یک برنامه‌ساز کودک با انتقاد از برنامه‌سازی برای کودکان بیان کرد: «خونه‌ی مادربزرگه»، «زی‌زی‌گولو»، «مدرسه موش‌ها» و... نمونه‌های موفقی بودند که برای عروسک‌هایشان فکر شده بود.

این کارگردان برنامه‌های کودک تلویزیون آثاری چون «سنجد»، «ماتاتا»، «قارقار جیک‌جیک» و سریال کودک «نامه‌های بالدار» را در کارنامه خود دارد و جدیدترین کار او با عنوان «دنیای پویا» به تهیه‌کنندگی مرکز پویانمایی صبا در ایام نوروز از شبکه پویا پخش شد. او همچنین در حال آماده‌سازی ساخت انیمیشن عروسکی «حضرت نوح»(ع) است.

امیر فیضی در گفت‌وگو با خبرنگار سرویس تلویزیون و رادیو خبرگزاری دانشجویان ایران (ایسنا)، درباره‌ی برنامه‌های کودکی که با حضور مجری و عروسک به روی آنتن می‌روند، گفت: ترکیبات انسان و عروسک‌ می‌تواند یکسری جواب‌ها را بدهد به شرطی که خیلی درست چیده شده باشد، ترکیب انسان و عروسک معمولا به خصوص در کشور ما تاکنون خوب جواب داده است.

این برنامه‌ساز افزود: در همه جای دنیا در مجموعه‌های بزرگ عروسکی نیز معمولا از حضور یک انسان استفاده می‌شود ولی آدم‌ها اصلی نیستند. یکی از اتفاقاتی که در بسیاری از برنامه‌های ما می‌افتد و باعث می‌شود برنامه جواب ندهد، این است که آدم‌ها بر عروسک‌ها اصل می‌شوند؛ در حالی که در دنیای بچه‌ها عروسک‌ها اصل‌ هستند، در هر برنامه‌ای اگر عروسک‌ها سوار بر ماجرا و همچنین عمده‌تر باشند، قطعا موفقیت بیشتری به دست خواهد آمد.

*** کم‌توجهی به شخصیت‌های عروسکی

وی همچنین بیان کرد: بخش زنده و انیمیشن نیز چون به لحاظ تکنیکی کار سختی است، در کشور ما کمتر به سراغش رفته‌اند، اینکه ما در بخش زنده، عروسکی با تکنیک استاپ موشن نیز در کارمان داشته باشیم کار سخت و پیچیده‌ای است اما با همه اینها هر چه عروسک‌ها را به بچه‌ها نزدیک‌تر کنیم بچه‌ها نیز به ما نزدیک‌تر می‌شوند.

فیضی در ادامه گفت‌وگوی خود درباره‌ی حمایت تلویزیون از شخصیت‌های عروسکی و سازندگانشان نیز اظهار کرد: متأسفانه همیشه یک تعداد شخصیت و کاراکتر آمدند و رفتند و ما کمتر شاهد ماندگاری آنها بودیم و آن بهایی که باید به خالق و بناگذارنده یک کار و همچنین خود عروسک‌ها داده شود کمتر شده است.

او دلایل کم‌توجهی به شخصیت‌های عروسکی و خالق آنها را اینگونه عنوان کرد: یکی از دلایل اصلی که باعث شده سطح کار عروسکی در کشور ما پایین بیاید، برنامه‌های زنده و استیجی است، در هیچ جای دنیا نمی‌بینیم که یک برنامه عروسکی پخش زنده داشته باشد چون عروسک‌ نیاز به متن، میزانسن، کارگردانی و بارها و بارها تمرین دارد.

*** خاله‌ها و عموها بنای کار عروسکی را متزلزل کردند

کارگردان دنیای پویا ادامه داد: از زمانی که تعداد برنامه‌های کودک زنده را در تلویزیون بیشتر کردند و یک خاله و عمو به همراه تعدادی بچه وارد اینگونه برنامه‌ها کردند، بنای کار عروسکی را متزلزل کردند؛ در صورتی که ما نمونه‌های بسیار موفقی از «خونه‌ی مادربزرگه» تا «زی‌زی‌گولو»، «مدرسه موش‌ها» و... داشتیم. اینها کارهایی بودند که برای عروسک‌هایشان فکر شده بود.

