حکمش را در حرکتی غافلگیرکننده گرفت؛ در مراسم معارفه‌اش، نام و چهره‌اش برای بیشتر خبرنگاران آشنا نبود و کسی هم انتظار نداشت برای بخش خفته‌ای مانند «دفتر بررسی عملکرد، بازرسی و رسیدگی به شکایات» مسوولی انتخاب شود، اما این انتخاب صراحتا موضوعی را روشن می‌کرد؛ سازمان میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری پس از هشت سال، در دوره‌ی جدید قطعا ضرورتی را احساس کرده است تا ارزیابی و نظارت بر عملکرد‌ها را منسجم کند و قوت ببخشد.
رحمت‌الله رئوف 31 سال است که در این سازمان سابقه دارد، در زمان «مهدی حجت» در سازمان میراث فرهنگی و در زمان «محمد معزالدین» در سازمان ایرانگردی و جهانگردی بود، قبل‌تر از آن هم در دهه‌ی 60 با «محمدجواد وهاجی» در سازمان جلب سیاحان که هنوز اسم قبل از انقلاب‌اش را به یدک می‌کشید، کار می‌کرد. حالا او بار دیگر به این سازمان که اکنون دو حوزه در آن ادغام شده‌اند و صنایع دستی هم به جمع آن‌ها پیوسته، دعوت شده است تا حوزه‌ای را که تقریبا از یاد رفته و به نوعی مسوولیتش بین واحدهای یگان حفاظت، حراست و دفتر امور مراکز خدمات گردشگری پخش بود، زنده کند.
رئوف تأکید دارد که آمده است تا بیشتر، سیاست‌های تشویقی را اعمال کند و دنبال مچ‌گیری نیست. این جمله‌ای است که بارها در طول مصاحبه‌اش تکرار می‌کند و روی آن تأکید دارد.
او اول مهرماه در حالی که هنوز دفتر کاری ثابتی ندارد، به سازمان میراث فرهنگی و گردشگری رفت و در دومین روز کاری‌اش هم در نشستی در محل خبرگزاری دانشجویان ایران حضور یافت و با خبرنگاران حوزه‌های میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی ایسنا گفت‌وگو کرد.
نگرانی فعالان گردشگری بی‌مورد است
رئوف در این گفت‌وگو درباره‌ی نگاه غالب این سازمان به میراث فرهنگی که نگرانی‌هایی را در میان فعالان بخش گردشگری به‌وجود آورده است، تأکید کرد: این نگرانی‌ها بی‌مورد است؛ فعالان گردشگری باید دنبال راهکار کمک‌کننده‌ای باشند تا موضوع گردشگری تسهیل شود. گفتن این حرف‌ها که آقای حجت - قائم‌مقام سازمان و معاون میراث فرهنگی - توجه کمتر یا بیشتری به گردشگری دارد، نه در سازمان میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری معنا دارد و نه در میان مسوولان سازمان، این نگاه وجود دارد که به بخشی کمتر توجه شود.
او با یادآوری وظایف و فعالیت‌های این سازمان در سه حوزه‌ی میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری، ادامه داد: میراث فرهنگی، فعالیتی فرهنگی است که کلی بار دارد و دولت باید در آن، سرمایه‌گذاری و هزینه کند، چون کسی از بیرون نمی‌آید که مثلا بنایی مانند چهلستون را مرمت کند. چه کسی چنین انگیزه‌ای دارد؟ پس این وظیفه‌ی حاکمیت است که باید برای داشته‌های فرهنگی و تاریخی مردم، از اعتبارات جاری هزینه کند و ما این کار را می‌کنیم، چون میراث فرهنگی بستر گردشگری را فراهم می‌کند.
سازمان موظف است برای میراث فرهنگی بیشتر هزینه کند
رئوف تأکید کرد: سازمان میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری موظف است در حوزه‌ی میراث فرهنگی بیشتر هزینه کند، برای همین میراث فرهنگی ردیف بودجه و موضوع بیشتری برای پرداختن دارد. ما بیش از یک‌میلیون اثر تاریخی در کشور داریم که نگهداری، مرمت و معرفی آن‌ها بسیار هزینه‌بر است.
به گفته‌ی مدیرکل دفتر بررسی عملکرد، بازرسی و رسیدگی به شکایات، بخش گردشگری از محل خدماتی که به گردشگران می‌دهد، درآمد حاصل می‌کند؛ اما میراث فرهنگی برای تأمین بسترهای لازم گردشگری، هزینه‌بر است.
