سعید نبی - مستندساز- عنوان کرد که در دوره سید عزت‌الله ضرغامی حوزه‌ی مستند به فلاکت افتاد و به مولفان توجهی نشد و فقط بازیگران بزرگ و بزرگتر شدند. او در عین حال از محمد سرافراز، رییس جدید صداوسیما خواست که در دوره‌ی جدید مستندهای الف ویژه تولید شود.

سعید نبی - تهیه‌کننده سابق برنامه‌ «مناظره» - در نقد و آسیب‌شناسی 10 ساله‌ی سیما به خبرنگار سرویس تلویزیون و رادیو ایسنا گفت: ضمن عرض خدا قوت به مهندس ضرغامی، امیدوارم با حضور آقایان دکتر سرافراز و دکتر پورمحمدی چهارچوب‌های مدیریتی و نظام تولید اصلاح شده و جایگاه صداوسیما از این حالت نه چندان قوی، شکننده و بازاریاب چند سال اخیر به رسانه مرجع، مقتدر و اثرگذار بازگردد و امیدوارم که در این ساختار جایگاه تهیه‌کنندگی در بسیاری از شبکه‌ها از بازاریاب و سرباز دست و پا بسته و بعضا سربه زیر اما کارنابلد به مدیری مقتدر، فنی، اجرایی و مالی آن هم با دارا بودن دانشِ روز فرهنگی و توسعه محور رسانه تغییر کند، چرا که قطعا آبروی صداوسیما در بسیاری از مقاطع به ویژه در امر برون سپاری تولید در گروِ حفظ شأن و جایگاه تهیه‌کنندگانش است.

تهیه‌کننده مجموعه مستند «گنجینه تتیس» عنوان کرد: سوال‌های بسیاری در عرصه تولید و مدیریتی در ذهن من و سایر دوستان تولیدی شکل گرفته است؛ سوال‌هایی که مدت‌هاست بدون پاسخ مانده و امیدوارم در این دوران به آنها پاسخ داده شود. سوال‌هایی همچون اینکه آیا وضعیت تولید و برنامه‌ها از نظر کیفی و محتوایی در بسیاری از شبکه‌ها بهتر از شرایط کنونی می‌شود؟ آیا قدرت اتاق‌های فکر عرصه مستند و داستانی به صورت مستمر با متخصصان و اهل فن در همه شبکه‌ها توانمند‌تر می‌شود؟ آیا شوراها جمع محور عمل می‌کنند؟ آیا طرح‌ها به صورت ریشه‌ای و تخصصی آن هم با متخصصان صاحب رأی و نظر بررسی می‌شوند؟ و آیا انتقاد و نقدهای منصفانه پذیرفته می‌شود و یا باید سکوت کرد؟ و در آخر اینکه آیا سکوت بسیاری از تهیه‌کنندگان صاحب نام و فیلم‌سازان در بسیاری از شرایط و نقد نکردن فضاهای موجود برای این است که در شرایط بحرانی و بیکاری بیکارتر نشوند (همچون خود من که بعد از استعفا از «مناظره» که قطعا از مهمترین برنامه‌های سازمان بود علی‌رغم اینکه در آن شبانه روز از زندگی خود گذشتم، بارها تهدید به کتک خوردن و ... شدم، به بیمارستان رفتم و ... اما هم اکنون 10 ماه است که تولید ندارم) و طلب‌هایشان خدایی نکرده بدون پاسخ نماند؟

