مسعود ده‌نمکی گفت: یکسری حرف‌ها برای زدن داشتم و فکر می‌کنم با این چهار فیلمی (سه گانه‌ی اخراجی‌ها و رسوایی) که ساختم، خیلی از آنها را زدم اما هنوز حرف‌های دیگری دارم که آنها را هم بزنم دیگر دغدغه‌ی ندارم بنابراین نمی‌خواهم جای کسی را در سینما بگیرم.
این کارگردان سینما در آستانه‌ی اکران چهارمین ساخته سینمایی‌اش «رسوایی» در گفت‌وگویی با خبرنگار بخش سینمایی خبرگزاری دانشجویان ایران(ایسنا) با اشاره به بازخوردهای نمایش این فیلم در جشنواره‌ی فیلم فجر اظهار کرد: مخاطب جشنواره عام نیست و در همان اکران اول که سالن کاملا پر بود، وقتی همراهی کردند فهمیدم مخاطب عام بهتر ارتباط برقرار می‌کند.
وی ادامه داد: در نمایش سالن «میلاد» هم نوع واکنش منتقدان و اهالی رسانه خوب بود و از آن خاص‌تر اکران خصوصی بود که برای حدود 300 و 400 نفر مسئولین کشور و بسیاری از روحانیون مجلس داشتیم که آنها فیلم را خیلی پسندیدند. رئیس شورای سیاست‌گذاری ائمه جمعه و معاون‌هایشان نیز فیلم را پسندیدند.
ده‌نمکی خاطرنشان کرد: برای خود ما بعضی واکنش‌ها از قبل قابل پیش‌بینی بود. اکثریت افرادی که فیلم را دیدند ارزیابی مثبتی داشتند، البته ممکن است بعضی نقدهایی به برخی سکانس‌ها داشته باشند اما در کلیت بار مثبت را بیشتر می‌دانستند.
سکوتم نشانه‌ی رضایت نیست
این کارگردان که در اولین دوره حضورش در جشنواره اعتراض‌هایی را به نحوه کار داوران مطرح کرده بود درباره آرام شدن‌اش در سال‌های اخیر گفت: در «اخراجی‌ها1» فکر می‌کردم داخل جشنواره رقابت است اما بعد که داخل شدم دیدم رقابتی در کار نیست. به نظر من سلایق داوران براساس نگاه‌های صنفی، سیاسی، گروهی و لابی گری دست به دست هم می‌دهد تا انتخاب‌هایی داشته باشند که ممکن است به نفع کس دیگر باشد و جلوتر که رفتم دیدم چیز جدی نیست.
وی ادامه داد: شاید اگر جزو قوانین ارشاد شرط اکران حضور در جشنواره نبود اصلا شرکت نمی‌کردم. اما سکوت الان من نشانه رضایت نیست و بیشتر نشانه احترام است. حرمت امامزاده را باید خود متولی‌اش نگاه دارد و وقتی خود داوران وارد حاشیه می‌شوند و کاری می‌کنند که زیبنده شان نیست باز هم ترجیح می‌دهم وارد حاشیه نشوم.
چطور با فجر نمی‌توان لابی کرد وقتی با اسکار می‌شود!؟
ده‌نمکی افزود: حتی چند تا از داوران بعد از دیدن فیلم شگفت زده شده بودند اما برآیندشان ندیدن «رسوایی» می‌شود. می‌پذیرم که برایشان قابل باور نباشد که بتوان به صورت شخصی فیلم دینی ساخت چون معمولا چنین آثاری با سفارش ارگان‌ها ساخته می‌شود اما اینکه چنین کاری در بخش خصوصی ساخته شده، نادیده گرفته می‌شود کار غلطی است. معمولا در جشنواره جوایز، تقسیم غنائم بین دستگاه‌های مختلف می‌شود.
