سید عزت‌الله ضرغامی که از این هفته به طور رسمی جای خود را به محمد سرافراز داده است، در مراسم تکریم و معارفه رییس سازمان صداوسیما که روز سه شنبه برگزار شد، بار دیگر به کتابی با عنوان «راوی صادق» اشاره کرد که با موضوع گزارش عملکرد 10 ساله اخیرا از چاپ بیرون آمده است.

ضرغامی روز گذشته خطاب به همکارانش در سازمان صداوسیما گفت: تقاضا می‌کنم کتاب «راوی صادق» را مطالعه کنید. این کتاب آموزشی و سازمانی است و باید همه مدیران سازمان صداوسیما این کتاب را بخوانند تا به ابعاد رسانه بپردازند؛ چرا که دستاوردهای این کتاب بهترین آموزش است.

به گزارش خبرنگار سرویس تلویزیون و رادیو ایسنا، رییس سابق سازمان صداوسیما در مقدمه کتاب «راوی صادق» هدف از تدوین این کتاب را اینگونه عنوان کرده است:

«این کتاب صرفاً ارائه گزارشی از عملکرد 10 ساله نیست بلکه ارائه یک مجموعه آموزشی برای مدیران و کارشناسان حال و آینده سازمان صدا‌و‌سیما در حوزه‌های مختلف صف و ستاد است. با توجه به گستردگی حوزه‌های رسانه ملی، آشنایی اجمالی با ابعاد فعالیت‌های آن به منظور کسب یک نگاه جامع و چند بعدی برای کارشناسان صدا‌و‌سیما و حوزه ارتباطات، امری ضروری و بسیار مهم است.

فراز و نشیب حوادث 10 ساله گذشته در سطح ملی و جهانی و نحوه مواجهه رسانه ملی با آن‌ها، نشان می‌دهد، نقش این سازمان در پهنه ملی و بین‌المللی تا چه میزان حساس و تعیین‌کننده است. جایگاه امروز صدا‌و‌سیما در نظام جمهوری اسلامی ایران جایگاهی حاکمیتی و بسیار گسترده و ذو وجه است.

امروز، رسانه ملی در اداره کشور و تنظیم معادلات قدرت، تأثیر بسزایی دارد و در جایگاه یک وزنه تعادلی بین قوا عمل می‌کند. به عبارت دیگر از نقش محوری صدا‌و‌سیما در ایجاد هماهنگی و رفتار متوازن قوای سه‌گانه نباید غافل ماند؛ نقشی که ریشه در اتصال مستقیم این سازمان با مقام معظم رهبری (مدظله‌العالی) دارد. رسانه ملی به‌ دلیل ارتباط بی‌واسطه با رهبر معظم انقلاب (مدظله‌العالی)، مهم‌ترین عامل برای تثبیت مسیرراهبردی نظام جمهوری اسلامی ایران و جلوگیری از انحرافات و جهت‌گیری‌های نادرست است.

سازمان صدا‌و‌سیما علی‌رغم همه تهدیدات داخلی و خارجی، آینه تمام‌نمای اقتدار و نشاط در کشور و حافظ روحیه امید و اطمینان به آینده در میان مردم به‌شمار می‌آید. عملکرد این سازمان در تسهیل تداول قدرت در نظام جمهوری اسلامی ایران و جابه‌جایی دولت‌ها در کشور و ورود با نشاط و همراه با پشتوانه مردمی رؤسای جمهوری به صحنه و خروج آرام و بی‌تشنج آنان از صحنه پس از اتمام دوره مأموریت؛ بسیار حساس، مهم و مثال‌زدنی بوده است که در ادوار مختلف با صلابت و متانت به انجام رسیده است.

در سال پایانی دولت دهم، با توجه به مشکلاتی که در حوزه روابط قدرت و اختلافات قوا به‌وجود آمد، نقش رسانه‌ ملی در ایجاد آرامش عمومی و انتقال سالم و بی‌تنش قدرت به دولت جدید تنها نمونه‌ای از عملکرد هوشمندانه و همراه با اقتدار این رسانه است.

امروز، سازمان صدا‌و‌سیما به‌دلیل عدم وابستگی به احزاب و جناح‌های مختلف سیاسی و به‌دلیل حفظ استقلال و هویت ملی خود، از اهمیت فوق‌العاده‌ای برای پیشبرد اهداف کشور برخوردار است و به‌قدرت بی‌بدیلی در برقراری همگرایی‌های مورد نیاز جامعه به‌ویژه در حوزه فرهنگی و اجتماعی تبدیل شده است.

رسانه ملی با تکیه بر تجارب سالیان طولانی در دل حوادث و رخدادهای پرفراز و نشیب انقلاب اسلامی، اینک به قدرت مدیریت و مهارکنندگی بسیار بالایی در قبال عملیات روانی دشمن دست یافته است. در فتنه سال 1388 و در مقابله با کنشگران متنوع و متعدد و پرقدرتی که در صحنه سیاسی پرتلاطم آن روز ایفای نقش می‌کردند و عملاً آب در آسیاب دشمن می‌ریختند، صدا‌و‌سیما ثابت کرد که با اتکاء به لطف الهی و هدایت‌های رهبری معظم می‌تواند به تنهایی بحران‌های بسیار خطیر را مهار و مدیریت کند.

