یک کارشناس مرمت و احیای بنا و بافت‌های تاریخی معتقد است: آثار بسیار ارزشمند و بی‌مانند دوران بعد از اسلام در ایران در وضعیت بسیار نابسامانی در موزه‌ی ملی ایران رها شده‌اند.
مجدالدین رحیمی - کارشناس ارشد مرمت و احیای بنا و بافت‌های تاریخی - یادداشتی را درباره‌ی وضعیت موزه‌ی ملی ایران نوشته و به‌شکل اختصاصی در اختیار خبرنگار سرویس میراث فرهنگی خبرگزاری دانشجویان ایران (ایسنا) قرار داده است.
او در ابتدای مطلب خود، پس از ادای احترام به خادمان نظام مقدس جمهوری اسلامی ایران و تشکر و قدردانی از زحمات شایسته‌ی صورت‌گرفته در موزه‌ی ملی ایران در دوره‌های مختلف، اعلام کرده است: «این یادداشت به‌منظور اطلاع‌رسانی عمومی درباره‌ی وضعیت موجود در موزه‌ی ملی ایران تهیه شده است. لازم به ذکر است، به‌دلیل توجه نکردن برخی مسوولان، اطلاع‌رسانی درباره‌ی این موضوعات را لازم دانسته و قصد سیاه‌نمایی یا تخریب خدمات صادقانه‌ی هیچ‌یک از مدیران و مسوولان محترم را نداشته‌ام. انتقاد از برخی اقدامات نیز به‌منظور رفع مشکل بیان شده و امید است فرهنگ انتقادپذیری و اظهار نظر تخصصی منتقدان، با سیاست‌زدگی و برخوردهای سیاسی، بی‌ثمر واقع نشود.»
وی در ادامه، نخست به ارائه‌ی توضیحی درباره‌ی موزه‌ی ملی ایران پرداخته است. او ایران را به‌عنوان یکی از مناطق کهن جهان و از مهم‌ترین کشورهای دارای پیشینه و جاذبه‌های تاریخی و فرهنگی از دوره‌های مختلف تاریخی و پیش از تاریخی معرفی کرده و آورده است: «مجموعه‌ی موزه‌ی ملی ایران یکی از مهم‌ترین موزه‌های جهان به‌شمار می‌آید که آثار بسیار مهم و با اهمیتی در آن قرار دارد. نخستین ساختمان احداث‌شده به‌منظور ایجاد موزه در ایران در این مجموعه قرار دارد که در سال 1316 افتتاح شده است.
مجموعه‌ی موزه‌ی ملی ایران دارای بخش‌های مختلفی است که در این یادداشت به ساختمان موزه‌ی ایران باستان و ساختمان موزه‌ی دوره اسلامی توجه شده است.»
رحیمی سپس به بررسی وضعیت این دو موزه در مجموعه‌ی موزه‌ی ملی ایران پرداخته است که بخش نخست آن به ساختمان موزه‌ی ایران باستان اختصاص دارد: «این ساختمان در سال 1316 بهره‌برداری شده است. تکنولوژی احداث این ساختمان استفاده از مصالح بنایی و دیوارهای باربر و پوشش سقف طبقات با استفاده از تیرآهن و طاق ضربی است، در بخش‌هایی از ساختمان نیز از ستون‌های فلزی استفاده شده است. سیستم حرارتی و برودتی این ساختمان فن‌کوئل بوده که در حال حاضر خراب است و سیستم تهویه، حراتی و برودتی خاصی در این موزه وجود ندارد.
ساختمان موزه‌ی ملی ایران مشکلات فراوانی دارد. در دوره‌های مختلف، اقداماتی در راستای به‌سازی و توانمندسازی این ساختمان صورت گرفته است. متأسفانه وضعیت موجود این ساختمان بسیار بحرانی است. آثار بسیار ارزشمندِ مهم‌ترین موزه‌ی ایران در ساختمانی قرار دارد که حتی با تردد بازدیدکنندگان به لرزه می‌افتد. این ساختمان در زمان احداث با رعایت اصول فنی زمان خود و با تکنولوژی و امکانات آن زمان احداث شده است.
ساختار سازه‌یی این ساختمان توسط مشاوران و متخصصان ایرانی و غیرایرانی در دوره‌های مختلف مورد بررسی قرار گرفته و طرح‌های خاصی نیز به‌صورت موردی تهیه و برخی از آن‌ها به اجرا درآمده است که از مهم‌ترین اقدامات صورت‌گرفته می‌توان به طرح مقاوم‌سازی فنداسیون‌ها که توسط مهندس «علی‌اکبر سعیدی» از متخصصان سازه در حوزه‌ی میراث فرهنگی انجام شده است، نام برد.
یکی دیگر از اقدامات شایسته‌ی صورت‌گرفته در این ساختمان تخلیه‌ی آثار دوران اسلامی از طبقه‌ی اول آن در سال 1375 است. متأسفانه وضعیت تأسیسات الکتریکال و مکانیکال، معماری داخلی، نحوه‌ی نمایش، شرایط نگهداری آثار و ... در این موزه بسیار بحرانی است.