وی با اشاره به سال اول حضورش در جشنواره‌ی فیلم فجر گفت: ابتدا که آمدم این بخش برایم مهم بود اما بعد که دیدم وقتی می‌شود با اسکار لابی کرد با خود فکر کردم چطور نمی‌شود با فجر لابی کرد بنابراین ما هم چون از این لابی‌ها نداریم توقع اتفاق ویژه‌ای هم نداریم. در بخش مردمی هم معتقدم در اکران عمومی مشخص می‌شود آمار واقعی است بنابراین روی مکانیزم آن حرف است. این گونه شمارش روند قابل تخلفی است، کاری که در زمان «اخراجی‌ها» شد و نمی‌خواستند این فیلم به تنهایی منتخب مردم باشد، درنهایت به این نتیجه رسیدم فیلم را برای مردم بسازم و پنبه در گوش‌هایم بگذارم و چیزی نشنوم.
ده‌نمکی درباره اینکه چه زمانی تصمیم گرفته «اخراجی‌ها» را ادامه ندهد گفت: درهمان «اخراجی‌ها3» و زمان ساختنش به قطعیت رسیدم، ادامه ندهم. آن جمله پایان فیلم هم «به پایان آمد این دفتر حکایت همچنان باقیست» دو پهلو بود ممکن بود همان فیلم با مسائلی که برایش پیش آوردند مانند قاچاق شکست بخورد اما وقتی فروش 6 میلیاردی دست پیدا کرد، قبول کردیم مردم این حرف‌ها را قبول نکردند. اگر مانند «اخراجی‌ها» هفته اول سی دی با کیفیتش بیرونی می‌آمد برای اینکه ثابت کنم «اخراجی‌ها» اتفاق نیست، ادامه‌اش را می‌ساختم.
این کارگردان با بیان اینکه ایده «رسوایی» را قبل از «اخراجی‌ها» داشته است، اظهار کرد: حتی قصه‌اش را برای کسی تعریف کردم و او فیلمنامه‌ای براساس آن نوشت که در مرحله ساختن بود. ورود به سینما نمی‌شد به صورت معمولی صورت بگیرد، موانع برای ورود من به سینما آنقدر زیاد بود که باید با لودر وارد می‌شدم و نمی‌شد فیلمی معمولی ساخت اما خیلی‌ها گفتند تصادف است و مجبور شدم دو و سه را هم بسازم تا ثابت کنم اتفاق نیست و با ژانر سیاسی و سینمای اسارت و اردوگاه هم می‌شود این کار را کرد.
دیگر دغدغه‌ی رکورد را ندارم
وی تاکید کرد: آنچه که می‌خواستم اثبات کنم، شد و دیگر دغدغه رکورد و چیزهای دیگر هم ندارم و هر کاری می‌خواستم کردم و دیگر این چیزها برایم مهم نیست.
ده‌نمکی تصریح کرد: من برای ساخت «رسوایی» از جایی دولتی پول نگرفتم و سرمایه را خود سینما داده است اما دیگران با پول دولت این فیلمها را می‌سازند.
جرات نمی‌کردم اکبر عبدی را بیاورم
ده‌نمکی درباره انتخاب اکبر عبدی به عنوان بازیگر نقش روحانی فیلم گفت: سال پیش عبدی اتود بازی این فیلم را زد اما جرات نمی‌کردم او را بیاورم و فکر می‌کردم حاشیه ساز شود اما تست گریم‌های متعددی که زدیم به این نتیجه رسیدم، ایشان باشد. خیلی از حاشیه‌ها هم به خاطر انتخاب ایشان است و می‌گویند نقش طنز بازی کرده حالا نباید روحانی بازی کند. اما باید توجه داشت عبدی در میان مردم محبوب است و وقتی نقش روحانی به او می‌دهی تماشاگران با شخصیت مثبت فیلم همذات پنداری می‌کنند نه با شخصیت منفی فیلم و عمده‌ترین دلیل انتخابش هم این است.