سازمان صدا‌و‌سیما عامل مهم و قدرتمندی در بسیج عمومی مردم و کشور در بزنگاه‌های حسّاس تاریخ معاصر این مرز و بوم است و با عملکرد خود نشان داده است که ظرفیت‌های دینی و فرهنگی جامعه را به خوبی می‌شناسد. امروزه، صدا‌و‌سیما از یک ساختار قدرتمند، متمرکز و هوشمند برای جریان‌سازی و تولید گفتمان متناسب با شرایط انقلاب در حوزه تولیدات فرهنگی و هنری برخوردار است و رسانه ملی با توجه به تولیدات فراوان هم‌افزای خود این قابلیت و قدرت را دارد که با تولیدات همسو با اهداف ارزشمند نظام، در هدایت مردم و خنثی‌سازی جریان های منحط و منحرف، موفق و مؤثر ظاهر شود.»

ضرغامی در ادامه مقدمه کتاب راوی صادق آورده است:

«بی‌شک، بدون حضور و تلاش رسانه‌ ملی، اجرای پروژه‌های اجرایی و طرح‌های بزرگ ملی امکان‌پذیر نبود. حفظ و پیشبرد اهداف نظام در پروژه‌های خطیر نظیر هسته‌ای، هدفمندی یارانه‌ها، برگزاری انتخابات، اجرای نقش مدیریت قرارگاهی برای دستگاه‌های نظام در موضوعات مهم ملی، مناسبت‌های سالیانه و ... جز از طریق ایفای نقش هوشمندانه رسانه ملی در مدیریت و هدایت افکار عمومی جامعه و اطلاع‌رسانی به‌هنگام و جلب همکاری و پشتیبانی آحاد ملت نمی‌توانست تحقق یابد.

بنابراین اگر ما امروز از صدا‌و‌سیما صحبت می‌کنیم، در واقع از پدیده‌ای جدید و منحصر به فرد در جمهوری اسلامی ایران سخن می‌گوییم که علاوه بر وظایف معمولی و طبیعی یک سازمان رادیویی و تلویزیونی، مأموریت‌های بسیار سنگین و خطیری از آن انتظار می‌رود که با کیان نظام و سرنوشت ملت ارتباط پیدا می‌کند.

از این رو، مدیران و کارشناسانی که در رسانه ملی کار می‌کنند باید بهتر از هر کسی به ابعاد، اهمیت و حساسیت مأموریت خود آگاه باشند، در غیر این صورت سامانه و ظرفیت بسیار عظیمی که برای ثبات و هدایت کشور طراحی شده است، به یک مجموعه کم‌اثر و کم‌خاصیت و صرفاً برای ایجاد سرگرمی و یا بعضی آموزش‌های خاص تقلیل می‌یابد.

یکی از ظرایف مدیریت در رسانه ملی، رفع تزاحم میان ارزش‌هاست. گاه در تمشیت امور رسانه دو راهی‌هایی بروز می‌کند که قدرت تشخیص بالا و بصیرت لازم - که ما از آن به «اجتهاد رسانه‌ای» تعبیر می‌کنیم - مورد نیاز است. عبور سالم از این بزنگاه‌های اندیشه‌سوز و مسئولیت‌آفرین، هنر یک مدیر رسانه است. ذکر یک نمونه در این زمینه کافی است تا اهمیت این موضوع به‌درستی درک شود.»

رییس سابق سازمان صداوسیما سپس به حوادث سال 88 اشاره کرده و نوشته است:

«در سال 88 و در جریان حوادث فتنه، حادثه شوم پاره کردن تصویر حضرت امام (ره) و نیز آتش زدن تکیه عزاداری حضرت امام حسین (ع) به وقوع پیوست. در برخورد با این رخداد، یک دو راهی و چالش جدّی به‌وجود آمد. از یک‌سو به مقدسان این ملت توهین شده بود و انعکاس آن در رسانه موجب اشاعه پلشتی و اسائه ادب به ساحت امام (ره) و حضرت ابا عبدالله الحسین (ع) بود و از سوی دیگر لازم بود مردم از این حادثه سوء مطلع شوند تا به عمق فاجعه‌ای که در کمین انقلاب بود پی ببریند.

اما به‌درستی چگونه می‌شد اجازه داد این هتک حرمت در مرئا و منظر یک ملت قرار بگیرد. دو راهی طاقت‌سوزی در مسیر تصمیم‌گیری به‌وجود آمد. لکن سرانجام با تکیه به تشیخص و اجتهاد رسانه‌ای در صحنه، و علی‌رغم مخالفت برخی از مسئولان کشور تصمیم گرفته شد این هتک حرکت به نمایش درآید. از آنجا که اخلاص در این کار وجود داشت به حمدلله نتیجه این تصمیم سخت به بار نشست و موجب اطلاع و آگاهی عمومی جامعه نسبت به عمق فاجعه و خطر گردید و نهایتاً حماسه شیرین و غرور آفرین 9 دی را به‌دنبال آورد. پیش‌بینی این شیرینی در قبال آن تلخی سهمگین کار آسانی نبود. مدیریت در رسانه ملی به یک معنا عبور از این گردنه‌های سخت و طاقت‌فرساست.»

او در ادامه آورده است:

«نمونه‌های دیگری از این‌گونه تصمیم‌گیری‌ها در 3 جلسه مهم با اعضای محترم خبرگان رهبری مطرح شد که نتیجه آن ابراز رضایت آن مجلس معظم و محترم از عملکرد رسانه ملی در محضر رهبر معظم انقلاب گردید.

مجموعه مدیریتی سازمان صدا‌و‌سیما به‌دلیل برخورداری از چنین نگاه و دیدگاهی در طول دهه گذشته، علی‌رغم حساسیت و خطیر بودن مأموریتش، به لطف الهی دچار هیچ‌گونه خطای راهبردی نشده است.

