خیلی آسان ولی عمل کردن خیلی سخت است. امیدوارم همان‌طور که شعار می‌دهیم، بتوانیم عمل نیز بکنیم.
او در پاسخ به این پرسش که چقدر دروغگویی و دروغ‌نویسی در حوزه مطبوعات می‌تواند آسیب‌رسان باشد؟ توضیح داد: تاکید من بیشتر بر روی این مساله است که در حال حاضر برخی از مطبوعات ما با استفاده از تیتر توهین در حال آسیب‌رسانی هستند. برخی از مردم در مجامع عمومی از الفاظ زشت و رکیکی استفاده می‌کنند که رسانه‌ها نیز آن الفاظ را در یادداشت‌ها و در تیترهای خود به کار می‌برند.
مهدی محسنیان‌راد - پژوهشگر و استاد علوم ارتباطات - درباره شعار امسال خبرگزاری دانشجویان ایران (ایسنا) در نمایشگاه مطبوعات خاطرنشان کرد: این رسانه‌ها نیستند که دروغ‌پرداز شده‌اند، بلکه علت این دروغگویی و دروغ‌نویسی سیستم دولتی بود که در دولت قبلی به مردم دروغ می‌گفت و رسانه‌ها آن دروغ‌ها را منتشر می‌کردند؛ البته نباید هیچگاه آن دروغ‌ها رسانه‌ای می‌شد.
این مدرس دانشگاه در ادامه با بیان اینکه مخفی‌کاری در کار رسانه‌ای، خودش به نوعی دروغ محسوب می‌شود، افزود: من فکر می‌کنم شعارسازی کار خبرگزاری‌ها و رسانه‌ها نیست. همیشه در طول تاریخ ایران مردم نسبت به عملکرد دولت‌ها آگاهی داشتند و این دولت‌ها بودند که از مردم رودست می‌خوردند.
مدیرمسوول روزنامه شرق درباره‌ی لزوم رعایت اصل صداقت در اخبار رسانه‌ها و همچنین پرهیز از دروغگویی و دروغ‌نویسی در خبر و اینکه این امر می‌تواند چه آثار مخربی بر اعتماد مخاطب داشته باشد، اظهار کرد: کلیدی‌ترین حرف برای یک رسانه داشتن صداقت است و نبود صداقت اولین ضربه را به خود رسانه می‌زند.
مهدی رحمانیان در ادامه مطلب بالا مطرح کرد: مخاطبان دیر یا زود متوجه می‌شوند که یک رسانه چقدر در انعکاس اخبار صداقت دارد و در صورت نداشتن صداقت به آن رسانه رجوع نخواهند کرد. یک رسانه باید مخاطب‌محور باشد. اگر مخاطبی نتواند به رسانه‌ای اعتماد کند، در نتیجه به آن رسانه رجوع نمی‌کند چه مکتوب و چه مجازی.
وی با اعتقاد بر اینکه نداشتن صداقت منجر به این می‌شود که آن رسانه بیشترین ضربه را به خود وارد کند، گفت: حتی اگر یک رسانه دیدگاه منفعتی داشته باشد، باید صداقت محور باشد و این اصلی است که همه رسانه‌ها در دنیا رعایت می‌کنند.
مدیرعامل ایرنا هم معتقد است: در ایران رسانه‌ای که دوست داشته باشد دروغ بنویسد و مخاطبان خودش را بی‌اعتماد کند، نمی‌تواند وجود داشته باشد؛ زیرا اصولا بقای رسانه به هدف‌گذاری امانت و صداقت در انتشار اطلاعات است.
محمد خدادی در گفت‌وگو با خبرنگار بخش رسانه ایسنا خاطرنشان کرد: باور ندارم در ایران رسانه‌ای باشد که دوست داشته باشد دروغ بنویسد و مخاطبان را نسبت به خودش بی‌اعتماد کند. به نظرم اشکالی که در رابطه با رسانه‌ها وجود دارد، دور شدن از فضای کار حرفه‌ای است؛ چراکه رسانه‌های ما کم‌کم به یک ابزار تبدیل شده‌اند؛ این در حالی است که باید نگاه به رسانه به‌عنوان یک نیاز باشد و این نیاز با کار حرفه‌ای در رسانه‌ها نهادینه شود.
سید کاظم سیدباقری، استاد ارتباطات درباره لزوم رعایت اصل صداقت در خبر و پرهیز از دروغ‌نویسی و دروغگویی در اخبار رسانه‌ها معتقد است: یکی از ویژگی‌های اساسی و اولیه هر رسانه، خبررسانی و همچنین بنیادی‌ترین ویژگی هر خبر این است که صادقانه باشد و اگر صداقت در خبر حاکم نباشد، طبیعتا آن رسانه نمی‌تواند در میان مخاطبان اعتمادی هم داشته باشد.
او در توضیح این بحث بیان کرد: صداقت اولین گام در خبر است؛ حالا اگر رسانه‌ای این ویژگی را رعایت نکند شاید یک الی دو بار مخاطبان آن رسانه متوجه این دروغ‌ها نشوند اما به هر حال در نهایت متوجه این نکته می‌شوند و این اتفاق به یک امر ویرانگر منجر خواهد شد که فرو ریختن دیوار اعتماد مخاطبان نسبت به آن رسانه است.
