سیداحمد محیط طباطبایی گفت: افزایش، کاهش یا رایگان بودن قیمت بلیت موزه‌ها در چارچوب یک استراتژی و برنامه‌ی راهبر می‌تواند مفهوم پیدا کند، حالا هم افزایش قیمت بلیت‌ها را باید به فال نیک گرفت تا در آینده، برنامه‌ریزی آن کامل شود.

رییس پیشین کمیته‌ی ملی موزه‌های ایران (ایکوم) در گفت‌وگو با خبرنگار سرویس میراث فرهنگی خبرگزاری دانشجویان ایران (ایسنا)، طرح افزایش قیمت بلیت موزه‌ها را طرحی ناقص دانست که برنامه‌ریزی مناسبی برای اجرایی کردن آن نشده است و اظهار کرد: هرچند تغییر و افزایش قیمت بلیت موزه‌ها حرکتی درست است که باید انجام می‌شد، اما این اقدام باید با یک استراتژی کامل و برنامه‌ریزی مدون صورت می‌گرفت،‌ چون با این کار موسسات،‌ نهادها و گروه‌های مختلف درگیر می‌شوند. به همین دلیل، معتقدم باید استراتژی‌ها تقویت شوند تا برآیند این اقدام به افزایش درآمد، کاهش آسیب به بناها و موزه‌ها و افزایش یا کاهش ورود گردشگر در مناطق حساس و غیرحساس منجر شود.

وی تغییر قیمت ورودی موزه‌ها در جذب یا دفع خانواده‌ها به بناهای تاریخی را بی‌تأثیر دانست و بیان کرد: در نوروز 92، با وجود گران شدن قیمت ورودی موزه‌ها، کاخ - موزه‌ی سعدآباد بیشترین میزان بازیدکنندگان را داشت. بنابراین فقط با گران یا ارزان شدن قیمت‌ها تعداد بازدیدکنندگان تحت تأثیر قرار نمی‌گیرد و جذابیت‌ها و شاخصه‌ها در این مسأله نقش مهمی دارند.

او اصفهان را از این قاعده مستثنی دانست و افزود:‌ کاهش بازدید از بناها و فضاهای موزه‌یی در اصفهان به‌دلیل افزایش قیمت ورودی نیست، بلکه دلیل آن خشک شدن زاینده‌رود است که محور اصلی تاریخ و هویت شهر را تشکیل می‌دهد.

حداکثر ظرفیت بناهای تاریخی برای ورود گردشگران باید ارزیابی شود

این عضو هیأت اجرایی ایکوم ایران همچنین با اشاره به رفتار و میزان حضور گردشگران در بناها و موزه‌های تاریخی کشور گفت: در قدم نخست باید حداکثر ظرفیت فضاها و بناهای تاریخی در کشور برای ورود گردشگران ارزیابی شود. به‌عنوان مثال اگر در یک روز بیشتر از 100 نفر از یک مکان تاریخی خاص دیدن کنند، احتمال وارد شدن آسیب به آن وجود دارد. بنابراین باید این نوع رفتارها بررسی شوند تا حداکثرها و حداقل‌ها مشخص شوند و برای هر نوع فضا و موزه‌ای، بازدید‌کنندگان از نظر سن و تحصیلات دسته‌بندی شوند.

وی ادامه داد: وقتی یک گردشگر خارجی از طریق تور وارد کشور می‌شود و از بنایی تاریخی دیدن می‌کند و هزینه‌ی ورود بیشتری را پرداخت می‌کند، این برای ما اهمیت دارد که آن گردشگر از بیشتر بناهای تاریخی دیدن کند. در بسیاری از موزه‌ها مانند لور، جمعه‌ی اول هر ماه بازدید برای همه‌ی مردم رایگان است، اما نه به این معنی که تعداد زیادی بازدیدکننده با یکدیگر به موزه وارد شوند و احتمال وارد شدن آسیب افزایش یابد. به‌عنوان مثال، در نوروز امسال حدود 40هزار گردشگر از سعدآباد دیدن کردند، در حالی که حضور این تعداد بازدیدکننده در این مدت زمانی کم برای سعدآباد مناسب نیست یا تخت‌ جمشید مجموعه‌ای است که در صورت افزایش تعداد بازدیدکنندگان آسیب می‌بیند.

او با تأکید بر این‌که هنوز هیچ دسته‌بندی‌ای برای وارد شدن گروه‌های مختلف گردشگر به نسبت سن و تحصیلات به بناهای تاریخی انجام نشده است، گفت: تجربه به این مسأله کمک می‌کند؛ برخی چیزها، ماتریس دارند، ورود گردشگر به بناهای تاریخی نیز ماتریس دارد. تعداد، کیفیت، فضا و ... ماتریس میزان ورود گردشگر به فضای تاریخی هستند که به کیفیت موزه‌ و فضاهای تاریخی نیز بستگی دارد.