این یکی از موفقیت‌های بزرگ سازمان است. دلیل مهم دیگر در این زمینه، اتصال مستقیم به رهبری و تبعیت و اعتقاد کامل مدیران سازمان به معظم‌له، و متقابلاً رضایتمندی ایشان از عملکرد رسانه ملی در مقاطع مختلف بوده است. این موضوع باعث شد تا رسانه ملی به دور از هرگونه جهت‌گیری سیاسی و جناحی و صرفاً با التزام به خط و راه‌ رهبری پروژه های بسیار مهمی را در سطح سیاسی، امنیتی و اجتماعی مدیریت کند و در این امر خطیر به مدد الهی خطای راهبردی نداشته باشد.

به جرأت می‌توان گفت که سازمان صدا‌و‌سیما جزو اولین نهادهای کشور بود که اقدام به برنامه‌ریزی استراتژیک نمود و طی دو سال مطالعه و پژوهش و با بهره‌گیری از ظرفیت علمی اساتید برجسته رشته مدیریت کشور و نیز ظرفیت علمی و تجربی مدیران و کارشناسان خود موفق شد در نیمه سال 1383 سند افق رسانه را تولید نماید. در این سند راهبردی ضمن تحلیل دقیق محیط داخلی و خارجی و احصاء نقاط قوت و ضعف سازمان صدا‌و‌سیما و نیز فرصت‌ها و تهدیدهای محیطی، «بیانیه مأموریت»، «جشم‌انداز ده‌ ساله»، «اهداف کلان سازمان» و «راهبردهای رسانه ملی» و برنامه‌های کوتاه مدت و بلند مدت تدوین شد. در پرتو تولید این سند جلسات علمی، آموزشی و مدیریتی افق رسانه هر سه ما یکبار تشکیل گردید که تا به امروز که چهلمین نشست افق رسانه در پیش است، نشست‌های افق رسانه موجب گردید مجموعه مدیریتی و کارشناسی سازمان به یک نوع همگرایی و انسجام در دیدگاه، تحلیل و عمل دست پیدا کنند.»

ضرغامی درباره نشست‌های فق رسانه نوشته است:

«امروز در بسیاری از سازمان‌ها، نشست‌های «افق رسانه» به‌عنوان یک دستاورد و الگوی موفق برای همگرایی، هم‌جهتی، هم‌افزایی و هم‌زبانی سازمان مطرح است.

برای هر نشست ابتدا مهم‌ترین موضوعات، انتخاب و رهنمودها و منویات رهبری و اسناد بالادستی نظام در آن زمینه استخراج می‌گردید. این موضوعات پس از طرح اولیه در شورای معاونین در حوزه هر معاونت مورد بررسی قرار می‌گرفت و چندین بار طرح، ارجاع و تکمیل می‌شد. تمام تلاش بر این بود تا با بکارگیری عقل جمعی و بهره‌مندی از نظرات کارشناسان و اساتید، همه ابعاد و ظرایف مربوط به آن موضوع مورد توجه و جمع‌بندی قرار گیرد. حاصل آن در جلسه افق رسانه توسط رئیس سازمان به سمع و نظر بیش از هزار نفر از مدیران، کارشناسان، برنامه‌سازان و تهیه‌کنندگان در قالب یک محتوای علمی و آموزشی می‌رسید.

تا به حال حداقل 40 موضوع بسیار مهم و مبتلا به رسانه ملی نظیر ماهواره، فضای مجازی، مزیت‌های نسبی رسانه، نظارت، همگرایی مخاطبان (رگرسیون)، نوآوری، جنگ نرم، اصول چهارگانه ابلاغی، نام‌گذاری‌های سال، موسیقی و ... مورد بررسی و نظریه‌پردازی قرار گرفته است. به‌طوری که می‌توان ادعا کرد محتوای علمی و آموزشی مطروحه در نزدیک به چهل نشست سراسری افق رسانه، امروز به یکی از مهم‌ترین منابع درسی دانشگاه صدا‌و‌سیما تبدیل شده است که می‌تواند در کنار سایر مباحث کلاسیک دانشگاهی مورد بهره‌برداری و تدریس واقع شود.

در حال حاضر با تبیین و اجرای «سند افق رسانه»، مدیران صف سازمان در شهرستان‌ها و مراکز، همان شاخص‌ها و جهت‌گیری‌هایی را دارند که ستاد سازمان در بالاترین سطح مورد توجه قرار می‌دهد. حصول چنین سطحی از همگرایی و هم‌افزایی برای سازمانی که چند ده هزار نیرو دارد و مسائلش بسیار پیچیده است، واجد اهمیت بسیار زیادی است، به گونه‌ای که می‌توان از دستاورد «افق رسانه» به عنوان یک تراز جدید مدیریتی در سطح سازمان‌های بزرگ یاد کرد که قابل الگوبرداری در دیگر سازمان‌ها و وزارت‌خانه‌های کشور است.

اینک که پس از 10 سال، یک بار دیگر سد افق رسانه را مرور می‌کنیم، دقَت کارشناسی و هوشمندی منعکس در مضامین این سند همچنان جلب توجه می‌کند. یکی از خروجی‌های این سند در آن زمان این بود که رسانه به‌زودی با محیطی رقابتی مواجه خواهد شد و لازم است خود را برای چنین مواجهه ای آماده کند. در آن سند پیش‌بینی شده بود که رسانه ملی آرام آرام در حال گذار از فضای انحصاری به فضای رقابتی است؛ واقعیتی که به وضوح پنج سال بعد با به صحنه آمدن رسانه‌های فارسی زبان ماهواره‌ای نسل دوم به وقوع پیوست. در حال حاضر، ما شاهد یک آرایش رسانه‌ای رقیب چه در فضای ماهواره‌ها و چه در فضای مجازی هستیم، و لذا یکی از مهم‌ترین چالش‌های ما در سال گذشته و هم‌اینک این است که بتوانیم مزیت‌های رقابتی خود را حفظ و تحکیم نمایی و به مزیت‌های رقابتی جدید دست پیدا کنیم.»