تهیه‌کننده مجموعه مستند «هیرکان» در مورد توجه به مستندسازی در این سال‌های اخیر نیز گفت: شاید نگاه عاشقانه و شدید مهندس ضرغامی در این 10 سال به سریال‌های الف ویژه، الف و تله‌فیلم‌های داستانی (که معتقدم نظام تولید در سیما را از بطن و ریشه بهم ریخت) و تلاش و فشار برای ایجاد این ذائقه در میان بینندگان بیش از مشکل کسری بودجه در به فلاکت افتادن ژانر مستند در سیما موثر بود و البته در این فضای فرهنگی و تدوین شده 10 ساله شما را به آمار بینندگان سیما در این دوران جلب می‌کنم و آمار آگاهی یافتن به موقع و دقیق و سریع در مدت زمانی کوتاه از رسانه تلویزیون در میان رسانه‌های رقیب همچون شبکه‌های بیگانه، اجتماعی، خبرگزاری‌ها و سایت‌ها و همچنین میزان مطالعه مردم در شبانه‌روز و خلق و تغییر الگوهای جدید نظام اجتماعی و تبدیل نظام الگوپذیری از معلم و استاد محوری به بازیکن و بازیگر و خواننده‌محوری.

نبی در عین حال با اشاره به اینکه محمد سرافراز، رییس جدید صداوسیما مستندشناس حرفه‌ای است و پورمحمدی نیز از بنیان‌گذاران مستند اجتماعی در سیماست از آنها خواست که در دوره جدید، نظام طبقاتی میان داستانی و مستند که فقط در کشور ما معنا پیدا کرده را شکسته و مستندهای الف ویژه تولید شده و با تشویق مستندسازان به استفاده از تکنیک‌های نوین مستندسازی که امروز با رعایت آنها در رسانه‌های رقیب موجب پیشی گرفتن بسیاری از آنها در خارج از کشور از تلویزیون خودمان در عرصه بیننده شده است، این ساختار و ژانر احیا شود.

تهیه‌کننده مجموعه مستند «نقش بافت» افزود: البته باید از خوبی‌های دوره آقای ضرغامی و اتفاقاتی مثبتی که در حوزه خصوصا سیاسی، اجتماعی و اقتصادی افتاده بسیار یاد کنیم که شاید این اتفاقات را در دوره‌های قبلی ندیده بودیم و اگر هم دیده بودیم خیلی زود گذر می‌کرد. مناظره‌های انتخابات ریاست جمهوری که در زمان آقای ضرغامی شکل گرفت علیرغم اینکه ریسک بسیار بزرگی بود، اما تجربه و نمادی از وجود دموکراسی در کشور بود و در واقع جزو تعاریف و اصول مدرن برنامه‌سازی بود؛ چرا که اصل پذیرفتنش نیز یک نکته‌ی بسیار مهمی بود. سریال‌های فاخر و بزرگی نیز ساخته شد مثل «مختارنامه»، «پایتخت»، «شهید بابایی» و ... که راز ماندگاری‌شان عشق مخاطب به این سریال‌ها بود.

وی که تهیه‌کنندگی مجموعه مستند «تحقیقات آبزیان» را هم بر عهده داشته است، ادامه داد: اما علیرغم این همه اتفاقات بزرگ و همه تلاش‌هایی که خصوصا در شبکه‌های یک، سه و اخیرا مستند و سیمای استان‌ها برای مستندسازی و رشد و بلوغ آن در کشور افتاده نکته تامل برانگیز این دوران آن بود که مستند به دلیل نوع نگاه برخی تصمیم‌گیران در این دو سه سال اخیر جایش را بی سر و صدا به ساختار جدید تله‌فیلم سازی داد و با بودجه‌هایی بسیار اندک و حرکتی لاک پشتی خودش را نگه داشت؛ به طوری که بسیاری از مستندسازان با آبرو و صاحب نام کشور برای اینکه در این بازار بتوانند دوام آورده و ارتزاق کنند یا تن به این رویه مستندسازی دادند چرا که چاره برای زندگی نداشتند و یا وارد عرصه‌های دیگر شدند.

