در گوشه‌ای از دنیا برخی آرزوی غذا دارند، برخی آرزوی آفتاب، برخی آرزوی سلامتی و برخی دیگر آرزوی دموکراسی، این آرزوها ادامه دارد و نسبت به نوع جامعه، سطح تحصیلات مردم، زمینه‌ی شغلی و معیارهای دیگر، متفاوت است. اینجا، در سرزمینی که مردم‌سالاری دینی بر آن حاکم است، رسانه‌ها آرزوی داشتن یک انجمن صنفی را دارند که از خودشان باشد و متولی دولتی در کار نباشد. انجمنی که درد اهالی رسانه را بداند و فارغ از سلایق سیاسی، خواسته‌ی همه‌ی رسانه‌یی‌ها را مانند امنیت شغلی، بیمه، بازنشستگی و ... دربرگیرد.

به گزارش خبرنگار رسانه خبرگزاری دانشجویان ایران (ایسنا)،انجمن صنفی روزنامه‌نگاران در ایران، مانند بچه‌ی یتیمی است که سر راه مانده و هر کسی که زورش برسد، ادعای پدری‌اش را می‌کند. در حالی که طبق ماده‌ی 15 آیین‌نامه‌ی انجمن‌های صنفی و کانون‌های مربوط مصوب هیأت وزیران، «ثبت دو تشکل همگن (انجمن صنفی یا کانون) در یک حرفه یا صنعت در حوزه فعالیت جغرافیایی مشترک مجاز نیست». به نظر می‌رسد، صنف روزنامه‌نگار ایران درست مانند رسانه‌هایش دست‌مایه‌ی سلیقه‌های سیاسی شده و تا امروز، چندین مجوز برای انجمن‌های صنفی روز‌نامه‌نگاران صادر شده است، بدون آن‌که اعلام رسمی مبنی بر باطل شدن مجوز دیگری شده باشد.

«سندیکای نویسندگان و خبرنگاران مطبوعات ایران» به‌عنوان بزرگ‌ترین واحد ثبت‌شده‌ی صنفی مطبوعاتی تاریخ روزنامه‌نگاری ایران در سال 1341 آغاز به کار کرد. صندوق رفاه نویسندگان و خبرنگاران حرفه‌یی، صندوق تعاون، صندوق تعاونی اعتبار مسکن نویسندگان و خبرنگاران، از واحدهایی بودند که زیر نظر «سندیکای نویسندگان و خبرنگاران مطبوعات ایران» فعالیت می‌کردند. آخرین مجمع عمومی و انتخاب هیأت مدیره‌ی این سندیکا 26 مهرماه 1358، درست یک سال پس از پیروزی انقلاب برگزار شد و پس از آن به دلایل مختلف، مهم‌ترین تشکل صنفی روزنامه‌نگاران ایران در وضعیتی بلاتکلیف قرار گرفت و به دست فراموشی سپرده شد.

پس از این انجمن، جدی‌ترین و مهم‌ترین انجمن صنفی روزنامه‌نگاران در سال 1376 با روی کار آمدن دولت اصلاحات راه‌اندازی شد. این انجمن با نام «انجمن صنفی روزنامه‌نگاران ایران» فعالیت خود را در مهر ماه 1376 با گرفتن مجوز رسمی از وزارت کار آغاز کرد و در تیرماه 1388 درپی پلمپ شدن ساختمانش توسط دادستانی، فعالیتش به حالت تعلیق درآمد. این انجمن حدود شش‌هزار عضو دارد.

ماشا‌ءالله شمس‌الواعظین - رییس انجمن صنفی روزنامه‌نگاران ایران - در گفت‌و‌گو با خبرنگار رسانه ایسنا درباره‌ی فعالیت این انجمن، گفت: انجمن صنفی روزنامه‌نگاران ایران تنها انجمنی است که عضو فدراسیون بین‌المللی روزنامه‌نگاران است و در کمیته‌های عضوگیری، رفاهی و پیمان دسته‌جمعی کار روزنامه‌نگاری نیز عضویت دارد. این انجمن کاملا مطابق استانداردهای بین‌المللی فعالیت می‌کند.

او همچنین درباره‌ی دلیل اصلی تعلیق فعالیت این انجمن، اظهار کرد: هنوز کیفرخواستی برای ما صادر نشده است. بنابراین من نمی‌توانم بگویم که کسی رفتاری قانونی یا غیرقانونی داشته، اما بستن دفتر انجمن، یک کار غیرقانونی است و باید در یک دادگاه صالحه به آن رسیدگی شود. از نظر من، دلیل برگزار نشدن چنین دادگاهی، وجود نداشتن دلایل و مدارک کافی برای محکوم کردن این انجمن است. به همین خاطر ترجیح دادند انجمن صنفی را به حالت تعلیق درآورند. هیچ نهادی حتی در جناح رقیب نیز ادعا ندارد که انجمن صنفی یک نهاد غیرقانونی است، بلکه می‌گویند شائبه‌هایی درباره‌ی فعالیت این انجمن وجود دارد، پس بهتر است بیایند و این شائبه‌ها را برطرف کنند.