به گزارش ایسنا، ضرغامی اقدامات سازمان صداوسیما در چند سال گذشته در جهت حفظ و تقویت مزیت‌های رقابتی آن را چنین برشمرده است:

«نهضت تولید فیلم‌های تلویزیونی یکی از اقدامات رسانه‌ ملی طی دهه گذشته برای افزایش مزیت‌های رقابتی آن بوده است. پیش از این، برنامه‌ای قابل توجه برای تولید فیلم‌های تلویزیونی وجود نداشت. اما با سیاستگذاری، تقسیم مأموریت، توزیع منابع و همراهی صنوف مختلف هنرمندان، امروز بالغ بر 1400 فیلم تلویزیونی تولید و پخش شده است. برخی از این فیلم‌ها به لحاظ ویژگی‌های حرفه‌ای در سطح بالایی قرار دارند و علی‌رغم هزینه تولید پایین، بسیاری از آن‌ها توانستند در جشنواره‌های مهم ملی و بین‌المللی، امتیازات بالایی را کسب کنند. با شکل‌گیری این نهضت، فیلم‌های ماندگاری خلق گردید و گردش مالی در حوزه سینمایی کشور افزایش یافت، هزاران شغل ایجاد شد و سینمایی که دچار ورشکستگی و رکود بود، رونق یافت.

در کنار ابتکار نهضت تولید فیلم‌های تلویزیونی، در حوزه سریال و مجموعه‌های تلویزیونی نیز خلاقیت‌های جدیدی بروز و ظهور یافت. برای نخستین بار با توجه به نیاز مخاطبان، پرداختن به بحث‌های عمیق‌تر معارفی در دستور کار قرار گرفت. ژانری با پرداختن به موضوعات خاص اعتقادی و ماورایی نظیر برزخ، معاد، شیطان و ... به وجود آمد و سریال‌هایی نظیر «او یک فرشته بود»، «اغماء»، «آخرین گناه»، «صاحب‌دلان»، «روز حسرت»، «کمکم کن» و ... تولید شد که با استقبال فراوان مواجه گردید.

در حوزه کارهای نمایشی پرمخاطب شبانه، با تکیه بر متن‌های غنی، مجموعه‌های شصت قسمتی و حتی نود قسمتی به صورت یک درام پیوسته و نه اپیزودیک (داستان‌های منقطع و مستقل) تولید شد. مجموعه‌هایی نظیر «رستگاران»، «دلنوازان»، «نرگس»، «ترانه مادری»، «فاصله‌ها» و ... از این زمره‌اند که به‌دلیل داستان جذاب و پخش مستمر در هر شب، مخاطبان فراوانی یافتند. همچنین به مجموعه های نمایشی با موضوع انقلاب و تاریخ معاصر ایران توجه ویژه‌ای شد و بیش از سی سریال در این زمینه تولید گردید و به روشنگری درباره دوران تاریک دیکتاتوری وابسته پهلوی اول و دوم پرداخته شد. فقط در پنج سال اول، بالغ بر دو برابر کل تولیدات گذشته سازمان با موضوع پهلوی، تولید و پخش شد.

در حوزه پویانمایی و تولید انیمیشن که اهمیت خاصی در تربیت فرزندان و نوباوگان کشور دارد و خود یک ساختار مهم برنامه‌سازی است، سرمایه‌گذاری ویژه‌ای صورت گرفت و تولید انیمیشن در تهران و استان‌ها به 20 هزار دقیقه در سال رسید که حاکی از رشد هفت برابری می‌باشد. در این زمینه اقدامات و سرمایه‌گذاری‌های لازم اعم از آموزش نیروها در سراسر کشور، آموزش‌های فنی و ایجاد امکانات رایانه‌ای صورت گرفت. مراکزی که قبلاً تنها چند دقیقه انیمیشن می‌ساختند، امروز ده ها ساعت تولید دارند و برخی از آن‌ها به قطب تولید انیمیشن کشور تبدیل شده‌اند. در حال حاضر بعضی از مراکز صدا‌و‌سیما در استان‌ها به تنهایی معادل بعضی از کشورهای دنیا انیمیشن تولید می‌کنند. همزمان با این اقدام ارزشمند، تولید فیلم‌های سینمایی فاخر صبا فیلم در دستور کار قرار گرفت و با راه‌اندازی شبکه پویا بستر مناسبی برای جذب مخاطب کودک، نوجوان و حتی خانواده‌های ایرانی و نیز استفاده مؤثر از این تولیدات فراهم شد.

اقدام دیگر در جهت حفظ و تحکیم مزیت رقابتی رسانه ملی در سپهر رسانه‌ای کشور، تولید و پخش سریال‌های فاخر الف ویژه بود؛ مجموعه‌های تلویزیونی که جریان‌ساز بوده و تأثیرات فرهنگی – اجتماعی بزرگی در جامعه به‌وجود آوردند. مجموعه‌هایی نظیر «یوسف پیامبر»، «مختار»، «بشارت منجی»، «دکتر قریب»، «در چشم باد»، «کلاه پهلوی»، «شیخ بهائی»، «نردبام بر آسمان»، «مدار صفر درجه»، «شهریار» و ... با سرمایه‌گذاری و مساعی فراوان تولید شد و برخی از این سریال‌ها توفیقات فراوانی در سطح جهانی و منطقه‌ای پیدا کردند.

