«تا زمانی که متولیان این اتفاقات مشخص نباشند، نمی‌توان هیچ کنترلی روی طرح داشت. از هر کسی که می‌پرسیم تخریب‌ها در شیراز توسط چه کسی انجام می‌شود، می‌گویند ما مسوول تخریب نیستیم. حتی افرادی که در حال تخریب هستند، نیز می‌گویند ما خودمان این کار را انجام می‌دهیم؟! صاحب لودر، پیمانکار و کارگران می‌گویند خودمان مسبب کار هستیم؟!»

به گزارش خبرنگار میراث فرهنگی ایسنا، محمدحسن طالبیان - معاون میراث فرهنگی سازمان میراث فرهنگی و گردشگری - پس از بازگشت از شیراز، در نشستی خبری با حضور خبرنگاران حوزه‌ی میراث فرهنگی، به گفته‌ی خودش از سیر تا پیاز تخریب‌های انجام شده و آن‌چه را در توان‌اش بوده تا از تخریب‌های بیشتر در این بافت تاریخی جلوگیری کند، توضیح داد که مختصری از آن به شرح زیر است.

طالبیان نخست به وظایف حاکمیتی سازمان میراث فرهنگی اشاره می‌کند و می‌گوید: متأسفانه انگشت دستگاه‌های دولتی از روی بی‌انصافی به سوی میراث فرهنگی می‌رود و معمولا این نهاد را فقط مقصر در تخریب بناهای تاریخی می‌دانند، چون دستگاه میراث فرهنگی یک جنبه حاکمیتی و نظارتی برای حفاظت و احیای بافت‌ها و بناهای تاریخی دارد.

وی اضافه می‌کند: در حالی که دستگاه‌های دخیل در این مجموعه دستگاه‌های زیادی را شامل می‌شوند. میراث فرهنگی وظیفه حاکمیتی و نظارتی دارد تا ارزش‌های فرهنگی محیط بافت تاریخی حفظ شود. برای اینکه یک بافت تاریخی با ارزش‌های آن حفظ شود دستگاه‌های مختلف باید کمک کنند. این اقدامی است نیازمند عزم مردم، دولت و همه نهادهای دخیل در بافت تاریخی است.

او در ادامه با اشاره به وجود ۷۰۰ بافت تاریخی در کل کشور، از تعیین بافت و ابلاغ آن‌ها به وزارت کشور در دوره‌های گذشته خبر می‌دهد و بیان می‌کند: برای اینکه این بافت‌ها در طرح‌های جامع و تفصیلی مطرح و قدری در حالت فنی‌تر حفظ شود، نخست پرونده‌ی آثار و بناها به شورای عالی شهرسازی فرستاده می‌شود تا به کمیته‌های فنی ارسال شود. این قضیه برای تعیین محدوده در دست بررسی است. حتما سند تاریخی و عکس‌های هوایی نیز در این زمینه وجود دارد و آن‌ها هم در دست بررسی هستند تا یک جا به شورای عالی و شهرسازی ارسال شود که تشخیص آن‌ها با دستگاه‌های نظارتی میراث فرهنگی است.

وی با اشاره به اقداماتی که در زمان وقوع یک تخریب در هر بافت تاریخی باید توسط معاونت میراث فرهنگی رخ دهد، نیز می‌گوید:‌ این نوع اتفاقات یک پروژه نیست، یک جریان است. باید بدانند حفاظت از میراث فرهنگی و بافت‌های فرهنگی یک پروسه است. اگر تفاوت در این زمینه درک شود که این یک پروسه فرهنگی است و همه دستگاه‌ها در آن حضور دارند و فقط یک دستگاه دخالت نمی‌کند، مشکل حل می‌شود.

او با بیان این نکته که متأسفانه مهمترین بهانه‌ کنونی برای تخریب بافت‌های تاریخی «امنیت» است، اظهار کرد: می‌گویند فلان بافت آلوده به حضور معتادان و دزدها شده است و به همین بهانه آن را تخریب می کنند، مگر میراث فرهنگی مسئول بحث امنیت و مسائل اجتماعی است؟ اگر شما بافت‌های تاریخی را حذف کنید آیا معضلات اجتماعی جای دیگری رشد نمی‌کند؟ قطعا دوباره جای دیگری می‌رود که برای برطرف کردن‌اش باز هم به سرمایه‌گذاری نیاز دارد و باید کاری کرد تا فرایندی ایجاد و معضلات اجتماعی برطرف شوند.