مردم با دین‌داری مشکل ندارند با ریاکاری مشکل دارند
وی درباره حضور روحانی در فیلمها و سریالش با بیان اینکه آنها جزئی از جامعه هستند ادامه داد: بیشتر مفهوم مهم است. در اینجا آقا شریف در کنار حاج یوسف است و تمام تلاشم این است مرزبندی و ریا کاری را نشان دهم. مردم هم با آن ارتباط برقرار می‌کنند. مردم با دین داری مشکل ندارند با ریاکاری مشکل دارند.
این کارگردان افزود: وقتی روحانی‌ها اکبر عبدی را در «رسوایی» دیدند قبول کردند و گفتند انگار صد سال است که روحانی است.
حاتمی‌کیا پدرگونه رفتار کرد
ده نمکی درباره نقش ابراهیم حاتمی کیا در فیلم‌هایش گفت: او در زمان «اخراجی‌ها» فیلم را دید و به جای اینکه مثل دیگران گارد بگیرد نشست و آن را نقد کرد و اشکالات را گرفت و اعمال شد. در بین سینماگران حاتمی‌کیا، پدر گونه رفتار کرد حتی اگر سلیقه‌های سینمایی و فکری مرا نپسندد. به هر حال طرح قصه «رسوایی» را هم کامل برای ایشان تعریف کردم و نقطه نظراتشان را مطرح کردند، من به ایشان به عنوان یک پیشکسوت دلسوز سینمای ایران نگاه می‌کنم.
سینماداران به دنبال اکران فیلم‌های من در نوروز هستند
این کارگردان درباره اکران فیلم‌هایش در نوروز اظهار کرد: خود سینمادارها و مردم دنبال اکران فیلم‌های من در نوروز هستند. حتی 7، 8 ماه مانده به نوروز برخی سینماداران با من تماس می‌گیرند و می‌گویند اگر تو می‌خواهی فیلم بسازی تعمیرات نکنیم. دوست دارم یک سال فیلم‌ام در نوروز اکران نشود تا واقعیت اکران نوروز مشخص شود و دیده شود دیگر آن اتفاق ویژه نمی‌افتد، معتقدم حرف خوب را هر موقع بزنی مردم استقبال می‌کنند.
او استقبال مردم از اکران «رسوایی» را قابل پیش بینی ندانست و گفت: هیچ چیزی قابل پیش بینی نیست و ممکن است هربلایی سر فیلم بیاید بنابراین باید ببینیم با فیلم چه برخوردی می‌شود. توقع ندارم استقبالی که مردم از یک فیلم طنز می‌کنند از این فیلم بکنند. «اخراجی‌ها» ویژگی‌اش این بود مردم چند دفعه می‌رفتند و آن را می‌دیدند. ولی «رسوایی» بار تراژدیک‌اش بیشتر است و باید نسبت به گونه‌های خودش سنجید. اگر استقبال شود یعنی اینجور حرف زدن هم می‌تواند مردم را جذب کند حتی اگر به اندازه کارهای طنز نباشد.
این کارگردان تاکید کرد: از الان فرار رو به جلو می‌کنند و با «اخراجی‌ها» مقایسه می‌کنند که اگر مثل آنها نشد بگویند دیدی شکست خورد، در حالیکه باید با گونه خودشان بسنجند.
خیلی‌ها حاضرند سینما بمیرد اما «اخراجی‌ها» نباشد
وی افزود: طرف به نوکرش گفت« منو بکش جنازه‌ام را بنداز تو حیاط همسایه بغلی.» خیلی‌ها راضی هستند سینما بمیرد اما «اخراجی‌ها» نباشد تا مخاطب را جذب کند در حالیکه سینما درد اصلی‌اش مخاطب است و «اخراجی‌ها» به سینمای در حال اغمای ما در جذب مخاطب سه شوک آخر را داد. استقبال از «رسوایی» هم به نوع حرفی که زده می‌شود، بستگی دارد.
دوست دارم فیلمی رکورد «اخراجی‌ها» را بزند
ده‌نمکی خاطرنشان کرد: دوست دارم فیلمی ساخته شود رکورد «اخراجی‌ها» را بزند چون مشکلات سینماداران را می‌بینم. بخشی از فیلمسازان ما خیلی مشکل ندارند و درسینما نتوانند کار کنند به تلویزیون می‌روند و به تشکیلات دولتی متصل هستند. اما فیلم پرفروش نباشد زندگی بدنه سینما تامین نیست.