در حال حاضر عملکرد سیما در حوزه برنامه‌های نمایشی به بیش از 2500 ساعت در سال رسیده که البته توان و ظرفیت موجود تولید به مراتب بیش از این مقدار است.

اقدام مهم دیگر، طراحی و اجرای موفق پروژه‌ بسیار عظیم گذر از آنالوگ به دیجیتال است. با وجود هزینه سنگین این پروژه و علی‌رغم همکاری ضعیف دولت‌های وقت، صدا‌و‌سیما تلاش کرد با برنامه‌ریزی فشرده در سه حوزه «تولید»، «انتشار» و «دریافت» بسترهای لازم را در این عرصه فراهم کند. در مدت پنج سال عملاً پروژه ملی «گذر از آنالوگ به دیجیتال» به اجرا درآمد و هم‌اینک بیش از 84 درصد مردم از خدمات تلویزیون دیجیتال استفاده می‌کنند.

راه‌اندازی سیستم دیجیتال در کشور، این امکان را فراهم کرد تا با توجه به رویکرد رقابتی سازمان و نیز با توجه به نیازهای متنوع مخاطبان، اقدام به راه‌اندازی شبکه‌های تخصصی شود؛ اقدامی که بر بستر تلویزیونی دیجیتال همزمان دو هدف را نشانه گرفت: افزایش کیفیت پخش دیجیتال در مقایسه با آنالوگ و نیز ارائه محتواهای خاص و تخصصی برای بخش‌ها و انواع مختلف مخاطبان. خوشبختانه صدا‌و‌سیما در این عرصه به‌موقع عمل کرد و با تولید محتوای پاک و مناسب و نمایش آن بر بستر شبکه‌های موضوعی نظیر قرآن و معارف، مستند، نمایش، پویا، بازار، ورزش، سلامت، تماشا، نسیم، افق و نیز شبکه HD موفق شد هم بر حجم مخاطبان خود و هم بر رضایتمندی آنان بیفزاید. در این جا لازم است به حوزه صدا نیز اشاره شود. در بخش رادیو، افزایش شبکه‌های رادیویی و شکل‌گیری شبکه‌های موضوعی نمایش، گفتگو، کتاب، نوا، آوا، اقتصاد، خانواده، صدای آشنا، ندای اسلام، دانش، صبا، تلاوت، گلچین، کودک و نوجوان و رادیو اینترنتی ایران صدا بر بستر دیجیتال محقق شد. در حال حاضر بیش از 84 درصد مردم می‌توانند با تهیه یک دستگاه ست‌تاپ‌باکس به بیش از 23 شبکه تلویزیونی و نیز 20 شبکه رادیویی دیجیتال شامل انواع شبکه‌های عمومی و موضوعی دسترسی داشته باشند.

نظرسنجی‌های مرکز تحقیقات صدا‌و‌سیما نشان می‌دهد که با شکل‌گیری چنین آرایش جامعه رسانه‌ای بالغ بر هشت درصد از بینندگان ماهواره کم شده و عملاً مخاطبان اقبال بیش‌تری به شبکه‌ها و برنامه‌های رسانه‌ ملی پیدا کرده‌اند.

موضوع مهم دیگر، تحول اساسی در حوزه استان‌هاست. امروز ما شاهد تولد سازمان دوم رسانه ملی هستیم که منظومه‌ای از 30 شبکه رادیویی و 30 شبکه تلویزیونی 24 ساعته مراکز را شامل می‌شود. در حال حاضر این مراکز توان تولید بسیار بالایی دارند و از ظرفیت‌های استانی در جهت تقویت فرهنگ محلی و ملی بهره می‌جویند. امروز یکی بهترین منابع استفاده مردم در داخل و خارج کشور، شبکه‌های استانی هستند که بر روی ماهواره قرار دارند. در صورت تأمین اعتبار، در آینده این شبکه‌ها به صورت دیجیتال و پخش زمینی در اختیار مردم قرار می‌گیرد. مراکز استان‌ها به‌دلیل دست‌یابی به سطوح کیفی‌تر تولید موفق شده‌اند به جوایز و افتخارات قابل توجهی در جشنواره‌های ملی و بین‌المللی دست پیدا کنند.

پیشرفت‌های فنی سازمان نیز که بسترساز شکل‌گیری چنین آرایش رسانه ای عظیمی است، بسیار قابل توجه است. ساخت انواع فرستنده‌های پرقدرت و کم‌قدرت در داخل و سیگنال‌رسانی زمینی به کمک فیبر نوری به تمام مراکز استان‌ها، یک انقلاب بزرگ سیگنال‌رسانی است.

در مقطع حساس تحریم‌های دشمن، سیگنال‌رسانی روی 29 ماهواره مدیریت شد. به بهانه‌های مختلف هر از گاهی یک یا چند شبکه بر روی یک ماهواره قطع می‌شد و می‌بایست با هوشمندی و اقدام به موقع شبکه‌های قطع شده را بر روی ماهواره‌های جایگزین منتقل کرد، بدون آنکه کوچکترین اختلالی در دریافت سیگنال توسط مخاطبان به‌وجود آید. این کار مستلزم برقراری ارتباطات بین‌المللی و مذاکرات حقوقی پیچیده‌ای بود که خوشبختانه با همه سنگ‌اندازی‌های تحریم کنندگان این مشکل به‌خوبی مدیریت شد. امروز انتقال سیگنال بر بستر فیبر نوری با کیفیت و پایداری بالا و اطمینان فوق‌العاده، آخرین مراحل رسیدن به فرستنده‌ها را طی می‌کند.»