تهیه‌کننده سابق برنامه «حرف حساب» شبکه یک سیما عنوان کرد: تلویزیون‌های دنیا بر مبنای مستند، تاک شو و خبر پایه‌ریزی، پیشرو و تاثیرگذار می‌شوند. اگر چهارچوب تمام تلویزیون‌های دنیا را بررسی کنیم به غیر از آنهایی که خاص سریال، مستند یا ورزش و ... هستند، مستند و تاک‌شو در آنها حرف اول را می‌زند. سریال اصلا در آنها جایگاهی ندارد، منتهی متاسفانه نمی‌دانم چه شد که چهارچوب رسانه‌ای ما بر مبنای سریال چیده شد و نمی‌دانم که چه شد ناگهان سریال‌های الف ویژه پیش آمدند.

وی افزود: در دوره قبلی صداوسیما به نوعی خاص بزرگ شد و نیروهای آن تقسیم شدند. افتتاح زیاد شبکه‌ها کمیت را بر کیفیت غالب کرد و این قضیه سبب شد که ما مستند و سریالی داشته باشیم که تا 10تا 15 بار تکرار می‌شدند. امیدوارم که این اتفاقات چهارچوب پیدا کند و ما از کمیت به سمت کیفیت حرکت کنیم.

تهیه‌کننده مستند سینمایی «سقف‌های کوتاه» ادامه داد: در این دوران به بازیگران و مجریان بهای زیادی داده شد در صورتی که جامعه مولف و اهل فکر در تجلیل‌ها و تشویق‌های تلویزیون کمتر دیده شدند، جامعه‌ای که بار عظیمی روی دوششان بود و در سختی‌ها و بحران‌های زیادی کنار تلویزیون بودند. شاید مشکل صداوسیمای ما هم همچون فوتبال که بازیکن محور شد این بود که بازیگر محور شد؛ البته من به جامعه بازیگری خرده نمی‌گیرم ولی حرف من این است که آیا تهیه‌کنندگان، کارگردانان و نویسندگان صاحب سبک و بزرگِ مستند و داستانی به اندازه بازیگران و مجریان در نشست‌ها تشویق و دیده شدند؟ حتی در روز خداحافظی؟

او در پاسخ به پرسشی مبنی بر اینکه آیا این موارد به ذائقه مخاطب برنمی‌گردد؟ گفت: ذائقه مخاطب را چه کسی ساخته؟ ذائقه مخاطب را تلویزیون خودش سال به سال ساخته است. اینکه من به عنوان فردی صاحبِ تصمیم و موثر آنقدر سریال دوست داشته باشم و بیایم بازیگران یک سریال را به قدری در سریال‌ها و حتی برنامه‌های زنده بعد از آن بها دهم که بازیگر کودک و نوجوانش به جایی برسد که دیگر نتوانم جمعش کنم که حتی برای حضور در برنامه زنده خودم از من پول و سکه طلب کنند در صورتی که با حضورشان بزرگ و بزرگتر می‌شوند و یا برخی مجریان را آنقدر بزرگ کنم که برای عکس گرفتن با خودم برایم وقت قبلی تعیین کنند ... آیا این حرکت شأن و جایگاه مدیران ارشد یک سازمان را تضعیف نمی‌کند؟ نمی‌گویم آنها فضایی هستند و این‌ها مریخی، اما می‌گویم شأن یک مدیر توانمند و تصمیم‌گیر در یک مجموعه بسیار بالاتر از این هاست. شاید این از رأفت باشد اما آیا در نظام تولید تاثیر ندارد؟ چرا قیمت‌های سریال‌سازی و بازیگران اینقدر نجومی شده است؟ آیا این قیمت‌ها همه از سر تورم در کشور است؟ چرا تولید اینقدر بی‌انگیزه شده؟

نبی ادامه داد: چرا کار به جایی رسیده که فشار به تهیه‌کنندگان آورده می‌شود که حتما این بازیگران حضور داشته باشند و آن بازیگران اصطلاحا پرکار که هر روز گران و گران‌تر و نجومی نسبت به تورم موجود در جامعه می‌شوند در بعضی از سکانس‌ها از کارگردان‌ها خواهش کنند در روزهایی که بیکار بوده و در سرکارهای دیگرشان نمی‌روند سکانس‌های حساسشان را تعبیه کنند؟ این یعنی چه ؟ به نظر شما پاسخ این سوال‌ها را در کجا باید جستجو کرد؟

