یک هنرمند نقاشی دیواری که چند اثر را در شهر اجرا کرده، معتقد است، وجود پیمانکارانی که هیچ تخصصی در زمینه‌ی این هنر ندارند، ارتباط هنرمندان واقعی را با سازمان زیباسازی کم کرده و آثار بی‌کیفیتی را به‌وجود آورده است.
بهزاد آقاپور در گفت‌وگو با خبرنگار بخش هنرهای تجسمی ایسنا، درباره‌ی فعالیتش در حوزه‌ی نقاشی دیواری، اظهار کرد: من دیپلم، لیسانس و فوق لیسانس نقاشی دارم و حدود 12 سال است که کارهای شهری می‌کنم و در مناطق مختلف تهران دیوارنگاری انجام داده‌ام که همه زیر نظر سازمان زیباسازی بوده‌اند. یک شورای هنری در این سازمان وجود دارد که باید کارهای ما مورد تأیید آن‌ها قرار گیرد تا روی دیوار اجرا شود، یعنی ما پیشنهاد می‌دهیم و آن را برای سازمان می‌فرستیم تا شورای هنری نظر نهایی خود را دهند. این شورا ممکن است به‌صورت سلیقه‌ای با آثار برخورد کنند، اما تا به حال مشکل بزرگی در این رابطه نداشته‌ایم، البته ما هم سعی می‌کنیم طرح‌هایی را ارائه دهیم که نظر شورا را جلب کند.
او ادامه داد: یک دوره‌ای بود که این شورا عملکرد بهتری داشت. نمی‌توان از چند استاد دانشگاه که به‌صورت تئوری تدریس می‌کنند و هر کدام هم سلیقه‌های خاص خود را دارند، انتظار داشت که داوری و انتخاب ایده‌آلی داشته باشند. قبلا شورا با هنرمندان بهتر کنار می‌آمد، اما در دوره‌ی اخیر سختگیری‌هایی شده است و همچنین کسانی به شورا آمده‌اند که تجربه‌ای در حوزه‌ی نقاشی دیواری ندارند.
آقاپور بیان کرد: من هیچ وقت سعی نکردم به مقوله‌های سازمانی و سیاسی در رابطه با نقاشی دیواری توجه کنم، بلکه بیشتر دوست داشته‌ام جنبه‌ی هنری این ماجرا را دنبال کنم. هیچ‌وقت هم از طرف مردم و سازمان با طرح‌هایم برخورد بدی نشده است.
این هنرمند به برخی آثار اجراشده‌اش در شهر اشاره و اظهار کرد: «ماهی‌های بیابان» اتوبان شهید همت تقاطع شهید ستاری، زیر پل، رمپ‌های جنوب شرقی و جنوب غربی، رمپ‌های شمالی و دوربرگردان ستاری به همت، ستون‌های زیر پل (تکنیک اجرای اثر کاشی‌شکسته)، «شکوفه‌های بهاری» شهر اکباتان پل هگمتانه، زیر پل همراه رمپ‌های شمالی و جنوبی (تکنیک اجرا کاشی‌شکسته)، «پرنده خوشبختی» بلوار ابوذر (تکنیک اجرا اکریلیک)، «نوید بهاری» اتوبان بسیج (تکنیک اجرا اکریلیک)، «دروازه‌های تهران قدیم» شهرک شهرداری (تکنیک اجرا اکریلیک)، تصاویر شهیدان تهرانی مقدم، شهید چمران، شهید کاظمی، شهید درویش و تعدادی دیگر از شهدای عزیز که همه در منطقه 14 تهران (تکنیک اجرا اکریلیک) اجرا شده‌اند. همچنین بازسازی و مرمت نقاشی دیواری پرچم آمریکا، دیوار سازمان سنجش کریمخان (با تکنیک اکریلیک)، زیباسازی میدان صبحگاه فرماندهی نیروی انتظامی شهر تهران (تکنیک اجرا اکرلیک)، کاشی‌کاری دلفیناریوم برج میلاد (تکنیک کاشی‌شکسته)، طراحی و اجرای نمای مسجد و تعدادی دیگر از آثار در مناطق مختلف شهر با همکاری دیگر هنرمندان و پیمانکاران اجرا شده‌اند.