ضرغامی در مقدمه کتاب «راوی صادق» به استفاده از آرشیو صداوسیما و به تعبیر خود «مدیریت داشته‌ها» اشاره کرده و نوشته است:

«از دیگر تدابیر مهم سازمان مدیریت داشته‌ها است؛ به این معنا که سازمان هم در حوزه آرشیو و هم در حوزه تولیداتی که نباید فقط یک‌بار دیده شوند، ظرفیت‌های بالایی دارد. لذا با توجه به تنوع بسیار بالای موجود، امکان اینکه همه مردم بتوانند از همه تولیدات استفاده کنند، فراهم شد. بنابراین با هزینه‌های کم و با تنظیم هوشمندانه جداول پخش در شبکه‌هایی مثل نمایش، تماشا، مستند، انیمیشن، بسیاری از تولیدات رسانه ملی که همه علاقه‌مندان و مخاطبان نمی‌توانستند آن‌ها را در زمان پخش از شبکه‌های عمومی ببینند، از این طریق موفق به تماشای این برنامه‌ها شدند. نظرسنجی‌های مرکز تحقیقات گواه آن است که بازپخش این تولیدات با حجم مخاطب خوبی روبه‌رو شده است.

استفاده از آرشیو و تدبیر و شجاعت سازمان در باز کردن درهای آرشیو و کاستن از خطوط قرمز بی‌مبنا، فوق‌العاده مورد اقبال مردم واقع شد و نقش مهمی در تحکیم سیاست رقابتی داشت.

متأسفانه در گذشته به دلایل مختلف و بعضی محدودیت‌ها و خط قرمزهای خودساخته و آیین‌نامه‌ها و دستورالعمل‌های غیرشفاف، بخش زیادی از ظرفیت عظیمی که می‌توانست در اختیار مردم قرار گیرد، در آرشیو صدا‌و‌سیما خاک می‌خورد. لذا از همان ابتدا،‌ سیاست باز کردن درهای آرشیو با رویکرد احترام به مخاطب و اینکه دانستن حق مردم است و باید نسل جدید با حقایق و ریشه‌های انقلاب آشنا شوند، اجرایی شد.

صدا‌و‌سیما پس از باز کردن درهای آرشیو، فضای رقابتی جدیدی را فراهم کرد، به‌طوری که تصویر تلویزیونی دیدنی‌تر شد، اعتمادسازی افزایش یافت و غرور ملی و بصیرت مردم بیشتر شد.»

او درباره شبکه‌های برون مرزی هم نوشته است:

«در دهه گذشته، شبکه‌های برون‌مرزی جمهوری اسلامی ایران یکی از موفق‌ترین و تأثیرگذارترین دوره‌های خود را در سپهر رسانه‌ای منطقه و جهان پشت سر گذاشتند.

بیداری اسلامی حادثه بسیار مهمی در منطقه بود که شبکه‌های برون‌مرزی صدا‌و‌سیما نقش محوری در اطلاع‌رسانی و آگاهی‌بخشی به مردم و تمهید زمینه‌های لازم برای به ثمر نشستن انقلاب‌های مردمی در کشورهای منطقه داشتند. به‌عنوان نمونه در اوج انقلاب مصر، شبکه العالم جزو سه شبکه‌ای بود که در میدان التحریر به نمایش درآمد و تأثیر مهمی در پیشبرد انقلاب و سرنگونی مبارک داشت؛ این حقیقتی است که در زمان بازدید 60 نفر از اندیشمندان مصر از جمهوری اسلامی ایران بر زبان آنان جاری شد. در این سال‌ها شبکه‌های برون‌مرزی در مقابل مجموعه‌ای از شبکه‌های صهیونیستی و وابسته به استکبار و ارتجاع منطقه نقش تاریخی و مؤثری ایفا کردند. در این دوره با سرمایه‌گذاری‌هایی که انجام گرفت، قدرت تأثیرگذاری شبکه‌های برون‌مرزی برای همه مخاطبان با توجه به زبان‌ها و سلایق مختلف گسترش پیدا کرد.

راه‌اندازی شبکه قدرتمند خبری انگلیسی زبان Press TV توانست معادلات خبری جهان را در مناطق هدف تغییر دهد. شواهد بسیاری وجود دارد که در مقاطع مختلف تاریخی و سیاسی که شبکه‌های رسانه‌ای نظام سلطه تلاش می‌کردند تا سوژه‌های مهمی چون جنبش ضد وال‌استریت را مخفی نگه دارند و یا منحرف کنند، حضور پرقدرت شبکه Press TV باعث شد که شبکه‌های رقیب مجبور به پخش بعضی از واقعیات شوند. با تجربه خوبی که در حوزه برون‌مرزی سازمان وجود داشت و ارتباط گسترده‌ای که با نهادهای رسانه‌ای و خبری ایجاد شد، این شبکه به سرعت توانست به یکی از منابع جدّی خبری در سطح جهانی تبدیل شود. در حال حاضر سایت این شبکه، با مراجعه 100 میلیونی در ماه به یکی از پرنفوذترین و پرمخاطب‌ترین منابع خبری در فضای مجازی تبدیل شده است. در زمانی که شبکه پرس‌ تی وی از ماهواره قطع شد، این سایت توانست با قدرت بیشتری در سطح جهانی اطلاع‌رسانی کند. قطع مکرر شبکه Press TV از ماهواره‌های مختلف بر اثر فشار آمریکایی‌ها و صهیونیست‌ها با وجود قراردادهای حقوقی متقن به تنهایی حاکی از تأثیرگذاری فوق‌العاده این شبکه بر فضای خبری بین‌المللی است.

