رئیس انجمن علمی باستان‌شناسی ایران گفت: تاریخ باستان‌شناسی ایران شهادت می‌دهد که هرگاه سازمان میراث فرهنگی و دانشگاه‌ها تعاملی منطقی و سازنده با یکدیگر داشته‌اند، در این حوزه پیشرفت رخ داده است.

به گزارش خبرنگار میراث فرهنگی خبرگزاری دانشجویان ایران (ایسنا)، «مهدی موسوی کوهپر» باستان‌شناسی ایران را دارای دو بال «سازمان میراث فرهنگی» و «دانشگاه» دانست و افزود: تعامل میان دانشگاه و سازمان میراث فرهنگی اوراق زرین کتاب فرهنگ ایران را غنی‌تر می‌کند، اما جدایی این دو آسیب‌های زیادی را به کشور وارد می‌کند.

وی که صبح امروز (یکشنبه 5 آبان) در همایش بین‌المللی باستان‌شناسان جوان در تالار فردوسی دانشگاه تهران سخن می‌گفت، ادامه داد: برای این‌که بتوانیم به یک تعامل منطقی میان این دو بال برسیم، باید خودشناسی کنیم و دانشگاه‌ها و سازمان میراث فرهنگی بتوانند وضعیت خود را نقد کنند.

او با تاکید بر اینکه «باستان‌شناسی ما امروز فاصله بسیار عمیقی با آنچه در جهان به عنوان باستان‌شناسی در حال آموزش است‌ دارد‌» افزود: همه در این زمینه مقصرند. ما در بسیاری از حوزه‌ها عقب افتاده‌ایم‌. می‌گوییم ایران بهشت باستان‌شناسی است، اما نتوانسته‌ایم این بهشت را با دنیا همگام کنیم. چون حتی دانشگاه‌های ما هنوز دروسی را تدریس می‌کنند که سرفصل آنها 50 سال گذشته تدوین شده است و این یک فاجعه است.

وی با اشاره به اینکه انجمن علمی باستان‌شناسان به درخواست معاونت علمی‌ - فناوری ریاست جمهوری کار تدوین بازنگری سرفصل‌های باستان شناسی را برعهده گرفته است، گفت: خوشبختانه پس از این مدت طولانی نهادی پیدا شد که این اولویت‌ را در راس کارهایش قرار دهد و اکنون ما در حال انجام این وظیفه مهم هستیم.

او با بیان اینکه در سال‌های گذشته در سازمان میراث فرهنگی به حوزه باستان‌شناسی نگاهی حاکم بود که به باستان‌شناسی با دید امنیتی نگاه می‌کرد، افزود: در آن سال‌ها مشکلات عدیده‌ای برای ورود هیات‌های باستان شناسی خارجی به ایران وجود داشت. اگر ما درهای باستان شناسی را به سوی آنها ببندیم هم باستان‌شناسان ایرانی ضرر می‌کنند و مهمتر آنکه ایران ضرر می‌کند، چون حتی مراکز شرق‌شناسی در حال تبدیل شدن به مراکز عرب‌شناسی هستند. و این به آن دلیل است که ایران درهای باستان شناسی و پژوهش خود را به روی اندیشمندان خارجی بسته است.

وی خواندن خلیج‌فارس به یک نام جعلی در دروس دانشگاهی را به علت کم شدن مطالعات پژوهشگاه‌های خارجی در این زمینه دانست و تاکید کرد: ما باید فضایی را فراهم کنیم که باستان شناسان از فضاهای مشترک فرهنگی استفاده کنند. امروز ایران فرهنگی به شدت نیازمند حضور باستان شناسان ماست. خلاء حضور ما را بیگانگان پر می‌کنند. ما باید حضور باستان‌شناسان ایرانی در خارج از کشور را نیز پررنگ کنیم.

موسوی کوهپر ادامه داد: چهار سال پیش رئیس یکی از بخش‌های باستان شناسی قزاقستان در ایمیلی به من اعلام کرد که یک سایت هخامنشی در این کشور به دست آمده است و از من خواست که یک هیات باستان شناسی را برای کاوش به آن منطقه بفرستم. این قضیه را با دانشگاه در میان گذاشتم، اما متاسفانه اعلام شد به دلیل نداشتن بودجه و امکانات نمی‌توانیم چنین کاری را انجام دهیم.