او درباره‌ی مواد مورد استفاده در آثارش، گفت: معمولا با توجه به نوع سفارش کار که یا نقاشی با تکنیک اکریلیک است یا نقاشی با تکنیک کاشی‌شکسته، مدت زمان اجرا به نسبت شلوغی و خلوتی طرح و همچنین کیفیت اجرا مورد سنجش قرار می‌گیرد. همچنین آثار با تکنیک اکریلیک با بهترین کیفیت معمولا روزانه در ابعاد 50 مترمربع قابل اجرا است. درباره‌ی اجرای اثر با تکنیک کاشی‌شکسته، با بهترین و ریزترین نوع برشکاری و اجرای اثر در یک روز، یک مترمربع است. در اثر «ماهی‌های بیابان» که در اتوبان شهید همت تقاطع ستاری اجرا شده، ریزترین برشکاری و ظرافت در اجرا مورد توجه بوده است که 12 ماه به طول انجامید. در حالی که آثار دیگری با همین متراژ از دیگر هنرمندان در مدت سه‌ماه اجرا شده که فاقد کیفیت هنری و اجرایی هستند.
آقاپور در بخش دیگری از سخنانش، به مشکلاتی اشاره کرد که هنرمندان این حوزه با آن‌ها دست به گریبان هستند و گفت: هنرمندان معمولا با کمبود منابع مالی مواجه هستند و شاید بتوان گفت، در یک دهه‌ی اخیر، سازمان زیباسازی شهر تهران با حمایت از هنرمندان و سفارش کار به هنرمندان، بخشی از مشکلات این قشر را حل کرده باشد و تنها سازمانی است که بیشترین حمایت را از هنرمندان داشته است. ولی متأسفانه در این بین پیمانکارانی هستند که به‌صورت فله‌ای نقاشی‌هایی با کیفیت خیلی پایین در مناطق مختلف تهران اجرا کردند و همچنین با قیمتی پایین‌تر از تعرفه شهرداری و باعث شدند تا ارتباط به‌وجود آمده بین هنرمندان و سازمان زیباسازی کم شود و هنرمندان برای اجرای آثار خود در شهر، توان نفوذ و مذاکره با هدف اجرای آثار خود را پیدا نکردند، پیمانکارانی که هیچ‌گونه تخصص و لیاقت هنری نداشتند و به این عرصه وارد شدند.
این هنرمند درباره‌ی روند این هنر در ایران و تفاوت آن با کشورهای دیگر نیز اظهار کرد: هدف نقاشی دیواری استفاده از فضاهای موجود برای بهبود کیفیت بصری شهروندان است و در این میان، هنرمندان هنرهای تجسمی در سال‌های اخیر با حمایت سازمان زیباسازی وارد این عرصه شده‌اند و شهر مرده‌ی تهران از لحاظ بصری و آشفتگی بصری را نجات داده‌اند، ولی در این میان همان‌طور که قبلا اشاره کردم، پیمانکارانی که تخصص هنری و هیچ‌گونه سواد شهری نداشتند، وارد این عرصه شدند که باعث شد در چند سال اخیر، با آشفتگی بصری بسیاری مواجه شویم.
آقاپور افزود: اجرای بیش از حد آثار هنری در شهر تهران و شهرهای دیگر باعث شده نظارت دقیقی صورت نگیرد و آشفتگی بصری ایجاد شود، ولی در کل، روند خوب و قابل تأملی داشته است و شاهد رشد این شاخه‌ی هنری بوده‌ایم. پر کردن ایرادهای معماری در شهر باعث شد تا سفارش کار در این زمینه زیاد باشد و شاید هم نقدی بر معماری باشد، زیرا اگر در اجرا و طراحی شهری و معماری به فضاهای خالی توجه شود و آثار معمارانه‌ی خوبی ارائه شود، با حداقل فضاهای خالی مواجه خواهیم بود که با یک اثر هنری خوب، آن فضای خالی جبران شود، ولی اگر در طراحی فضاهای شهری و شهرسازی به این موضوعات دقت نشود، همین امر، تکرار مکررات خواهد بود.