راه‌اندازی شبکه Hispan TV به زبان اسپانیولی برای مخاطبان آمریکای لایتن اقدام مهم دیگر رسانه ملی در صحنه بین‌المللی است. در واقع جمهوری اسلامی تا قبل از این در نیمی از کره زمین به‌ویژه کشورهای آمریکای لاتین که حیات خلوت آمریکا محسوب می‌شد، به لحاظ رسانه‌ای نفوذی نداشت؛ با ایجاد شبکه Hispan TV که در سطح بالای حرفه‌ای راه‌اندازی شد بخش زیادی از مردم دنیا در این منطقه جغرافیایی تحت پوشش رسانه جمهوری اسلامی قرار گرفتند.

حضور پرقدرت هیسپان‌تی‌وی در کنار برخی از شبکه‌های دیگر همسو با جمهوری اسلامی توانست تمام معادلات مربوط به حوزه رسانه و اطلاع‌رسانی را در آن بخش مهم از دنیا تغییر دهد.

راه‌اندازی شبکه IFILM که رسالت بزرگ صدور فرهنگ ایران اسلامی را در سطح جهان بر عهده دارد موجب تکمیل آرایش رسانه‌ای در برون‌مرزی شد. در مرحله اول این شبکه به زبان عربی با هدف جذب مخاطبان در منطقه راه‌اندازی شد و حجم زیادی از تولیدات جمهوری اسلامی شامل فیلم‌های و سریا‌ل‌هایی که در واقع نشان‌دهنده پیشرفت جمهوری اسلامی ایران و علائق انقلابی و نگاه پاک انسانی در کشور ما بود از طریق این شبکه به نمایش درآمد. در مرحله بعد شبکه IFILM به زبان انگلیس راه‌اندازی شد و اکنون این شبکه در سطح جهانی مخاطبان فراوانی دارد. به نظر می‌رسد این هدف مهم جمهوری اسلامی در طول دوران پس از انقلاب که بتواند مردم دنیا را با فرهنگ غنی و ارزشمند کشور و تولیدات هنری آن آشنا کند، عملاً با راه‌اندازی این دو شبکه در سطح جهانی محقق گردید. قطع مکرر شبکه IFILM از ماهواره حاکی از این است که کشورهای غربی و کشورهای مرتجع منطقه اصولاً از فرهنگ جمهوری اسلامی ایران و حرف جدیدی که به حسب ظاهر سیاسی هم نیست و یک نگاه اصیل فرهنگی، هنری و دینی اسلام است، هراس دارند.

حوزه برون‌مرزی، حوزه آفندی است. رسانه ملی هرگز در لاک پدافندی فرو نرفت بلکه با درک صحیح از جایگاه جمهوری اسلامی ایران و موضع مقتدرانه و آفندی آن، رسالت تاریخی خود را به‌خوبی انجام داد.»

رییس سابق سازمان صداوسیما درباره مناظره‌های انتخاباتی نوشته است:

«موضوع دیگر، بحث مناظره‌های انتخاباتی است. برگزاری مناظره‌های انتخاباتی با توجه به سبک و شیوه جمهوری اسلامی ایران یک کار کاملاً جدید و دارای پیام در سطح جهانی بود. حوادثی که درسال 88 روی داد، خیلی‌ها را به این نتیجه رساند که به‌منظور جلوگیری از مسائل مشابه امنیتی، مناظره‌های انتخاباتی در سال 1392 برگزار نشود. اما صدا‌و‌سیما علی‌رغم این نگرانی‌ها و با اعتماد به نفس کامل، با طراحی بسیار دقیق اقدام به برگزاری مناظره هشت نفره میان نامزدها کرد و برای اولین بار عدالت رسانه‌ای را در حدّ ثانیه در یک گستره طولانی و بیش از 10 ساعت مناظره در مقابل چشم جهانیان قرار داد.

نکته مهم و برجسته در مجموعه برنامه‌های تلویزیون نامزدهای ریاست جمهوری و به‌ویژه جلسات مناظره، به حاشیه راندن قدرت‌های مالی و مراکز پول و ثروت است که معمولاً انتخابات را تحت نفوذ خودشان قرار دهند؛ امری که در اکثریت غالب کشورهای دنیا به‌ویژه در غرب رایج است. جمهوری اسلامی ایران نشان داد که نامزدهای انتخاباتی می‌توانند بدون اتکاء به کم‌ترین امکان مادی در سطح ملی حاضر شوند و نظرات و دیدگاه‌های خود را با مردم در میان بگذارند.

بنابراین نظر امام و رهبری که می‌باید ساحت انتخابات به دور از دست‌اندازی و نفوذ ارباب زر و زور باشد با ابتکار عمل صدا‌و‌سیما محقق شد. شایان ذکر است که در دور اخیر انتخابات ریاست جمهوری با تکیه بر تجارب دوران فتنه، مدیریت بسیار خوبی در خصوص توجیه نامزدهای محترم و آشنا کردن آن‌ها با قواعد بازی صورت گرفت. همین اقدام باعث شد که در این دوره از انتخابات پایبندی کامل به قانون در عین آزادی عمل تبلیغاتی نامزدها به خوبی رعایت شود.»

ضرغامی در کتاب گزارش عملکرد 10 ساله درباره برنامه‌های گفت‌وگو محور چنین نوشته است:

«در حوزه برنامه‌های گفت‌و گو محور در چند سال اخیر، برندهایی به‌وجود آمد که فهرستی از این برنامه‌های پرمخاطب در اصل گزارش آمده است. این برنامه‌ها در چند سال گذشته تأثیرگذاری زیادی در هدایت و آگاهی افکار عمومی داشته است.

صدا‌و‌سیما در مدیریت بسیاری از مسائل ملی به ‌صورت قرارگاهی عمل کرد. تنظیم بازار در ایامی چون نوروز و ماه رمضان، کنترل مناسبت‌هایی چون چهارشنبه‌سوری، سفرهای نوروزی و حوادث غیرمترقبه از این دست است.

