اول اردیبهشت‌ماه، سالگرد درگذشت شاعر، متفکر و استاد پاکستانی محمد اقبال لاهوری است.

به گزارش خبرنگار فرهنگی خبرگزاری دانشجویان ایران(ایسنا) در خراسان رضوی، اقبال لاهوری سال 1289 هجری قمری در "سیالکوت" در پاکستان غربی متولد شد و تحصیلات خود را با آموختن روخوانی قرآن در یکی از مساجد زادگاهش شروع کرد.

او پس از اتمام دوره مکتب، برای گذران دوره‌های ابتدایی و متوسطه به کالج رفت. اقبال در کالج مورد توجه یکی از معلمانش به نام "مولانا میرحسین" قرار گرفت؛ ذوق و استعداد شاعری اقبال تا جایی معلمش را تحت تأثیر قرار داد که هر چند مخالف شعر گفتن جوانان بود، با این وجود خودش علامه را تشویق به سرودن کرد.

اقبال لاهوری پس از اتمام دوره کالج، در رشته فلسفه دانشگاه لاهور ادامه تحصیل داد و با اتمام دوره فوق لیسانس از دانشگاه پنجاب با رتبه اول، عهده‌دار تدریس در رشته‌های تاریخ، فلسفه و علوم در همان دانشگاه شد.

فعالیت علامه و ذوق و قریحه وی فقط به عالم شعر و شاعری و فلسفه محدود نبود؛ بلکه این متفکر در عالم اقتصاد نیز حرفی برای گفتن داشت؛ به گونه‌ای که در سال 1901 میلادی کتاب "علم‌الاقتصاد" نخستین کتاب در همین زمینه را در لاهور به زبان اردو نوشت.

اشعار نغز وبدیع فارسی اقبال از قبیل اسرار خودی، رموز بی‌خودی، جاویدنامه و زبور عجم که مجموعه‌های منظوم و فارسی این شاعر هستند، باعث شده که ایرانیان اقبال را به عنوان یک شاعر بشناسند.

اقبال علاوه بر آثار ذکرشده در زمینه‌های اقتصاد و ادبیات چند کتاب فلسفی به زبان انگلیسی نگاشته که "احیای فکر دینی دراسلام" از مهم‌ترین این آثار است و این کتاب به وسیله احمد آرام ترجمه شده است.

همچنین علاوه بر دیوان از اقبال این کتاب‌ها به جا مانده است: علم الاقتصاد، توسعه حکمت در ایران (سیر فلسفه در ایران)، ترجمه‌شده به زبان فارسی، تاریخ هند.

در دهه اخیر توجه اهل مطالعه به آثار اقبال کاهش گرفته و مطالعه آثار وی منحصر به افرادی معدود شده است، به طوری که کم‌تر ناشری حاضر به سرمایه‌گذاری در این حوزه می شود و اگر ناشری هم به چاپ این گونه آثار اقدام کند، بیش از هزار نسخه چاپ نمی‌کند. این امر سر در عواملی دارد که مهم‌ترینش مقالات و نوشته‌های تکراری و کم‌محتوا درباره اقبال است.

همان‌طور که گفته شد توجه به اقبال در سال‌های اخیر بسیار کم شده است و کم می‌بینیم کتاب‌هایی که در مورد این شاعر پارسی‌گو نوشته شده باشد، اما به چند عنوان از مهم‌ترین آن‌ها که تجدید چاپ هم نشده‌اند، می‌توان اشاره کرد:

اندیشه‌های اقبال لاهوری/غلامرضا سعیدی/ دفتر نشر اسلامی/1370

دانای راز: شامل زندگی اندیشه و شعر اقبال لاهوری/ احمد احمدی بیرجندی/1349

یادداشت‌های پراکنده علامه محمد اقبال/اقبال لاهوری/ مترجم/محمد ریاضی/مرکز تحقیقات فارسی ایران و پاکستان/1368

نگاهی به آثار زنده‌رود اقبال لاهوری (کتاب‌شناسی)/ ابراهیم پورولی/ یادآوران/1371

انتهای پیام