در بحبوحه‌ی جنگ هم برای میراث فرهنگی هزینه کردیم
وی اظهار کرد: وظیفه‌ی حاکمیت در بخش گردشگری، این است که کمک کند تا کار گردشگری تسهیل شود، نه این‌که سرمایه‌گذاری کند. ما از این بخش حمایت می‌کنیم؛ ولی اصل موضوع برای گردشگری، میراث فرهنگی است، چون برای ما همیشه می‌ماند. کارگران ما حتا در بحبوحه‌ی جنگ هم که صدام، آثار تاریخی ایران را هدف حمله قرار داده بود، این آثار را مرمت می‌کردند و کشور در آن زمان هم برای مرمت بناهای تاریخی هزینه می‌کرد.
اعتبارات تمام شده است
رئوف همچنین در پاسخ به ابهام‌های ایجادشده در بخش خصوصی و کارشناسی گردشگری که شاید تا کنون حس حمایتی را از سازمان میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی نگرفته‌اند و دچار نگرانی و تردید نسبت به دیدگاه‌ها و حمایت‌های مسوولان این سازمان شده باشند، گفت: ما در دوره‌ی تغییر مدیریتی هستیم. در این دوره، خیلی انتظار نداشته باشید که فیل هوا شود. ما در دوره‌ای این سازمان را تحویل می‌گیریم که صندوق‌ها تخلیه و اعتبارات تمام شده است. اگر نگاه این باشد که در کوتاه‌مدت همه‌ی مسائل حل شود، این اتفاق نخواهد افتاد.
وظیفه ما تسهیل کردن کار بخش خصوصی است
او سپس به توضیح بخشی از وظایف این دفتر در حوزه‌ی گردشگری پرداخت و افزود: وظیفه‌ی ما در سازمان، تسهیل کردن خدمات برای فعال‌تر شدن بخش خصوصی و همچنین نظارت بر خدمات‌دهی مناسب به مردم است که اگر خوب ارائه نشود، برخورد می‌کنیم.
وی تأکید کرد: برخوردهای ما باید ارشادی باشد؛ این دفتر به آژانس گردشگری ورود نمی‌کند که تذکر بدهد، بلکه روی سیستمی که بر خدمات گردشگری نظارت می‌کند و استانداردها را تعریف کرده است، نظارت کلان دارد تا استانداردها مطلوب اجرا شود و تکریم ارباب رجوع در همه‌ی ابعاد اتفاق افتد. ما باید از فردی که به هتل می‌رود و خدمات درستی نمی‌گیرد، به‌عنوان بخش حاکمیتی دفاع کنیم و برخورد متناسب داشته باشیم.
مچ‌گیری نمی‌کنیم، ارشاد می‌کنیم
مدیرکل دفتر بررسی عملکرد، بازرسی و رسیدگی به شکایات در عین حال یادآوری کرد: موضوع ما در نظارت‌ها، مچ‌گیری نیست، بلکه ارشادی است، نگاه ما این است که خوب کار شود و این واژه باید در جامعه نهادینه شود.
او معتقد است: باید به مردمی که در منطقه‌شان اثر تاریخی دارند، آموزش داد که آن اثر، تاریخی است و در عین حال می‌تواند منشأ اقتصاد منطقه‌شان باشد. اگر این آموزش‌ها نباشد قطعا مردم هم از آثار تاریخی‌شان حفاظت نمی‌کنند و تخریب و حفاری‌های غیرمجاز اتفاق می‌افتد.
وی در این بحث برای مثال به اثر تاریخی «درگز» اشاره و اظهار کرد: در آن منطقه، یک اثر تاریخی شبیه تخت جمشید وجود دارد که البته جنس بنای آن کاملا متفاوت است. این اثر زمانی می‌تواند گردشگر جذب کند و اوضاع اقتصادی منطقه را بهبود بخشد که شناسایی، حفظ و معرفی شود. اگر آثار تاریخی نباشند، مردم دیگر چه چیزی برای ارائه دارند؟!
او همچنین گفت: باید برای مردم روشن شود که در گردشگری چگونه و روی چه چیزهایی باید سرمایه‌گذاری کنند. در کشوری مانند ترکیه این اتفاق افتاده است؛ شرکتی وجود دارد که علاوه بر ارائه‌ی تمام امکانات حمل و نقل، پایگاه‌های رفاهی مجهزی برای مسافران دارد و بیشتر گردشگران ترجیح می‌دهند در ترکیه با این شرکت سفر کنند. این کارِ یک سرمایه‌گذار است که دولت ترکیه هم از آن حمایت کرده و حالا حیثیت این کشور شده است. ما هم می‌توانیم سرمایه‌گذاری‌های خود را به این سمت سوق دهیم.