نقش رسانه‌ ملی در امر مناسک‌سازی به نوبه خود بسیار با اهمیت است و از مأموریت‌های رسانه ملی ترویج و تحکیم سبک زندگی ایرانی اسلامی است. با توجه به پویایی جامعه و بروز نیازهای نو، ضرورت داشته و دارد تا رسانه ملی با الهام از اصول و ارزش‌های انقلابی و اسلامی و نیز بهره‌گیری از فرهنگ و سنت‌های پسندیده در جامعه، گاه نمونه‌ای موفق در گوشه‌ای از این سرزمین پهناور را با هدایت و پالایش لازم آینده تعمیمی دهد. از نظر ما این نوعی مناسک‌سازی در سطح کلان جامعه است که رسانه‌ در طول سالیان گذشته موفق به ایجاد، بسط و گسترش نمونه‌هایی از آن شده است.

به ‌عنوان نمونه، رسانه ملی با الگو گرفتن از سبک عزاداری جمعی در زنجان، نسبت به تروجی این الگو در سطح جامعه اقدام کرد، به گونه‌ای که ما امروز شاهدیم که هم در خود زنجان این سبک عزاداری از شکوه و نظم بیش‌تری برخوردار شده و ارتقای کیفی یافته و هم در دیگر شهرها نظیر اردبیل، کرمان، بم، یزد، تبریز و حتی در شهرهای کوچک صحنه عزاداری حسینی به صحنه‌ای عظیم و باشکوه از نظم و مراثی پر مغز و نگاه سازنده و انقلابی تبدیل شده است. نمایش این مناسک می‌تواند در نگاه ملت و انظار جهانیان شکوه مرثیه شیعه را در صورت‌های متنوع ملهم و متأثر از رنگین‌کمان فرهنگ ایران زمین به نمایش بگذارد. پخش این صحنه‌های زیبا و باعظمت و هنرمندانه از شبکه‌های برون‌مرزی، خود یکی از بهترین عوامل ترویج مکتب اهل بیت (ع) و معرفی حماسه پرشور کربلاست. به‌طور قطع و یقین می‌توان گفت که بیننده خارجی با دیدن این صحنه‌ها و این مناسک عاشورایی به‌طور طبیعی از خود خواهد پرسید که این سوگ عظیم چیست و چگونه در تاریخ به‌وجود آمده است. خود این پرسش می‌تواند آغاز حرکتی در راه شناخت و علاقه به اسلام و مکتب اهل بیت (ع) شود.»

رییس سابق سازمان صداوسیما همچنین نوشته است:

«رسانه‌ ملی با حفظ استقلال خود که در طول دهه گذشته با انواع فشارها و تضییقات همراه بود، توانست با برنامه‌ریزی صحیح در توزیع بهینه اعتبارات و تأمین نیمی از کف اعتبارات مورد نیاز خود از طریق آگهی‌های بازرگانی به خوبی از اداره سازمان برآید و زمینه توفیق دستگاه‌های مختلف نظام را فراهم آورد.

تحول در نظام آموزشی و تأسیس دانشگاه صدا‌و‌سیما و تصویب رشته‌های جدید در تحصیلات تکمیلی؛ تحول در سیستم نظارتی سازمان؛ ایفای نقش بی‌بدیل در موفقیت‌های ورزشی دهه اخیر؛ انضباط و شفافیت مالی به روایت اسناد؛ اقدامات متعدد در حوزه پدافند غیرعامل؛ ترویج فرهنگی جمع‌خوانی قرآن کریم؛ ارتباط گسترده با جامعه هنرمندان کشور؛ تبدیل رویدادهای فرهنگی به حرکت‌های جریان‌ساز؛ بر کشیدن فرهنگ مشاعره و تقویت ادبیات فارسی؛ ساماندهی موسیقی بر اساس احکام شرعی و تولید هزاران اثر ارزشمند در این زمینه؛ رشد تولید در انواع ساختارهای رسانه‌ای به‌ویژه در حوزه مستندهای سیما؛ مرجعیت یافتن نظرسنجی‌های رسانه‌ ملی در کشور؛ راه‌اندازی انواع شبکه‌های رادیو – تلویزیون در فضای مجازی؛ ده‌ها اقدام کلیدی در حوزه فنی سازمان و صدها اقدام برجسته در حوزه‌های تولیدی و محتوایی در ساختارهای رسانه‌ای به‌گونه‌ای صورت گرفت که شاید هرگز نتوان آن‌طور که شایسته است ارزش تلاش‌های فرزندان ملت در رسانه‌ ملی را بیان و توصیف کرد.»

ضرغامی در پایان مقدمه کتاب راوی صادق توضیح داده است:

«کتاب «راوی صادق» بر آن است تا با اشاره مختصر به 222 محور از اقدامات مهم و تحول‌ساز در طول دهه گذشته، ضمن آشنا کردن صاحب‌نظران و کارشناسان با ابعاد وسیع مأموریت‌های رسانه‌ ملی، زمینه را برای ارزیابی، نقد و ارائه پیشنهادهای دلسوزانه و سازنده فراهم سازد.

13 جلد کتاب مستندات راوی صادق به معرفی مشروح‌تر اقدامات معاونت‌ها و بخش‌های دیگر سازمان می‌پردازد که به نوبه خود اطلاعات دقیق‌تری را به علاقه‌مندان ارائه می‌دهد.

امید است این گزارش چراغ راهی برای رسانه ملی و پیمودن مسیرهای طی نشده و رسیدن به افق‌های روشن‌تر آینده شود.»

انتهای پیام