او تاکید کرد: از وقتی که عروسک‌ها با پخش زنده آغشته شدند همه چیز در سطح قرار گرفت. من برنامه‌ی پخش زنده‌ای را می‌شناسم که کارگردان ندارد و تهیه‌کننده که خودش را بر همه والا می‌داند همه کار انجام می‌دهد، حتی یک روز که عروسک‌گردان نیامده بود عروسک را گردانده است. این‌ها باورکردنی نیست و این اتفاقات متأسفانه فقط برای این است که آنتن پر شود و دیدیم که تلویزیون پر شده از خاله و عموهایی که دست می‌زنند و فکر می‌کنند برنامه‌یشان جذاب است.

*** فقط روی آنتن بودن مهم نیست

فیضی خاطرنشان کرد: از آنجایی که برنامه‌ی دیگری برای رقابت نداریم، خاله و عموها همچنان مانده‌اند و ادامه می‌دهند. مدیر شبکه دو که خودش را خیلی هم در راستای خانواده و برنامه‌های کودک می‌داند آیا آمد چند برنامه‌ی جدید را در این سال‌ها امتحان کند؟

این برنامه‌ساز کودک به خبرنگار ایسنا گفت: برنامه‌های قبلی را هم که الان امتحان می‌کنند گروه سابقش را حذف می‌کنند و فقط به یک فرد می‌چسبند. زمانی که سنجد را می‌ساختم یک گروه 15 نفره بودیم که هیچکدام از افراد حتی تدارکات گروه را عوض نمی‌کردیم. چرا؟ چون با آن کاراکتر زندگی می‌کردیم ولی سال‌ها ساخته نشد بعد هم که ساخته شد حتی امیر فیضی خالق شخصیت و کارگردانش را حذف کردند و برنامه را به دست مجری‌اش دادند.

او افزود: الان چه کسی سنجد را می‌بیند؟ اینکه فقط روی آنتن حضور داشته باشیم مهم نیست.

*** چگونه کنترل ماهواره را از بچه‌ها بگیریم؟

این کارگردان برنامه‌های عروسکی با اشاره به شبکه‌ی پویا نیز عنوان کرد: در حال حاضر شبکه پویا به یک رقیب تبدیل شده و این خیلی خوب است امیدوارم اتفاقاتی که در این شبکه می‌افتد تداوم داشته باشد، اگر بخواهیم کنترل ماهواره را از بچه‌ها بگیریم تا شبکه‌های «پرشین تون» و «جِم جونیور» را نبینند باید در حوزه‌ی انیمیشن اتفاقات خوبی بیفتد.

او درباره‌ی شبکه‌های تخصصی کودک ماهواره معتقد است: این شبکه‌ها ضربات بسیار شدیدی به خانواده‌ها می‌زنند که بعدها تاثیر خود را نشان می‌دهند، این شبکه‌ها در لایه‌های زیرین اجتماعی و تربیتی‌ خود موضوعات را وارد ذهن بچه‌ها می‌کنند که بعدها خواهیم دید که این جنگ‌های فرهنگی از کجا نشأت می‌گیرد.

این برنامه‌ساز با اشاره به اینکه قرار بود پویای یک و دو نیز راه‌اندازی شود عنوان کرد: خوب است که شبکه پویا حمایت شود اما به شرطی که با تولید همراه باشد.

*** دست برنامه‌سازان کودک بسته شده

وی در پاسخ به پرسش ایسنا درباره‌ی تکرار مداوم انیمیشن‌ها از شبکه‌های تلویزیونی نیز گفت: بعضی وقت‌ها تکرار انیمیشن برای بچه‌ها خوب است چون فاصله سنی‌ها تغییر می‌کند و بچه‌ها دید دیگری به یک کار پیدا می‌کنند ولی این دلیل نمی‌شود که بنای همه چیز را روی تکرار بگذاریم.

فیضی در ادامه بیان کرد: البته تولید باید درست باشد، دوستانی که به حسن نیتشان هیچ شکی وجود ندارد آنقدر دست و بالشان به لحاظ تولیدی بسته شده که دیده نمی‌شوند. در شعارها همیشه گفته می‌شود که باید به شبکه‌ها و برنامه‌های کودک توجه شود ولی کمترین بودجه و توجه به شبکه پویا و صبا می‌شود.