قحط الرجال؟ چرا نظام تولیدی مستند و داستانی تا این حد طبقاتی شده؟ و چرا کپی‌برداری تا این حد به جای خلق مولفین جایگزین شده است؟

وی خاطرنشان کرد: نمی‌خواهم عقده گشایی کنم اما نکته این است که جماعت مولف و تولیدکننده در تلویزیون نباید فراموش شوند. تلویزیون روی دوش جامعه مولف، متفکر و فرهنگی دارد می‌چرخد. یک بازیگر فقط بازی می‌کند و حق تالیفش در خلق همان نقشش است آن هم با کمک کارگردان‌های خبره، اما جامعه مولف و مسئول هستند که چهارچوب‌ها را بنا می‌کنند، خلق می‌کنند، نیروهای تازه پرورش داده تولید می‌کنند و مخاطب را با خود همراه. این جامعه اهل تفکرند و دنبال این هم نیستند که خیلی از آنها تقدیر شود اما در دلشان هم می‌ماند. بها دادن به بازیگران خاصیت بازیگران است اما انتظار بود که رییس صداوسیما به جامعه مولف بیشتر بها می‌داد یا حداقل مستندسازان، کارگردانان، تهیه‌کنندگان و دوبلورهای خوب ما نیز بیشتر از اینها دیده می‌شدند اما با این حال در کل من به آقای ضرغامی نمره 15 می‌دهم.

به گزارش خبرنگار ایسنا، نبی در ادامه گفتگوی خود درباره‌ی انتخاب محمد سرافراز به عنوان رییس جدید صداوسیما نیز گفت: آقای سرافراز کسی است که دنیای رسانه را می‌شناسد و از حوزه انحصار نیامده بلکه از حوزه رقابت آمده و این رقابت، رقابت ارزشمندی است؛ رقابتی است که شنیده‌ها می‌گوید موفق بوده است و تحلیل‌ها بیان می‌کند در شرایط حال حاضر خاورمیانه و دنیای پیرامون کشور ما چه در حوزه عرب زبان و چه انگلیسی زبان موفق بوده است. او رقابت را می‌شناسد و می‌داند که با چه روشی باید رقابت کند و من این را نکته مثبت برای دوران مدیریتی آقای سرافراز می‌دانم.

او افزود: امیدوارم ایشان با برنامه پنج و 10 ساله آمده باشد و دائما روی آنها تاکید کند و با انحراف کوچکی در کشورها و رسانه‌های بیگانه در برنامه‌اش انحراف ایجاد نشود. امیدوارم در دوره آقای سرافراز مستندهای الف ویژه داشته باشیم که همسان با تکنولوژی روز دنیا، متد تفکری در دنیا و چهارچوب‌های قصه‌سازی و قصه پروری دنیا بتواند حرف اول را در رسانه ما بزند. من مطمئنم که این اتفاق می‌افتد. ما نمی‌گوییم الان از آقای سرافراز توقع داریم، چون خودش در این جنس کار است و مستند را می‌شناسد. نمی‌گویم خواسته، امید و یا انتظار بلکه این واقعیتی است که من مطمئنم آقای سرافراز دنبالش خواهد رفت و اتفاقات خوبی برای عرصه رسانه ما در حوزه آگاهی خواهد افتاد.

نبی در پایان از مهدی فرجی مدیر شبکه یک سیما، رضا پورحسین مدیر شبکه مستند و حسین کرمی مدیر سابق شبکه چهار و قائم مقام معاونت سیما، محمد زین العابدینی سرپرست سابق شبکه چهار و سیمین ریاضی به جهت تلاش‌هایی که برای شکوفایی وی داشتند تشکر کرد و به آنها خسته نباشید گفت و خودش را شاگرد آنها خطاب کرد.

انتهای پیام