طرح استانی شدن انتخابات چند هفته ای است که در مجلس بحث برانگیز شده و نمایندگان موافق و مخالف این طرح در صحن علنی مجلس و در رسانه به اظهارنظر در این رابطه پرداخته و به بیان مزایا و معایب آن می پردازند.
موافقان معتقدند با تصویب و اجرایی شدن این طرح نمایندگان وظایف ملی و منطقه‌ای خود را بهتر انجام می‌دهند و کاهش طائفه‌گرایی و وحدت بیشتر میان نمایندگان یک استان بوجود می‌آید، اما نمایندگان مخالف طرح می‌گویند اجرا کردن این طرح کاهش مشارکت مردم، فعال شدن پول های کثیف در انتخابات و نخبه کشی را در پی خواهد داشت.
خبرگزاری ایسنا در نشستی با حضور امیر خجسته رییس کمیسیون شوراها و امور داخلی و نماینده مردم همدان و فامنین و مهدی دواتگری عضو کمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی و نماینده مردم مراغه و عجب شیر زوایای مختلف این طرح را مورد واکاوی قرار داد.
آنچه در پی می‌آید حاصل این نشست ست:
حق نمایندگی ادا نمیشود
امیرخجسته به عنوان نمیانده موافق طرح استانی شدن انتخابات مجلس در ابتدا در خصوص خاستگاه این طرح و مزایای آن نسبت به قانون قبلی، گفت: این طرح یکی از طرح‌های خوبی است که در مجلس شورای اسلامی به بحث گذاشته شده است و با توجه به شرایط فعلی مجلس می‌بینیم که نمایندگان از وظیفه و رسالت اصلی خود به عنوان نماینده مردم که همان قانون‌گذاری و نظارت بر اجرای قانون است عدول کرده‌اند.
وی ادامه داد: دلیل آن هم به این 36 سال برمی‌گردد که در این مدت روند طوری جریان یافت که نماینده وارد کار اجرایی و فرعی شد و از کارهای اصلی خود بازماند. به طور مثال می‌بینیم که یک نماینده گاهاً مجبور است کارهای مربوط به شوراهای شهر، شهردار، فرماندار و مدیران کل را انجام داده و پیگیری کند.
رئیس کمیسیون شوراها و امور داخلی کشور این شرایط را نامطلوب ارزیابی کرد و افزود: در مدلی که برای نمایندگی در کشور ما وجود دارد حق نمایندگی ادا نمیشود و این اجحاف بزرگی در حق مردم است.
خجسته با بیان اینکه 195 نماینده درخواست استانی شدن انتخابات را مطرح کردند، تصریح کرد: در طرح استانی شدن نمایندگان هر استان مشخص می‌شوند و آنها می‌توانند به وظیفه اصلی خود برگردند، در عین حال که نمایندگان استانی می‌شوند، شورای شهر نیز به عنوان پارلمان شهری جایگاه خود را پیدا کرده و شرح وظایفی برای آن تعریف می‌شود تا بتوانند به عنوان پارلمان‌های شهری وظایف خود را به نحو احسن عملی و اجرایی کند.
نماینده مردم همدان و فامنین در مجلس، خاطرنشان کرد: در همین راستا مدیریت محیط شهری به طور یکپارچه به شهرداری داده می‌شود و نماینده فقط برای پیشبرد مسائل کلان به این مسئولین کمک خواهد کرد.
وی در ادامه یادآور شد: اگر مدیران در استان‌ها، بخشداری‌ها و فرمانداری‌ها کار خود را به نحو احسن انجام دهند نیازی نیست که نماینده به مسائل جزئی ورود پیدا کند و فقط به تمام این نهادها نظارت کرده و تذکرات لازم را می‌دهد.
با استانی شدن انتخابات احزاب ناچارا فعال خواهند شد
خجسته همچنین معتقد است با استانی شدن انتخابات، احزاب نیز فعال می‌شوند و در این خصوص توضیح داد: قوانین احزاب نوشته شده و طرح اصلاح قانون احزاب در کمیسیون شوراها به تصویب رسیده است و در حال حاضر در نوبت صحن علنی مجلس قرار دارد.