او با تاکید بر اینکه حوزه فرهنگی ایران نیازمند حضور ایرانی‌هاست، خطاب به رئیس سازمان میراث فرهنگی و گردشگری گفت: متاسفانه موزه‌های ایران به گورستان اشیا تبدیل شده‌اند. دانشجویان برای حضور و پژوهش در موزه‌ها با مشکل مواجه هستند. موزه‌ها تنها مکانی هستند که پس از پایان حفاری‌های باستان‌شناسی آثار به دست آمده در آنها نگه‌داری می‌شود. بنابراین با انتقال آثار به موزه‌ها زمان آغاز کارهای پژوهشی است، در حالی که ما آثار تاریخی‌مان را از یک قبرستان درمی‌آوریم و در قبرستان دیگری چال می‌کنیم.

این باستان‌شناس ادامه داد: دانشجویان ما مجبورند به جای پرداختن به امور باستان شناسی و به خدمت گرفتن علوم میان رشته‌ای، به مسائل نظری روی بیاورند؛ چون هیچ هماهنگی میان دانشگا‌ه‌ها و سازمان برای حضور و استفاده‌ی آن‌ها از مواد و مصالح در اختیار این سازمان وجود ندارد. ما مشکل اطلاعات و داده‌های فرهنگی داریم. موضوعات در حوزه‌های پژوهشی تکراری و نظری شده‌اند. در واقع هیچ موضوعی برای ارائه مقاله و معرفی آثار و یافته‌های جدید از کاوش‌های باستان شناسی نداریم.

رئیس انجمن علمی باستان‌شناسی ایران یکی از مهم‌ترین دغدغه‌های امروز سازمان میراث فرهنگی را اقدامی که کشور آذربایجان در زمینه تهیه پرونده «بازی سنتی چوگان» انجام داده است دانست و افزود: این کشور نخست «فرش آذربایجان‌»، سپس «موسیقی عاشیقی‌» پس از آن «تار» و امروز نیز دست روی «چوگان» ایرانی گذاشته است. ایران باید در این زمینه یک عکس‌العمل مناسب و در خور شان هویت کشور نشان دهد. ما به فدراسیون چوگان قول داده‌ایم یک کمپین برای حمایت از چوگان ایجاد کنیم.

او با بیان اینکه انجمن علمی باستان‌شناسی در حال تدوین داده‌های به دست آمده از کاوش‌های باستان شناسی در طول سال‌های گذشته است، خطاب به نجفی گفت: دفتر منطقه‌ای میراث معنوی در آسیا و اقیانوسیه پس از گذشت دو سال و نیم از راه‌اندازی‌اش هنوز هیچ کار مثبتی در زمینه میراث معنوی انجام نداده است. قرار بود این دفتر به همه‌ی میراث‌های فرهنگی و معنوی در آسیای غربی و میانه کمک کند، اما نه تنها این کار انجام نشد، بلکه اکنون داشته‌های ما در حال فروخته شدن هستند. لطفا از مسئولان دفتر در زمینه اقدامات‌شان توضیح بخواهید. مطمئن باشید دانشگاهیان پشت شما هستند.

او در ادامه خطاب به نجفی اظهار کرد: همتایان شما در دولت پس از مستقر شدن در دفاترشان یکی از نخستین اقدامات‌شان را به برگزاری جلساتی به انجمن‌های علمی متخصص اختصاص داده‌اند و از آنها کمک و راهنمایی خواستند. هرچند مسئولان گذشته این سازمان خود را ذوالفنون می‌دانستند و نیاز به کسی نداشتند؛ به همین دلیل اکنون این زمین بایر به شما تحویل داده شد، اما بدانید که باستان‌شناسی ستون فقرات سازمان میراث فرهنگی است. به این حوزه کمک کنید.

وی در پایان گفت: آقای نجفی چرا زمان برای انجمن شعرا دارید، اما برای انجمن علمی باستان‌شناسی که پس از آمدنتان به این سازمان چندین و چندبار درخواست برگزاری جلسه‌ای با شما را داشت ندارید؟

انتهای پیام