بی‌گمان با مراجعه و بازدید از این موزه، بسیاری از این مسائل را مشاهده می‌کنید. امید است وضعیت موجود ساختمان این موزه، نحوه‌ی نگهداری، حفاظت، نمایش و معرفی این بخش از موزه‌ی ملی هرچه سریع‌تر مورد توجه قرار گیرد.»
این کارشناس ارشد رشته‌ی مرمت و احیای بنا و بافت‌های تاریخی بخشی یادداشت خود را به موزه‌ی دوران اسلامی اختصاص داده و آورده است: «کشور ایران از بدو ورود اسلام تا کنون، دوره‌های مختلف تاریخی را طی کرده است. آثار و اشیای بسیار زیبا و ارزشمندی از این دوره‌ها در گنجینه‌ی موزه‌ی دوران اسلامی موزه‌ی ملی ایران قرار دارند که در نوع خود بی‌نظیر و بسیار با اهمیت‌اند.
موزه‌ی دوران اسلامی موزه‌ی ملی ایران یکی از مهم‌ترین موزه‌های جهان به‌شمار می‌آید که در سال 1376 در ساختمانی مستقل در کنار ساختمان موزه‌ی ایران باستان افتتاح شده است. معماری این ساختمان از الگوهای اصیل معماری ایرانی بهره گرفته و یکی از ساختارهای معماری باشکوه ایرانی است.
در سال 1387 حدود 11 سال پس از بهره‌برداری این موزه، قرار شد بخش‌هایی از این موزه مورد تعمیر و بازسازی قرار گیرد. به همین منظور نسبت به جمع‌آوری و برچیدن آثار از جای خود اقدام شد و ساختمان مورد بازسازی قرار گرفت.
متأسفانه به‌دلیل نبود طرح محتوایی، طرح معماری داخلی مناسب، طرح تأسیسات و ...، اقدامات بدون برنامه و بدون رعایت سلسله مراحل منطقی اجرا شد و حالا وضعیتی بسیار بحرانی بر این موزه حاکم است.
نکته‌ی جالب توجه در مجموعه‌ی موزه‌ی ملی ایران، بی‌توجهی به تعطیلی یکی از مهم‌ترین موزه‌های اسلامی جهان است. ساختمان موزه‌ی دوران اسلامی که در این مجموعه واقع شده است نیز در وضعیت بسیار مخاطره‌آمیزی قرار دارد.
عوامل متعددی باعث شده است که ساختمان موزه‌ی دوران اسلامی از سال 1387 تا کنون روی بازدیدکنندگان بسته باشد و با وجود صرف شدن هزینه‌های هنگفت تا کنون نتوان از آن بهره‌برداری کرد.»
رحیمی در ادامه‌ی یادداشت خود عمده‌ترین مسائل قابل ارائه‌ی درباره‌ی مشکلات این موزه را این‌گونه توضیح داده است: «نبودن طرح و برنامه‌ی مصوب جامع درباره‌ی بازسازی بخش‌های مختلف این ساختمان، نبودن ثبات مدیریتی و اقدامات خودسرانه مدیران غیرمتخصص در فرآیند بازسازی و نبودن برخورد قاطع نهادهای نظارتی در فرآیند کنترل و بازرسی اقدامات صورت‌گرفته تا کنون.
ناباورانه است که اقدامات بازسازی این ساختمان بدون وجود طرح محتوایی صورت گرفته و هزینه‌های کلانی که تا کنون صرف شده، بدون رعایت سلسه مراحل منطقی و خارج از اصول بازسازی انجام شده است. در حال حاضر هیچ‌گونه اقدام اصولی برای بازسازی در این ساختمان صورت نمی‌گیرد. طرح معماری داخلی که در این ساختمان در حال اجرا بوده، بدون داشتن طرح محتوایی تهیه و ارائه شده و در بخش‌های زیادی از آن اصول موزه‌داری، تناسبات انسانی و تأسیساتی اصلا مورد توجه قرار نگرفته است.
جای تأسف دارد که در این کارگاه ساختمانی متروکه، آثار بسیار ارزشمند و بی‌مانند دوران بعد از اسلام در ایران در وضعیت بسیار نابسامانی رها شده‌اند. به‌دلیل سوءمدیریت، نبود برنامه و طرح و تأمین نشدن بودجه، اقدامات اضطراری مورد نیاز در این ساختمان اجرا شده و متأسفانه بسیاری از آثار این موزه آسیب دیده است.»
او در پایان از مسوولان و مقامات عالی‌رتبه خواسته است تا به اهمیت و جایگاه موزه‌ی ملی ایران بیشتر توجه کنند و با مدیریت اصولی، وضعیت بحرانی فعلی را بهبود بخشند.
انتهای پیام
نظرات