نخست گفت شد، دولت قبلی آن را فروخته است، اما مدتی بعد، با پیگیری رسانه‌ها مشخص شد، مصوبات گذشته درباره‌ی کاربری «کاخ مروارید» لغو شده و پس از آن، با اعلام باز شدن درهای کاخ مروارید روی مردم، قرار شد 30 هکتار از کاخ مروارید به اداره کل میراث فرهنگی البرز واگذار شود.

از سوی دیگر، صحبت‌هایی درباره‌ی سرعت زیاد تخریب کاخ مروارید مطرح شد و سپس 20 اردیبهشت‌ماه، رییس سازمان میراث فرهنگی و گردشگری کشور - مسعود سلطانی‌فر - گفت، 80 درصد تجهیزات و اموال کاخ مروارید نابود شده و قابل مرمت نیست.

به گزارش خبرنگار سرویس میراث فرهنگی خبرگزاری دانشجویان ایران (ایسنا)، پس از 10 سال تعطیلی، درهای کاخ مروارید در هفته‌ی میراث فرهنگی ‌امسال روی مردم باز شد تا همه، وضعیت آن را ببینند.

صحنه‌ای که در ورودی مجموعه دیده می‌شد، این تصور را ایجاد می‌کرد که شاید کاخ مروارید در بخشی از یک پارک یا فضای سبزی که مردم هر روز برای استراحت به آن می‌آیند، قرار دارد. در چهره‌ی بسیاری از بازدیدکنندگان، تأسف نسبت به وضعیت کنونی کاخ را می‌شد دید، بخصوص کسانی که 10 سال پیش هم به اینجا آمده بودند، با صدای بلند اعتراض خود را مطرح می‌کردند.

2500 مترمربع زیربنا با فضاهایی مانند خوابگاه شمس، نشیمن خصوصی شمس، خوابگاه و حمام همسرش، سالن طلایی بار، دفتر مخصوص شمس، سالن سینما، سالن استخر، بیشتر شبیه یک مخروبه شده است که انگار به‌تازگی آوارهایش را جمع کرده‌اند.

همان‌طور که مدیرکل میراث فرهنگی و گردشگری استان البرز - ابوالفضل عبیدی - گفت: پس از واگذاری 30 هکتار از مجموعه‌ی کاخ به اداره‌ی میراث فرهنگی، سه هفته برای جمع‌آوری آوارها و نخاله‌ها از محوطه‌ی بیرونی و درونی کاخ زمان صرف شد.

حالا سقف‌های شیشه‌یی حلزونی و صدفی‌شکل کاخ مروارید، شیشه‌ای برای حفاظت ندارند و احتمالا به همین دلیل است که در طول سال‌های گذشته، با بارش برف و باران، شوره روی سقف و دیوارها نشسته و بیشتر قسمت‌های کاخ پوسته‌شده یا طبله کرده است.

احمدنژاد - کارشناس میراث فرهنگی اداره کل میراث فرهنگی استان البرز - دلیل نابسامانی کاخ مروارید را برف و باران شدید سال 1382 دانست و افزود: در آن سال، به‌دلیل بارش سنگین برف،‌ صاحبان بنا ‌تلاش کردند برای جلوگیری از تخریب بنا، با کشیدن برزنت روی سقف، از نفوذ باران و برف به داخل کاخ جلوگیری کنند؛ اما به‌دلیل سنگین بودن وزن برزنت، ‌بخش زیادی از سقف که با مصالح پوشانده شده بود، تخریب شد و این وضعیت به‌وجود آمد.

اوایل امسال، مدیریت این مجموعه به اداره کل میراث فرهنگی و گردشگری البرز واگذار و از ساخت هشت‌هزار واحد آپارتمان در زمین‌های آن جلوگیری شد. این کاخ به شمس (خدیجه) - خواهر محمدرضا پهلوی - تعلق داشت و در بخشی از زمین‌های 111 هکتاری مهردشت که براساس سند شماره‌ی 170 در سال 1313 به نام دولت ایران صادر شد و در اختیار شمس قرار گرفت، ساخته شده است.

کاخ مروارید توسط موسسه‌ی «رایت» طراحی و با نظارت مهندس «ویلیام کیسی» بین سال‌های 1345 تا 1347 ساخته شد و مورد بهره‌برداری قرار گرفت. این بنا محل سکونت شمس پهلوی و خانواده‌ی او تا سال 1357 و پیروزی انقلاب اسلامی بود.

این مجموعه پس از پیروزی انقلاب اسلامی، در سال 1363 با رأی دادگاه انقلاب اسلامی در مالکیت بنیاد مستضعفان قرار گرفت و پس از آن، در قراردادی، این مجموعه به سپاه پاسداران انقلاب اسلامی فروخته شد و در اختیار «بنیاد تعاون سپاه» قرار گرفت.

حریم و عرصه‌ی این کاخ توسط اداره‌ی میراث فرهنگی استان تهران در سال 1379 روی نقشه (تهیه‌شده توسط اداره‌ی لجستیک ستاد مشترک سپاه) تعیین شد. کاخ مروارید 12 بهمن‌ماه 1381 در فهرست آثار ملی به ثبت رسید و تا سال 1382 و بارش برف سنگین به‌عنوان موزه و با نام «مجتمع اردویی تفریحی شهید فهمیده (کاخ مروارید)» از آن استفاده می‌شد؛ اما بعد از آن، تعطیل شد.

این مجموعه‌ی پهلوی، از نظر معماری و طراحی فضاهای متعدد با تلفیق نمادهای سنتی با معماری جدید، در زمان خود از جمله بناهای نادر و با ارزش کشور بود.

مدیرکل میراث فرهنگی و گردشگری استان البرز درباره‌ی چگونگی سامان‌دهی این فضا، با اشاره به طراحی فضای این کاخ توسط بنیاد رایت در گذشته،‌ اظهار کرد: این بنیاد اظهار علاقه‌مندی کرده است تا برای مرمت و سامان‌دهی کاخ به اداره‌ی میراث فرهنگی کمک کند.

عبیدی برآورد زمان برای تکمیل سامان‌دهی و مرمت فضاهای مختلف کاخ را به تخصیص اعتبار وابسته دانست و ادامه داد: ‌برای پیگیری آثاری که احتمالا در سال‌های گذشته از کاخ خارج شده‌اند، یک گروه در حال بررسی مراکز اسناد است، تا اسناد و مدارک متعلق به این کاخ، باز هم به فضای اصلی بازگردانده شوند.

او اضافه کرد: امسال طرح مرمت این بنا تهیه می‌شود و با تخصیص اعتبار، اجرای آن آغاز خواهد شد.

حالا که کاخ مروارید به‌شکل کامل به‌دست مسوولان میراث فرهنگی سپرده شده است، باید منتظر ماند و دید که آن‌ها چه کارنامه‌ای از خود باقی می‌گذارند و آیا این کارنامه مانند متولیان پیشین خواهد بود؟ به علاوه، با توجه به این‌که همین امروز بسیاری از بناهای تاریخی وضعیتی شبیه کاخ مروارید را پیش از واگذاری به سازمان میراث فرهنگی دارند، باید سازوکاری اندیشیده شود تا پس از آن‌که کار از کار گذشت، مخروبه‌ای از سوی نهادهای غیرمرتبط به سازمان میراث فرهنگی تحویل داده نشود.

انتهای پیام