وی افزود: احزاب به عنوان ارکان نظام جمهوری اسلامی ایران باید فعال شده و رقابت ایجاد کنند، رقابتی با برنامه که در عرصه‌های سیاسی حضور فعالی داشته باشند. در حال حاضر از 240 حزب به ثبت رسیده، 30 حزب فعال وجود دارد که این 30 حزب طبق قانونی که به تصویب می‌رسد باید با هم ادغام شده و حدود 3 تا 4 حزب از آنها بیرون بیاید و فعالیت استانی و ملی ایجاد کند.
رئیس کمیسیون شوراها یادآور شد: در حال حاضر می‌بینیم که چند ماه قبل از انتخابات احزاب و ائتلافاتی تشکیل می‌شوند اما دو ماه بعد از انتخابات غروب می‌کنند، اما زمانی که احزاب قوی حضور داشته باشند موظفند برای تأمین آینده خود فعالیتی دائمی داشته باشند، لذا بحث احزاب به عنوان بحثی مهم باید در ذیل استانی شدن انتخابات ظهور پیدا کند.
خجسته در ادامه در پاسخ به این سوال که آیا مطرح شدن این طرح جزء حواشی و نشان دهنده عدم توجه به مسائل کلانی همچون توسعه کشور نیست، گفت: این طرح در مجلس در مدت زیادی با حضور کارشناسان و مسئولان به نقد، بحث و مناظره گذاشته شد و آن را با هیأت رئیسه مجلس و آقای لاریجانی مطرح کردیم که البته رئیس مجلس ابتدا با آن موافق نبود و پس از بحث‌های کارشناسی و مطرح شدن آن در مجمع تشخیص مصلحت نظر ایشان نیز مثبت شد و در حال حاضر هیأت رئیسه مجلس به طور یکپارچه موافق این طرح هستند.
هرکس طرح دیگری دارد بیاورد!
رئیس کمیسیون شوراها و امور داخلی کشور، خاطرنشان کرد: در حال حاضر ما به این نتیجه رسیدیم که نظام انتخابات مجلس باید از این وضع خارج شود و این طرح با این چارچوب‌ها به نظر ما رسید لذا هر مخالف یا منتقد و شخصی نظر یا طرح دیگری دارد می‌تواند مطرح کند و راهکار دهد تا از این شرایط خارج شویم.
وی با تأکید بر اینکه مجلس باید وزین و قدرتمند باشد، تصریح کرد: یکی از بهترین راهکارهای ما برای ساماندهی به وضعیت انتخابات مجلس این طرح است. فضای مجلس و جامعه نیز در حال آمادگی است تا مجلس شورای اسلامی را به جایگاه واقعی خود برگردانند که از نظر ما با طرح استانی شدن این اتفاق خواهد افتاد و وظایف سایر نهادهای مرتبط به درستی مشخص می‌شود.
خجسته همچنین در پاسخ به انتقادی در خصوص به وجود آمدن مشکلات قومیتی و امنیتی در صورت اجرایی شدن این طرح، گفت: وقتی احزاب وارد کار شوند قطعاً اختلافات قومیتی به حداقل می‌رسد.
عده ای نمی‌خواهند احزاب فعال شوند، منافعشان به خطر می‌افتد
نماینده مردم همدان و فامنین در مجلس در ادامه اظهار کرد: عده‌ای نمی‌خواهند احزاب فعال شوند چرا که منافعشان به خطر می‌افتد. در صورت فعال شدن احزاب پس از هر دولت و در ازای عملکرد مسئولین احزاب پاسخگو هستند و وقتی استانی شدن انتخابات شکل بگیرد احزاب نیز ناچاراً فعال می‌شوند.
وی خاطرنشان کرد: احزاب یک شبه فقط نان دانی و کاسبی برای یک عده است که به رقابتی چند روزه و تخریب سایرین می‌پردازد.
اجرایی شدن قانون احزاب نیاز به فرهنگ سازی دارد
مهدی دواتگری نیز که به عنوان مخالف طرح استانی شدن در این نشست حضور داشت، گفت: من شخصاً با تقویت احزاب و تحزب‌گرایی موافقم. اما با سازوکاری که در حال حاضر وجود دارد به نظر من هدف مدنظر تحقق پیدا نمی‌کند.
وی در ادامه اظهار کرد: سال 61 قانون احزاب در مجلس به تصویب رسید و در حال حاضر خلاء قانونی وجود ندارد و طرحی که به عنوان اصلاح این قانون در مجلس رسیدگی می‌شود برای رفع نقایص است.