او ادامه داد: فضاهای خالی که در حین طراحی معماری مورد توجه قرار نمی‌گیرند و زیاد هم هستند، باعث می‌شود سفارش انبوه کار در زمینه‌ی نقاشی دیواری داشته باشیم که رسالت اصلی آن، پیام‌رسانی و تبلیغات است از بین برود و به سمتی پیش برود که سعی دارد ایرادهای معماری را بپوشاند. ترسیم تصاویر شهدا و اتفاقات جنگ تحمیلی بیشترین موضوعاتی است که به پاس رشادت این عزیزان در شهر به چشم می‌خورد که هم آثاری با کیفیت بالا اجرا شده و هم آثاری که به‌لحاظ کیفیت اجرا ضعیف هستند. با توجه به رسالت نقاشی دیواری که پیام‌رسانی و تبلیغات است به‌خوبی مورد توجه قرار گرفته است. در کنار این آثار، هنرمندان به موضوعات و مفاهیم دیگر نیز پرداخته‌اند که هر کدام به‌لحاظ ارزش و نوع اجرا در جایگاه‌های متفاوتی قرار دارند.
این هنرمند همچنین بیان کرد: تفاوتی که بین اجرای آثار نقاشی دیواری در ایران و سایر کشورها می‌تواند باشد، حمایت سازمان زیباسازی و شهرداری‌ها از این موضوع است و همچنین سفارش انبوه کار در این زمینه در ایران به‌لحاظ وجود معماری آشفته‌ی شهری که در این میان، نقاشی دیواری وظیفه‌ی پر کردن فضاها را برعهده دارد.
آقاپور به تأثیرات اجتماعی و فرهنگی این نقاشی‌ها اشاره کرد و ادامه داد: هر اتفاقی که در شهر می‌افتد، بازتاب و تأثیرات گوناگونی خواهد داشت و با تنوع سلایق روبه‌رو خواهیم شد. درباره‌ی اجرای نقاشی دیواری نیز با توجه به این‌که نظرات شخصی هنرمند و شورای هنری که آثار را مورد ارزیابی قرار می‌دهد، دخیل است، شاید نتوان بسیاری از سلایق را جذب کرد، ولی با ایجاد ظرافت‌های خاص و فنی می‌توان بهتر عمل کرد.
او گفت: با رعایت مسائل فنی و هنری می‌توان اعتماد و نظر مردم را جذب کرد، زیرا اثر هنری که در شهر اجرا می‌شود، برای استفاده‌ی عموم است و باید به این مهم بیشتر توجه شود، زیرا با اثری که هنرمند با احساسات شخصی آفریده است، متفاوت خواهد بود و جایگاه متفاوتی خواهد داشت. در این میان، شاید نقدی از شورای هنری مطرح باشد که نیازها و خواسته‌های عموم شهروندان را نیز در نظر بگیرند و صرفا از جنبه‌ی هنری با آثار برخورد نکنند.
این هنرمند درباره‌ی سوژه‌هایی که در چند سال اخیر مورد نظر سازمان زیباسازی برای نقاشی دیواری بوده‌اند نیز توضیح داد: رویکرد سازمان زیباسازی در این زمینه خوب بوده و همه‌ی موضوعاتی را که نیاز شهر بوده، انجام داده و در تمام زمینه‌ها با هنرمندان کار کرده است. نقاشی تصاویر شهدا، دفاع مقدس، نقوش ایرانی و اسلامی، انتزاعی و آثاری با مضامین و روایات اسلامی و آثار تزیینی که سازمان زیباسازی در تمام آن‌ها فعالیت داشته است، موضوعات خوب بودند و جای کار بسیار داشتند، فقط نوع و نظر شورای هنری با انتصابات جدید تغییر کرده و نظرات و سختگیری‌هایی انجام می‌دهند که برای ما قابل درک نیست و اگر روند قبلی ادامه می‌یافت، بهتر بود.
انتهای پیام
نظرات