*** عروسک‌ها را برای بازدید دانش‌آموزی نگهداری کنند

فیضی در پاسخ به پرسش دیگر ایسنا مبنی بر اینکه چقدر از حفظ و نگهداری عروسک‌ها بعد از پایان کار حمایت می‌شود؟ گفت: زمانی که من در شبکه دو کار می‌کردم بسیاری از عروسک‌ها را به شبکه‌ تحویل نمی‌دادم و خودم نگهداری می‌کردم به دلیل اینکه می‌دانستم در این شبکه به درستی نگه‌داری نمی‌شود و عروسک‌ها از بین می‌روند.

او ادامه داد: موادی که در ساخت عروسک‌ها استفاده می‌شود فاسد شونده است و مسلما نگهداری آن‌ها در شکل و شمایلی مانند موزه یا کارگاهی که حتی گروه‌های دانش‌آموزی بتوانند به آن‌ها رجوع کنند و ببینند بسیار مفید و سودمند است. چه ایرادی دارد مسئولیت را به یک گروهی بسپارند و بعد از پایان کار پروژه‌ها تهیه‌کننده‌های برنامه بدانند که اگر عروسک‌هایش تحویل آن مرکز داده شود به درستی از آن‌ها در محفظه‌ی شیشه‌ای و بدون هوا حفاظت می‌شود. اما این همیشه جزو افسوس‌های ما بوده و زمانی هم که درباره‌ی این مسائل صحبت می‌کنیم می‌گویند "چه دل خجسته‌ای داری".

*** فراموش کردن خاطرات خوب کودکی

فیضی معتقد است: عروسک‌های «کلاه قرمزی»، «زی زی گولو» و... نیز که در موزه سینما حفظ می‌شوند عوامل خودشان نگهداری کردند و خود مجموعه موزه سینما این را خواسته است. تلویزیون مجموعه عظیمی است. معمولا ما خیلی راحت خاطرات خوبمان را دور می‌ریزیم.

این کارگردان همچنین در پاسخ به پرسشی درباره‌ی اینکه آیا تعدد شخصیت‌های عروسکی در برنامه‌ها لازم است؟ گفت: در همه جای دنیا شخصیت‌ها و کاراکترهای بسیار متنوعی در طول سال‌ها ساخته می‌شود ولی موضوعی که وجود دارد این است که ماندگاری برای همه نیست، شاید هزارها کارگردان و فیلمساز در طول تاریخ سینما داشتیم اما اگر همین الان بخواهیم آنها را نام ببریم بیش از 10 - 15 نفر نتوانیم، فیلم‌ها و کاراکترهای عروسکی نیز همینطور است.

وی در تعدد و تنوع شخصیت‌های عروسکی ایرادی نمی‌بیند و معتقد است: در کشورهای دیگر یک کار را در یک فصل به صورت آزمایشی می‌سازند اگر جواب داد و ببیننده آن را پذیرفت، فصل‌های بعدی‌اش را نیز می سازند اما در ایران بدون شناخت یک‌دفعه 100 قسمت برنامه می‌سازیم و بعد عروسک نیز ادامه پیدا نمی‌کند چون بازخورد مخاطب را نداریم.

فیضی افزود: تلویزیون ما تلویزیون عام است و همه به آن دسترسی دارند اما بازخوردهای ما به تهران خلاصه شده است و کار کودک را ساده‌انگارانه به دست هر کسی می‌دهند چون فکر می‌کنند کار ساده‌ای است. در حالی که ساخت یک عروسک، طراحی، شخصیت‌پردازی و صداگذاری‌اش به مراقبت فراوان نیاز دارد. شاید خلق شخصیت در نگاه اول آسان باشد ولی حفظ و نگهداری‌اش بسیار سخت است؛ ضمن اینکه باید با زمانه پیش برویم و ببینیم بچه ها چه می‌خواهند.

*** انتقاد از جشنواره جام‌جم

این برنامه‌ساز با انتقاد از جشنواره جام‌جم سیما که هر سال برگزار می‌شود، بیان کرد: سریال‌های کودک در کجای این جشنواره در این دو - سه سالی که برگزار شده دیده شده است؟ چرا اصلا نباید دیده شوند؟ آیا یک برنامه زنده استودیویی با یک سریال داستانی عروسکی فرق دارد؟ چرا کسی سریال کودک نمی‌سازد.

او در پایان اظهار کرد: زمانی فیلم و سریال‌های کودک ساخته می‌شد که دیگر ادامه پیدا نکرد، متأسفانه ملت ما حافظه تاریخی ضعیفی دارند، ما آفرینش‌گرهای خوبی هستیم ولی نگه‌دارنده‌های خوبی نیستیم.

انتهای پیام