نماینده مردم مراغه و عجب شیر در مجلس، خاطرنشان کرد: نکته مهم در اجرای قانون احزاب این است که اجرایی شدن آن نیاز به فرهنگ‌سازی دارد و این طور نیست که با تصویب قانون احزاب جامعه شرایط و بستر لازم را برای عملیاتی کردن آن داشته باشد. به این معنا که در حال حاضر جامعه شرایط فرهنگی لازم را برای نهادینه کردن این قانون ندارد.
وی افزود: بخشی از این موضوع به آن برمی‌گردد که عملکرد گذشته احزاب عملکرد مطلوبی نبوده، همچنین اعتماد عمومی در جامعه و در میان دولتمردان نسبت به شکل‌گیری قوی احزاب دیده نمیشود که اینها همه اشکالات عمده‌ای است.
این عضو کمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی مجلس در خصوص ایرادات دیگر این طرح، گفت: با روش استانی شدن انتخابات پل ارتباطی میان مردم و مسئولان نظام قطع می‌شود چرا که اگر نماینده به مشکلات جزئی مردم روستا رسیدگی نکند کارها به درستی پیش نمی‌رود. قطعاً برخی از مسئولین وظایف خود را به درستی انجام نمی‌دهند و این موجب می‌شود نمایندگان وارد کار نظارت و پیگیری امور اجرایی شوند.
دواتگری در ادامه توضیح داد: مردم بخش‌های کوچک و روستاها دسترسی خوبی به مسئولان، وزرا و رئیس جمهور ندارند و قطعاً به نمایندگان خود متصل می‌شوند و نمایندگان به نحوی پناهگاه مردم برای استماع دغدغه‌ها و پیگیری مطالبات آنها هستند. بنابراین در این زمینه هیچ ایرادی وجود ندارد.
استانی شدن انتخابات حق نخبگان مستقل را تضییع می کند
وی یادآور شد: اشکال دیگر این طرح تضییع حقوق ضعفا، مردم محروم در نقاط دورافتاده و به خصوص حق نخبگان است. سیستم فعلی موجب شده در این سال‌ها نخبگان از شهرستان‌های مختلف وارد چرخه قدرت شوند. اما اگر بنا باشد افراد شناخته شده در هر استان انتخاب شود این حق‌کشی صورت می‌گیرد و این نگرانی وجود دارد که با تصویب طرح استانی شدن نخبگان مستقل نتوانند وارد چرخه قدرت شوند. بنابراین قطعاً احزاب باید فعال شوند. اما این فعال شدن نیاز به زمان زیاد و فرهنگ‌سازی دارد.
این نماینده مخالف طرح استانی شدن انتخابات همچنین گفت: این موضوع که کلیات طرح با 145 رأی در صحن علنی به تصویب رسید در حالی که طراحان آن 195 نفر بودند نیز نشان می‌دهد که از حامیان آن کاسته شده است.
تصویب این طرح می تواند مسئله ای امنیتی و ملی شود
وی همچنین با بیان اینکه تصویب و اجرایی شدن این طرح به مشکلات قومیتی و مذهبی دامن می‌زند، اظهار کرد: ایراد دیگر این است که ممکن است فردی در شهرستان رأی کمی داشته باشد اما در کل استان جزءآرای 15 درصد اول باشد که این می‌تواند به مشکلات قومیتی و مذهبی دامن زده و به مسأله‌ای امنیتی و ملی تبدیل شود.
دواتگری همچنین فرصت یک هفته‌ای برای تبلیغات در کل استان را کم دانست و آن را موجب وارد شدن پول‌های کثیف در چرخه قدرت ارزیابی کرد.
وی همچنین با بیان اینکه تعداد بالای کاندیداها در هر استان نمی‌تواند به راحتی کار تبلیغاتی خود را انجام دهند، اظهار کرد: بعضا در استان‌هایی حدود 900 کاندیدا وجود دارد. آیا همه این کاندیداها می‌توانند در صداوسیما به مناظره بپردازند؟ و نباید فراموش کنیم که در کنار این انتخابات، انتخابات مجلس خبرگان رهبری نیز وجود دارد و کاندیداهای این انتخابات نیز باید از صداوسیما استفاده کنند.