«انجمن صنفی روزنامه‌نگاران آزاد تهران» یک انجمن صنفی دیگر است که امیر باقری - عضو سابق سندیکای خبرنگاران مطبوعات ایران و سخنگوی این انجمن - با بیان این‌که مجوز «انجمن صنفی روزنامه‌نگاران آزاد تهران» حدود 12 سال پیش به ثبت رسیده است، توضیح داد: این انجمن بیش از 500 نفر عضو دارد و ما تلاش کرده‌ایم که در این مدت، کارهای صنفی انجام دهیم. مثلا اگر روزنامه‌ای بسته می‌شد، برای خبرنگارانش کار پیدا می‌کردیم و پیگیری حقوق صنفی روزنامه‌نگاران از اهداف اصلی این انجمن بوده است. البته دوره‌های آموزشی نیز در این انجمن برگزار شده است.

او همچنین تأکید کرد: «انجمن صنفی روزنامه‌نگاران آزاد تهران» مجوز رسمی از وزارت کار و امور اجتماعی دارد و همچنان دارای اعتبار است.

البته داستان فعالیت انجمن‌های صنفی به همین‌جا ختم نشد و در سال 90، مدعی دیگری برای این بچه‌ی یتیم پیدا شد؛ تلاش‌های عده‌ای با موافقت وزارت کار و امور اجتماعی به نتیجه رسید و «انجمن صنفی خبرنگاران و روزنامه‌نگاران ایران» شکل گرفت. این انجمن پس از یک سال، از 10 بهمن‌ماه 91 فعالیت خود را آغاز کرد.

علی لاریجانی - دبیر انجمن صنفی خبرنگاران و روزنامه‌نگاران ایران - در گفت‌وگو با خبرنگار ایسنا درباره‌ی جزییات فعالیت این انجمن، اظهار کرد: از آنجا که باید ساختار و و تشکیلات انجمن‌های صنفی قانونی شود، ما حدود یک سال برای دریافت مجوز و ثبت این انجمن در وزارت کار تلاش کردیم و حالا این انجمن در استان‌های تهران، خراسان رضوی، قم، بابل، گلستان و سیستان و بلوچستان فعالیت می‌کند.

او درباره‌ی تعداد اعضای این انجمن، گفت: تا‌ کنون حدود 1500 نفر تشکیل پرونده داده‌اند. افراد متقاضی می‌توانند به‌صورت آن‌لاین و از طریق سایت ما اقدام به ثبت‌ نام کنند.

لاریجانی با بیان این‌که «انجمن صنفی خبرنگاران و روزنامه‌نگاران ایران» پیگیر مسائل صنفی است، افزود: ما در بحث آموزش حرفه‌یی روزنامه‌نگاران ورود پیدا کردیم. با برگزاری یک آزمون که در آن 1200 نفر شرکت کردند، 400 نفر را گزینش و دادن آموزش حرفه‌یی خبرنگاری را به آن‌ها آغاز کردیم که حدود دوماه به طول انجامید. البته حدود 90 درصد شهریه‌ی این افراد توسط انجمن پرداخت شد.

«انجمن صنفی خبرنگاران و روزنامه‌نگاران ایران» آخرین پدری است که برای این فرزند یتیم پیدا شده، اما گویا این هم پایان ماجرا نیست، چون پس از انتخابات یازدهمین دوره‌ی ریاست جمهوری، عده‌ای از رییس‌جمهور منتخب خواستند تا برای بازگشایی «انجمن صنفی‌ روزنامه‌نگاران ایران» تلاش کند، یعنی وزارت کار و امور اجتماعی باید یکی از این انجمن‌ها را به رسمیت بشناسد و رأی به ابطال مجوز سایر انجمن‌های صنفی مرتبط با حوزه‌ی روز‌نامه‌نگاری بدهد.

البته در این میان، به‌جز انجمن‌های صنفی متنوع و با سلیقه‌های سیاسی گوناگون، انجمن‌های غیرصنفی دیگری وجود دارند؛ «انجمن روزنامه‌نگاران مسلمان» و «انجمن روزنامه‌نگاران زن» از جمله‌ی این انجمن‌ها هستند که هریک فعالیت‌هایی را انجام داده‌اند؛ اما این روز‌ها در سکوت به‌سر میبرند و از شور و شوق گذشته‌شان خبری نیست.

ژاله فرامرزیان - دبیر اجرایی انجمن روزنامه‌نگاران زن ایران - در گفت‌و‌گو با خبرنگار رسانه ایسنا، اظهار کرد: انجمن روزنامه‌نگاران زن ایران در سال 77 تأسیس شد؛ ولی فکر تأسیس چنین انجمنی در سال 74 و پس از برگزاری کنفرانس جهانی زنان در پکن مطرح شد. تعداد اعضای رسمی این انجمن حدود 321 نفر است و متقاضیان می‌توانند با مراجعه به سایت ما در این انجمن عضو شوند.

او با اشاره به ارائه‌ی برخی خدمات توسط انجمن، یادآوری کرد: در سال 81 اقدام به راه‌اندازی یک تعاونی مسکن برای زنان روزنامه‌نگار کردیم. همچنین برای دادن خودرو به‌صورت لیزینگی و دادن وام نیز اقداماتی شده است. انجام برنامه‌های فرهنگی، حقوقی و برگزاری همایش‌ها، از دیگر اقدامات این انجمن است.

شاید نام برخی این انجمن‌ها برای خود اهالی رسانه نیز ناشناخته باشد؛ اما نکته‌ای که در این میان باید به آن توجه شود، تعیین تکلیف نهایی انجمن‌های صنفی است. با وجود این تعداد انجمن صنفی در حوزه‌ی رسانه، مشکلات این صنف همچنان پابرجا است.

انتهای پیام