ابتدایی‌ترین نیاز گردشگران را بررسی کنید
رئوف اظهار کرد: ما اکنون در چنین شرایطی نیستم، فقط کافی است وضعیت اولین و ابتدایی‌ترین نیاز گردشگران، یعنی سرویس‌های بهداشتی را در شهرها بررسی کنیم؛ اکنون یک سرویس بهداشتی سالم به سختی پیدا می‌شود. این درحالی است شهرداری‌ها ساخت سرویس‌های بهداشتی را به‌عنوان جزیی از پروژه‌های شهری خود اجرا می‌کنند؛ اما بعد از مدتی، هیچ اثری از آن‌ها در شهرها یا پارک‌ها پیدا نمی‌شود، چون معمولا خراب یا از رده خارج شده‌اند.
او سپس برای نمونه به وضعیت سرویس‌های بهداشتی رستوران‌ها در مراکز تفریحی تهران اشاره کرد و گفت: مثلا در منطقه‌ی فرحزاد، 10 رستوران از خوب تا بد را انتخاب کنید و سرویس‌های بهداشتی آن‌ها را بررسی کنید و حتما از صاحب رستوران درباره‌ی تفاوت سرویس بهداشتی مهمانان که پول می‌دهند و کارکنان رستوران بپرسید. در بیشتر مواقع، این سرویس‌ها برای هر دو گروه یکی است، در حالی که حتا از داشتن کوچک‌ترین امکانات، یعنی داشتن مایع دست‌شویی هم بی‌بهره‌اند.
صنایع دستی پروژه‌ی اقتصادی است
رئوف در ادامه‌ی این گفت‌وگو درباره‌ی ارتباط صنایع دستی با سازمان میراث فرهنگی و گردشگری، با اعتقاد به این‌که صنایع دستی یک پروژه‌ی اقتصادی است، بیان کرد: ما اگر به صنایع دستی وارد نشویم و کمک نکنیم، صنعتگری که در نقاط مختلف کشور است، بی‌حمایت می‌ماند، تولید نمی‌کند و وقتی صنایع دستی، تولید نداشته باشد، اشتغال هم از بین می‌رود، بی‌کاری و متعاقبا بزهکاری ایجاد می‌شود.
او درباره‌ی چگونگی نظارت بر بخش خصوصی در حوزه‌ی صنایع دستی با توجه به مشکلاتی که گاهی هنرمندان با اتحادیه‌های خصوصی دارند و در پاسخ به این پرسش که آیا نظارت بر عملکرد اتحادیه‌های خصوصی صنایع دستی در حیطه‌ی وظایف این دفتر تعریف شده است؟ گفت: اتحادیه‌های صنایع دستی قطعا مجوز تأسیس‌شان را از وزارتخانه‌های صنعت و تعاون دریافت می‌کنند که آن‌ها نیز روی این بخش‌ها باید نظارت داشته باشند؛ اما چون در این میان، موضوع صنایع دستی مطرح است، بعضی امور آن‌ها نیز به سازمان میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری مربوط می‌شود.
برخورد قانونی با متخلفان حوزه صنایع دستی
رئوف اضافه کرد: در گذشته، هنرمندان برای خود کار می‌کردند و هیچ سازمانی نبود که برای آن‌ها بازاریابی کند یا روی آثارشان قیمت بگذارد. به همین دلیل، موسسه‌ها و شرکت‌های تعاونی شکل گرفتند و اتحادیه‌ها تشکیل شدند تا کار هنرمندان تسهیل شود و به هنرمندی که در نقاط دورافتاده کار می‌کند، کمک شود. اکنون اگر در مواقعی، مشکلاتی بین هنرمند و اتحادیه به‌وجود آید و دخل و تصرفی شود، باید به نحوه‌ی تشکیل آن اتحادیه توجه کرد و وزارتخانه‌ی مجوزدهنده باید برای نظارت و پیگیری آن موضوع وارد عمل شود؛ اما اگر گزارش‌هایی هم از تخلف‌ها به سازمان ما برسد، چون در برابر صنایع دستی وظیفه‌ی حاکمیتی داریم، قطعا پیگیری می‌کنیم و با متخلفان برخورد قانونی خواهیم داشت و گزارش‌های آن را نیز به رییس سازمان میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری می‌دهیم.
انتهای پیام
نظرات