دواتگری همچنین با تاکید بر انجام کار کارشناسی بیشتر بر روی این طرح، گفت: اصراری وجود ندارد که این طرح در همین سه چهار ماه آینده تصویب شود. می‌توان فرصت داد تا دوره‌های بعدی مجلس به طور پخته‌تر بر روی این طرح کار کنند.
این عضو کمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی مجلس شورای اسلامی معتقد است کاندیداها برای کسب آرای بیشتر مجبور به پیوستن به کانون‌های ثروت و قدرت می‌شوند و طبیعتا همین امر موجب ورود پول‌های کثیف به انتخابات خواهد شد.
وی همچنین در خصوص علت مستثنی شدن اقلیت‌های دینی از این طرح، گفت: طبق اصل 64 قانون اساسی حوزه‌های انتخابیه اقلیت‌های دینی مشخص است و این طرح در این رابطه ایرادی ندارد.
شورای نگهبان قطعا این طرح را تایید نخواهد کرد
دواتگری در پاسخ به این سوال که آیا با انجام اصلاحات این طرح می‌تواند در چند ماه آینده و برای انتخابات دوره بعدی مجلس اجرایی شود گفت: این طرح در مجلس هفتم نیز به تصویب رسید اما شورای نگهبان آن را خلاف اصل سوم و پانزدهم قانون اساسی تشخیص داد. البته آن طرح، استانی شدن مطلق بود اما این طرح استانی و شهرستانی شدن است.
نماینده مردم مراغه و عجب‌شیر در مجلس ضمن قرائت متن نظر شورای نگهبان، توضیح داد: طبق نظری که شورای نگهبان در آن زمان اعلام کرده هیچگاه مجددا با استانی شدن صرف انتخابات موافق نخواهد بود و حتی فکر می‌کنم طرح فعلی نیز مغایرت‌هایی با قوانین مذکور دارد.
می خواهیم درخواست دهیم طرح استانی شدن مسکوت بماند
دواتگری در پیش بینی خود از آینده این طرح، گفت: من فکر می‌کنم با توجه به شرایط پیش آمده شورای نگهبان قطعا این طرح را تایید نخواهد کرد. البته در حال حاضر با توجه به تصویب کلیات آن در صحن علنی دو راهکار وجود دارد؛ یکی اینکه تا جایی که می‌شود جزئیات آن اصلاح شود و دوم اینکه نمایندگان طبق قانون می‌توانند طرح را به مدت شش ماه مسکوت بگذارند و ما جمعی از نمایندگان می‌خواهیم این درخواست را مطرح کنیم که اگر مسکوت بماند موضوع عملا در این دوره مجلس کنار گذاشته می‌شود و مجلس آتی باید برای آینده آن تصمیم بگیرد.
وی همچنین با اشاره به ایرادات دیگر این طرح، بیان کرد: پنهان شدن نمایندگان از دید و منظر مردم به بهانه کار استانی، اتهام به نمایندگان مجلس نهم برای ابقا در مجلس دهم، غافل شدن از مشکلات مردم به دلیل عدم امکان سرکشی به همه مناطق، قطع ارتباط حاکمیت با بدنه اجتماع و کم شدن حمایت مردم از تصمیمات، افزایش نقش مراکز جمعیتی در تعیین سرنوشت صندلی‌های مجلس و عدم امکان نظارت کاندیداها بر صندوق اخذ از جمله ایرادات مهم و قابل توجه این طرح می‌باشد.
این عضو کمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی مجلس شورای اسلامی در پایان در پاسخ به این سوال که اگر روزی در آینده فرهنگ احزاب در جامعه نهادینه شود این طرح قابلیت اجرایی دارد یا خیر اظهار کرد: من معتقدم اگر احزاب فعال باشند که این فعال شدن هم به حاکمیت و هم به جامعه برمی‌گردد و به خوبی پاسخگوی کارهای انجام شده نمایندگان و مسئولین باشند این طرح می‌تواند به خوبی در کشور اجرایی شود اما مشکل احزاب در حال حاضر در کشور بسیار زیاد است و اکثر احزاب چند ماه مانده به انتخابات و یک شبه تشکیل می‌شوند.
گزارش از خبرنگار پارلمانی ایسنا: مرجان سادات احمدی
انتهای پیام
نظرات