طالبیان در ادامه‌ی توضیحاتش در جمع خبرنگاران درباره‌ی تخریب‌های جدید رخ داده در بافت تاریخی شیراز اظهار می‌کند: در دولت گذشته شورای عالی معماری و شهرسازی کلیات یک طرح ۵۷ هکتاری را تصویب کرد، اما اعلام کرد برای اجرایی کردن طرح، جزئیات آن هم باید تصویب شود. با این وجود تا کنون کسی هیچ طرحی در جزئیات نیاورده است، چون براساس قانون آن باید در شورای فنی سازمان مصوب شود و پس از آن به شورای عالی برود. کارشناسان روی آن بحث کنند و پس از آن اجرایی شود، بنابراین طرح ۵۷ هکتاری در جزئیات هنوز اعمال نشده و فقط محدوده‌ای ۵۷ هکتاری به صورت کلی در دولت گذشته مصوب شده است.

او می‌افزاید: من معتقدم نباید هیچ طرحی را تا زمانی که جزئیات هم به طور کامل مشخص شود، مصوب می‌کردند. باید طرح روشن می‌شد، با این وجود چنین اقدامی را انجام دادند، به همین دلیل قرار شد زمانی که طرح به شورای عالی معماری و شهرسازی رفت، جزئیات آن هم ارسال شود تا توسط مشاوران بررسی شوند. اما در این فاصله تخریب در خانه پورنواب در بافت تاریخی رخ داد که از شورای عالی درخواست بحث درباره آن را داشتیم. مشاور بحث را شروع کرد و سپس تصمیم شورای عالی معماری شهرسازی این شد تا کمیته‌های فنی با دستگاه‌های مختلف تشکیل شود.

معاون میراث فرهنگی سازمان میراث فرهنگی و گردشگری در ادامه در پاسخ به پرسش خبرنگاران که مسببان تخریب بافت تاریخی شیراز چه کسانی هستند؟ می‌گوید: کسانی که بافت تاریخی شیراز را تهدید می‌کنند، نمی‌شناسیم، هیچ مسوولی وجود ندارد که بگوید من تخریب کرده‌ام، در حالی که این افراد باید بگویند از طرف کجا هستند. دلیلی ندارد که در روز روشن بگویند باید چنین طرحی را اجرایی کرد اما مسوولی نداشته باشند!

او اظهار می‌کند: در چنین مواقعی معمولا کلیات طرح را روی پرده‌ای در همان محوطه نمایش می‌دهند مانند «میدان عقیق اصفهان» که جزئیاتش موافقان و مخالفان زیادی داشت، اما با این وجود بنر جزئیات طرح را در وسط میدان زدند و اعلام کردند که چنین اتفاقی در حال رخ دادن است و جایگزین آن این اقدام است. بنابراین زمانی که یک کار روشن باشد، نشان می‌دهد که یک طرح مصوب هم دارد. در نهایت مشخص است که چه کسی آن را انجام می‌دهد.

طالبیان تاکید می‌کند: تا زمانی که متولیان این اتفاقات مشخص نباشند، نمی‌توان هیچ کنترلی روی طرح داشت. از هر کسی که می‌پرسیم تخریب‌ها توسط چه کسی انجام می‌شود، می‌گویند ما مسوول تخریب نیستیم! حتی افرادی که در حال تخریب هستند، نیز می‌گویند ما خودمان این کار را انجام می‌دهیم؟! صاحب لودر، پیمانکار و کارگران می‌گویند خودمان مسبب کار هستیم؟!

وی در این لحظه با اعتراض خبرنگاران مواجه شد که چرا با آن افراد وقتی خود به کارشان اقرار می‌کنند، برخورد قانونی نمی‌کنند، اظهار می‌کند: در چنین حالتی بلافاصله سازمان میراث فرهنگی ابزارش این است که شکایت خود را نخست به دادگاه و سپس به بالاترین مرجع استان یعنی رئیس شورای تأمین استان (استاندار) ببرد، بنابراین همزمان این دو کار از سوی مدیرکل فارس و رئیس سازمان میراث فرهنگی و گردشگری انجام شد و در نامه‌هایی جداگانه به وزیر کشور این اتفاقات مطرح شد. همچنین حکم قضایی گرفته شد که به موجب آن نیروی انتظامی باید جلوی کار پیمانکار و صاحبان لودر را می‌گرفت تا آن‌ها اعلام کنند اقداماتشان براساس چه برنامه‌ای است. اما نیروی انتظامی به این حکم عمل نمی‌کند؟!