سیدباقری گفت: اگر صداقت در خبر نباشد، علاوه بر بحث ویرانگری یکسری عوارض اجتماعی و سیاسی هم دارد که البته این اتفاق می‌تواند برای هر جامعه‌ای به وجود بیاید که از جمله آنها شایعات گوناگونی است که در امور اجتماعی رخ می‌دهد.
مجید رضاییان - استاد دانشگاه و پژوهشگر ژورنالیزم - با تاکید بر اینکه سه‌گانه درستی، صداقت و نگاه کارشناسی، اعتماد و اعتبار سرمایه به حساب می‌آید، اسلوگان ایسنا با عنوان «صداقت؛ اعتماد و اعتبار» در نمایشگاه امسال مطبوعات را رویکردی حرفه‌ای دانست.
او تصریح کرد: پیش از صداقت، مبنای اصلی در روزنامه‌نگاری درستی روایت رویداد است. این اصل به ما یادآور می‌شود که ما اطلاعات و فکت‌های موجود در واقعیت پیرامونی و آنچه که در رویداد نهفته است را به خوبی بشناسیم و در این زمینه، جدای از اطلاعات طولی، اطلاعات افقی، شامل اطلاعات موازی و حاشیه را بر متن بیفزاییم.
سعید خال - استاد علوم ارتباطات دانشگاه تهران - با تاکید بر اینکه «صداقت مهمترین اصل و رکن اساسی روزنامه‌نگاری و حرفه مطبوعات است»، به خبرگزاری دانشجویان ایران به خاطر انتخاب شعار «صداقت؛ اعتماد و اعتبار» در نمایشگاه امسال مطبوعات تبریک گفت.
وی خاطرنشان کرد: گاهی ممکن است به عنوان مثال یک خبر در رسانه‌ها دربرگیری کمی داشته باشد و از اهمیت پایینی برخوردار باشد اما در نهایت منتشر می‌شود ولی مطمئن باشید خبری که دروغ باشد، هرگز فرصت انتشار از سوی دست‌اندرکاران حرفه‌ای مطبوعات را پیدا نخواهد کرد، پس صداقت و راستی مهمترین اصل ژورنالیست است و همه ما می‌دانیم که میزان صداقت اخبار با میزان اعتماد رابطه مستقیمی دارد و هرچه صداقت در یک رسانه افزایش پیدا کند، میزان اعتماد و اعتبار آن رسانه نیز افزایش پیدا خواهد کرد و آن رسانه جایگاه بالاتری پیدا می‌کند.
طهمورث شیری - مدرس ارتباطات - درباره‌ی لزوم پرهیز از دروغگویی و دروغ‌نویسی در خبر با هدف جلب اعتماد مخاطب و بالا بردن اعتبار رسانه، با تاکید بر اینکه در کار خبر باید از سیاست فاصله گرفت، بیان کرد: کمی زمان می‌برد تا ما بتوانیم به سمتی برویم که در کشورمان بحث واقع‌نویسی را بیشتر مورد توجه قرار بدهیم و از سیاست فاصله بگیریم.
او در ادامه‌ی مطلب بالا گفت: ما امسال همزمان با نمایشگاه مطبوعات، انتخابات را هم پیش‌رو داریم که خود به خود فضا را سیاسی می‌کند و این مزید بر علت می‌شود که روزنامه‌های مطرح ما وجه سیاسی‌شان بر سایر وجوه غلبه کند؛ بر این اساس وقتی بحث سیاست در روزنامه‌نگاری مطرح می‌شود، کارکرد حزبی پیدا می‌کند و طبیعتا از رسالت‌های مدنظر خودشان کمی فاصله می‌گیرند و به رسانه‌هایی تبدیل می‌شوند که فقط به یکسری نیازها می‌توانند پاسخ دهند.
مستوره عزت‌زاده، مدرس دانشگاه درباره ضرورت توجه به بحث صداقت در تهیه و انتشار اخبار که به اعتماد و اعتبار رسانه می‌انجامد، تصریح کرد: بحث صداقت در خبر یکی از فاکتورهای کلیدی و اصلی تولید خبر است که جلب مشتری می‌کند؛ ضمن اینکه همین عنصر صداقت در آینده هم مخاطبان زیادی را با رسانه‌ها همراه می‌کند. ما زمانی می‌توانیم مخاطب داشته باشم که در اخبارمان صداقت داشته باشیم.
وی سپس در پاسخ به پرسشی درباره‌ی دلایلی که به دروغگویی و دروغ‌نویسی برخی رسانه‌ها منجر می‌شود، به این نکته اشاره کرد که مطبوعات در همه جای دنیا خط فکرهایی دارند که مسیرشان را هدایت می‌کنند اما گاهی این مسیر منجر به دروغگویی، دروغ‌نویسی و نداشتن صداقت در خبر می‌شود که اگر این فضا به وجود بیاید همین دروغگویی و دروغ‌نویسی در اخبار عاملی می‌شود که شبکه‌ها و فضاهای اجتماعی بیشتر خودشان را نشان بدهند.
انتهای پیام
نظرات