محیط طباطبایی با تأکید بر این‌که موزه‌ها را از وضعیت کلی فرهنگ جامعه نمی‌توان متمایز کرد، افزود: کاهش خرید کتاب یا رفتن مردم به سینما بر میزان استقبال گردشگران از موزه‌ها نیز تأثیرگذار است.

بازدید از موزه‌ها در برنامه‌ی درسی قرار گیرد

این عضو هیأت اجرایی کمیته‌ی ملی موزه‌های ایران حضور اقشار مختلف در موزه‌های کشور را قابل بررسی دانست و اظهار کرد: اگر در نظر بگیریم که بزرگ‌ترین قشر بازدیدکننده از موزه‌ها مانند سال‌های گذشته، دانش‌آموزان هستند، به یک طرح جامع برای حضور آن‌ها در موزه‌ها نیاز داریم. وزارت آموزش و پرورش باید در برنامه‌های درسی، بازدید از موزه را قرار دهد و چنین کلاسی هم مانند دیگر درس‌های مدرسه نباید بیشتر از دو ساعت زمان ببرد. در واقع بازدید از این‌گونه فضاها باید به زمانی موکول شود که دانش‌آموز قدرت جذب معانی و مفاهیم را دارد، ولی اگر بازدید بیش از این زمان باشد، موجب خستگی می‌شود. نخستین‌باری که دانش‌آموزان با دوره‌ی هخامنشی آشنا می‌شوند در مقطع چهارم ابتدایی است و مناسب است که همان زمان با فضاهایی که به این دوره‌ی تاریخی متعلق‌اند آشنا شوند.

وی متولی طرح‌ریزی این‌گونه برنامه‌ها را سازمان میراث فرهنگی و گردشگری دانست و گفت: این اقدام باید به‌عنوان یک برنامه‌ی ملی مد نظر قرار گیرد و راهکاری استراتژیک با همکاری نهادهایی مانند آموزش‌ و پرورش و وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی برای آن تبیین و تدوین شود تا براساس آن، حفاظت و معرفی بنا، افزایش ورود گردشگران خارجی و حتا افزایش قیمت بلیت موزه‌ها اجرایی شود.

رییس پیشین ایکوم ایران تأکید کرد: در برنامه‌ی بازدید از موزه‌ها باید به نقطه‌ای برسیم که گردشگر بعد از بازدید از موزه‌، تغییر و تحول را بین زمان ورود و خروجش احساس کند.

محیط طباطبایی موزه‌ها را عالی‌ترین سطح در میان موسسه‌های فرهنگی دانست و ادامه داد: طبیعی است که از نظر کمیت، موزه‌ها با ورزشگاه‌ها و سینماها قابل مقایسه نباشند، آمار بازدید از این فضاها نشان‌دهنده‌ی کیفیت موزه‌هاست، چون بازدید از موزه‌ یک شاخص فرهنگی است که در ارتباط با همه‌ی شاخص‌های دیگر،‌بیانگر وضعیت و حال و روز فرهنگ یک جامعه است.

او برنامه‌ریزی برای یکسری برنامه‌های بازدید رایگان از موزه‌ها و فضاهای تاریخی را برای اقشار مختلف مانند دانشجویان یا خبرنگاران از جمله برنامه‌هایی دانست که سازمان میراث فرهنگی و گردشگری را در رسیدن به اهداف خود مانند معرفی و توجه به موزه‌ها و بیشتر شدن درآمدها کمک می‌کند و باعث توسعه‌ی فعالیت‌ها می‌شود.

درآمد موزه‌ها به خود آن‌ها برگردانده شود نه خزانه‌ی‌ کشور

محیط طباطبایی همچنین درآمد موزه‌ها و بناهای تاریخی را بهترین کمک برای این‌گونه بناها ارزیابی و اظهار کرد: براساس مصوبه‌ی هیأت دولت در سال 1343، درآمد حاصل از فروش بلیت موزه‌ها به‌عنوان یک درآمد اختصاصی باید به خود موزه‌ها بازگردانده می‌شد و به خزانه‌ی کشور واریز نمی‌شد، اما از سال 1383 این درآمد که کمترین کمک به موزه‌ها بود، به خزانه‌ی کشور وارد می‌شود و قابل برگشت نیست. این درآمد برای تشویق کسانی که در موزه‌ها کار می‌کنند بسیار مفید بود.

او با اشاره به این‌که در گذشته در بخش معاونت معرفی سازمان میراث فرهنگی فعالیت کرده است، گفت: در آن زمان، همه‌ی هزینه‌های برگزاری برنامه‌های روز جهانی موزه و هفته‌ی میراث فرهنگی از محل درآمد حاصل از فروش بلیت موزه‌ها تأمین می‌شد و اگر این درآمد نبود با مشکل روبه‌رو می‌شدیم.

محیط طباطبایی برگشت درآمد موزه‌ها به خود موزه‌ها را تنها راه‌ حل برخی مشکلات کنونی دانست.

انتهای پیام