این کارگردان رسیدن به رکورد «اخراجی‌ها» را دور از دسترس ندانست و گفت: با بلیت الان فکر نکنم زیاد سخت باشد. هر چیزی برای یک بار خوب است با «اخراجی‌ها» اولین سه گانه در سینما شکل گرفت و این فیلم می‌تواند رکوردار دهه نود باشد. قرار نیست آدم برای همیشه صدرنشین باشد.
ده‌نمکی در بخش دیگری از گفت‌وگویش با ایسنا درباره صحبت‌های عده‌ای که «رسوایی» را شبیه آثاری می‌دانند که زمانی او به آنها اعتراض می‌کرده است، اظهار کرد: قطعا این فیلمها نبود و اگر قرار بود این فیلمها باشد که سینما نمی‌آمدم، کسی حرف ما را می‌زد نشریه هم منتشر نمی‌کردم. در سینما هم کسی حرف‌های ما را می‌زد وارد نمی‌شدم.
وی که سالها قبل از فیلمسازی‌اش در گفت‌وگویی عاقبت خوبی را برای مخملباف پیش بینی نکرده بود با اشاره به آن گفت: ویژگی سینما این است که درونیات آدم روی پرده دیده می‌شود. البته خودم متاثر از سینمای او هستم و «عروسی خوبان» یکی از فیلم‌های مورد علاقه‌ام است.
ناراحتی‌شان از این است که مخملباف نشدم!
این کارگردان همچنین درباره‌ی اظهارنظر عده‌ای که سرنوشت مخملباف را برای او پیش بینی می‌کنند، اظهار کرد: خوشحال می‌شوند این اتفاق بی‌افتد و ناراحتی‌شان از این است که چرا نشدم. نشریه هم که داشتم می‌گفتند فلانی یک روز طبرزدی می‌شود. فیلم هم ساختم گفتند مخملباف می‌شود. همه منتظرند که فلانی یک روز، یکی شود.
وی افزود: از این ناراحت می‌شوند که آمده در سینما و با این مدیوم دارد حرف خودش را می‌زند و این باعث دلخوری‌شان می‌شود. فکر می‌کردند ده‌نمکی به سینما بیاید به همه حرف‌ها و آرمانهایش پشت پا می‌زند و فکر می‌کردن بودن من جایشان را تنگ می‌کند و به هر طریق سعی می‌کنند اذیت کنند. طیف شبه روشنفکر هم که می‌خواهند انتقام دوران گذشته را بگیرند.
ده‌نمکی درباره فعالیت‌های آینده‌اش گفت: دهه 60 برایم دوران جبهه و جنگ بود، دهه 70 روزنامه نگاری، دهه80 فیلمسازی و دهه90 دهه کتاب‌هایم است.
فرهنگ‌نامه اسارات در حال آماده شدن
وی افزود: مجموعه کتابی با عنوان «فرهنگ‌نامه اسارت» در حال آماده کردن دارم و تا آخر این دهه تمام می‌شود که سنگین‌ترین کارم محسوب می‌شود.80 جلد از این مجموعه سال 92 بیرون می‌آید که حاصل 20 سال کار است و بزرگترین کتاب مرجع جنگ در دنیا محسوب می‌شود.معتقدم این کار که تنها به درد خواص می‌خورد از فیلمسازی و روزنامه نگاری‌ام مهم‌تر است.
ده نمکی ادامه داد: برای فیلم سینمایی دنبال کار متفاوتی هستم که در حال نوشتن هستم. طرحی هم به تلویزیونی دادم که اگر به نتیجه نرسم همان را سینمایی می‌کنم.
تهیه و تنظیم گفت‌وگو: مسعود نجفی خبرنگار ایسنا
انتهای پیام
نظرات