او با تاکید بر این نکته که تشخیص‌دهنده‌ی ارزش خانه‌های تاریخی، میراث فرهنگی است، ادامه می‌دهد: قانون این وظیفه را به سازمان میراث فرهنگی محول کرده که با توجه به این طرح آن نهاد ارائه دهنده می‌تواند جایگزین‌هایی روی پروژه خود داشته باشد. پس از این اتفاقات چهار دستگاه‌ استانداری، وزارت راه و شهرسازی، تولیت شاهچراغ و سازمان میراث فرهنگی با یکدیگر به توافق رسیدیم که فکر می‌کنم از این حیث اهمیت داشت که پس از مصوبه دولت گذشته به مرور سراغ انضباط اقدامات برویم و هر کاری که می‌خواهند انجام دهند، نخست مجری آن دستگاه‌های دولتی وزارت راه یعنی «سازمان مجری ساختمان‌ها و تأسیسات دولتی و عمومی» که زیر نظر وزارت راه و شهرسازی است، باشد چون برخی از بودجه‌های آن دولتی است.

طالبیان همچنین درباره‌ی عملکرد نیروی انتظامی در این زمینه بیان می‌کند: سوال ما از نیروی انتظامی نیز همین بود که چرا در این زمینه اقدامی انجام نداده است؟ به استاندار فارس نیز نامه نوشتیم و پس از بیان جزئیات از آن پرسیدیم که چرا نیروی انتظامی در این زمینه وارد عمل نشد؟ اکنون وظیفه رئیس شورای تأمین امنیت استان است که این موارد را فراهم کند. شیراز درحال حاضر در چنین وضعیتی قرار دارد آن هم با توجه به اینکه از مسوولان استان، استاندار و دستگاه‌های قضایی استمداد طلبیده‌ایم که بافت تاریخی شیراز باید به همان توافقی که با چهار دستگاه داشتیم، بازگردد. تاکنون در این زمینه هیچ کاری عملی نشده است. به آن‌ها اعلام کردیم که اگر به استمدادمان جواب ندهند ما مجبور می‌شویم به مراجع در سطح ملی رجوع کنیم.

طالبیان که از آغاز تخریب‌ها در 17 خرداد به شیراز رفته است، درباره‌ی اقدامات‌اش در آن زمان نیز می‌گوید: زمانی که به شیراز رسیدیم با استاندار و همه‌ی مسئولان و دست اندرکاران صحبت کردم، حتی آقای ایزدی معاون وزیر راه را که برای کار دیگری به شیراز آمده بود، پس از تاریک شدن هوا به داخل بافت تاریخی شیراز بردیم. وقتی هم به تهران برگشتم در نامه‌ای به آقای پیروز حناچی دبیر شورای عالی شهرسازی و معماری ایران توضیح دادم که «علی‌رغم مصوبات وتوافقات چند جانبه مبتنی بر ارائه برنامه و طرح دقیق در بافت تاریخی ۵۷ هکتاری اطراف حرم شاه چراغ و تصمیم انجام اقدامات اجرایی توسط سازمان ساختمان‌های دولتی برای هماهنگی قانونی و یک پارچگی مدیریت اقدامات متاسفانه تخریب بافت توسط عوامل خودسر ادامه دارد به گونه‌ای که سه خانه مسکونی دارای ارزش تاریخی و یک نانوایی با لودر ظرف پنج روز گذشته تخریب شدند، این در حالی است که تشخیص این مداخله و نحوه انجام آن از طرف هیچ یک از دستگاه‌های دولتی و متولیان قانونی بافت صورت نگرفته و مورد تایید نیست. بنابراین با توجه به وضعیت رو به تزاید این ناهماهنگی و برای جلوگیری هرچه سریع‌تر تخریب بافت ارزشمند تاریخی فرهنگی شیراز تقاضای جلسه فوق العاده و اضطراری شورای عالی شهرسازی و معماری را کردم.»

طالبیان در ادامه سوال دیگر خبرنگاران را نیز جزو سوال‌های خود می‌داند که چطور استاندار یک شهر نسبت به دستورات معاونت ریاست جمهوری بی تفاوت است و چرا حرف معاون رئیس جمهور توسط استانداری عملی نمی‌شود و ادامه می‌دهد: حرف من این است که من نباید بگویم پیمانکار این پروژه چه کسی است استان باید اینها را بداند، در حالی که استاندار هیچ جوابی به این نامه‌ها نداد. پیگیری انجام شد، حتی حضوری رفتیم. اما در جواب ما گفتند که ما دستورات لازم را داده‌ایم و اقدامات قانونی انجام شده است اما تاکنون به نتیجه نرسیده‌ایم. هرچند بناهای تخریب شده ثبت آثار ملی نبوده‌اند اما ارزشمند بوده‌اند.

معاون میراث فرهنگی سازمان میراث فرهنگی و گردشگری در ادامه به برنامه‌ریزی‌های این معاونت برای مستند نگاری بافت‌های تاریخی مانند بافت تاریخی شیراز اشاره می‌کند ومی‌گوید: برای سال ۹۴ یک بخش از اعتبارات را به مستندات تخصیص داده‌ایم که اگر محقق شود، بافت ‌های تاریخی را مستندنگاری می‌کنیم.

انتهای پیام