پیگیری موضوع مرمت «سردر باغ ملی» که مدتی است داربست‌های مرمت آن بسته شده‌اند، جزو تفاهم‌نامه‌های میراث فرهنگی بودجه‌ی 93 با شهرداری تهران است.

رجبعلی خسروآبادی، مدیرکل اداره میراث فرهنگی استان تهران در گفت‌وگوبا خبرنگار میراث فرهنگی ایسنا، با اشاره به همکاری دانشگاه هنر تهران برای مرمت سردرباغ ملی اظهار کرد: با تشکیل کمیته‌ای برای مرمت این بنای تاریخی، طرح مرمت آن براساس اصول مورد تأیید میراث فرهنگی تصویب شده است.

او با تاکید براین‌که برخی قسمت‌های مرمتی این اثر برگشت ناپذیرند و مابه ازای بیرونی ندارند، افزود: این بخش‌ها باید به گونه‌ای مرمت شوند که علاوه‌برحفظ کاربری آن‌ها، به اصالت اثر نیز خدشه‌ای وارد نشود. اکنون بخشی از این سردر دچار ریختگی یا شکستگی شده که امکان تخریب بیشتر آن وجود دارد و باید حتماً مرمت روی آن‎ها انجام شود.

وی با اشاره به این که این مرمت زیر نظر سازمان میراث فرهنگی در حال اجرا است، گفت: پیگیری موضوع سردر باغ ملی و موزه استاد صنعتی جزو تفاهم‌نامه‌هایی است که در بودجه 93 با شهرداری تهران امضا کردیم، اما در این طرح مرمت وزارت امورخارجه مشارکت ندارد.

خسروآبادی ادامه داد: شهرداری تهران اعتباری برای مرمت این اثر تاریخی در نظر گرفته و از میراث فرهنگی خواسته تا پیمانکاران مورد تأیید را به آنها معرفی کنیم، در حال حاضر نیز براساس پیمانکار معرفی شده از سوی میراث فرهنگی استان تهران و با حضور ناظر ما، طرح مرمت در حال اجرا است و سیر قانونی آن توسط شهرداری انجام شده است.

به گزارش ایسنا، پیش از این علی‌محمد محمدی، مدیر بافت تاریخی منطقه 12 درباره‌ی داربست‌های سردر باغ ملی اعلام کرده بود: برداشت لیزری از بنای تاریخی برای نخستین‌بار در منطقه 12 با سردر باغ ملی آغاز شد. درحال حاضر اسکن لیزری این بنای تاریخی تمام شده و در مرحله پیاده‌سازی نقشه قرار دارد.

او با اشاره به اینکه پس از نقشه‌برداری از این بنا، طرح مرمتی آن تهیه شده و به سازمان میراث فرهنگی استان تهران اعلام می‌شود، گفته بود: کاشی‌کاری و آجرهای این بنای تاریخی نیاز به مرمت دارند که بعد از تهیه نقشه مرمت و احیای آنها آغاز می‌شود.

سر در باغ ملی و پس از آن ساختمان‌های مجاور آن به دستور مستقیم رضا شاه و توسط جعفر خان کاشانی و کمک آلمانی‌ها (پیش از بر افروخته شدن آتش جنگ جهانی دوم) در تهران که پایتخت بود، ساخته شد. این سردر در جانب شرقی سر در قبلی و با همان ابعاد و شکل ظاهری ساخته شد و پس از آن سر در قبلی ویران شد.

سردر دارای یک گذرگاه بزرگ از میان و دو پیاده‌رو در طرفین است‌. در نمای خارجی‌ شامل اشعاری از ندیم الملک، نقوش کاشی‌کاری شده با نقش دو شیر که تاجی را در میان گرفته‌اند، پلنگ‌، شیر و خورشید، تیربار و گلوله‌های توپ به چشم می‌خورد.

نمای داخلی دارای نقوشِ صحنه تسخیر تهران در کودتای ۱۲۹۹ در نزدیکی دروازه و برج و باروهای تهران (احتمالاً دروازه قزوین)، نگاره تمام قد سربازان لژیون قزاق، مسلسل و نقوش فرشته پیروزی که کم و بیش از حجاری‌های طاق بستان اقتباس شده است‌.

همچنین هر سه در دارای دروازه‌های چدنی است‌ که در قورخانه تهران توسط استاد محمد علی کرمانی‌ درسال 1341 قمری ساخته شده است‌.

با ساختن ساختمان‌های مجاور، بخش جانبی ساختمان و کتیبه پوشانیده شد. در زمان جمهوری اسلامی اقدام به پاک کردن نشان شیر خورشید از میان پرچم ایران، دو طرف بالای سردر (نمای درونی و بیرونی) و نیز درون هلالی‌ها کردند. همچنین نیم‌تنه فلزی رضاشاه از بالای درب چدنی برداشته شد.

در زمان ساخت این سر در درمیدان مشق، تنها عمارت قزاقخانه وجود داشت، امابا روی کارآمدن رضاخان و حکومت پهلوی اول در این میدان که بانام «باغ ملی» خوانده می‌شد، عمارت‌های زیادی مانندساختمان شهربانی کل کشور، ساختمان وزارت امورخارجه، ساختمان موزه ملی وشرکت نفت ایران و انگلیس ساخته شد. به همین دلیل به مرور این اختلاف سطح خاکریزی و منجر به قرار گرفتن بخشی از ازاره‌ها و درهای سردرباغ ملی درخاک شد که این اتفاق چهل سال ادامه داشت، پس از گذشت این مدت زمان، طرح آزادسازی درها از زیرخاک مطرح و سپس حفاری برای این اقدام آغاز شد.

اما در این عملیات مشاهده شد که قسمت‌های قرار گرفته در زیر خاک فرسایش زیادی یافته و تخریب شده‌اند، که اقدامات مرمتی روی آن انجام شد، با این وجود به دنبال انجام یکسری مطالعات در این محدوده مشخص شد که پس ازنصب درها به دروازه به دلیل تراز نبودن کامل بنای عمارت به ویژه دروازه‌ها، امکان باز وبسته کردن دروازه مرکزی هیچ‌گاه میسر نبوده است،بنابراین در سال 1379نقص دروازه‌ها نیز برطرف شد.

میدان مشق قراربود درزمان سردارسپهی رضا پهلوی، به یک باغ یا پارک ملی تبدیل شود، که یکسال پس ازآن با کودتا، به محل ساختمان‌های ادارای تهران تبدیل و اکنون از آن باغ ملی اولیه فقط همین سردرباقی‌مانده است.

این سر در تا قبل از ساخت برج آزادی به عنوان نماد شهر تهران شناخته می‌شد. بنای سردر باغ ملی دردوم اردیبهشت سال 1376 درفهرست آثار ملی به ثبت رسید.

انتهای پیام