جنجال بر سر خروج ژئوپارک قشم از فهرست یونسکو در حالی مدتی است در کشور آغاز شده که حالا جمعی از کارشناسان ژئوپارک می‌گویند، یونسکو در موضوع ژئوپارک‌ها اصلا کاره‌ای نیست و ما فقط با یک شبکه‌ی جهانی (GGN، شبکه‌ی جهانی ژئوپارک‌های ملی) طرف هستیم.

در عین حال، کارشناسان بر این باورند که اوضاع کنونی ژئوپارک قشم، مخاطره‌آمیز نیست و تا پاییز آینده، در صورت همکاری سازمان‌هایی مانند محیط زیست، فرصت برای بازگشت آن به فهرست جهانی وجود دارد.

سرویس گردشگری خبرگزاری دانشجویان ایران (ایسنا)، در نشستی که با سه نفر از کارشناسان و مشاوران اصلی حوزه‌ی ژئوپارک در کشور، علیرضا امری‌کاظمی - کارشناس مسئول میراث زمین‌شناختی سازمان زمین‌شناسی کشور -، مازیار قاسمی‌نژاد عبدالملکی - مشاور ژئوپارک قشم از سال 1384 تا کنون - و اقبال زبیری - کارشناس ارشد ژئوپارک قشم - با همراهی عبدالرضا دشتی‌زاده - مدیر اداره‌ی میراث فرهنگی سازمان منطقه‌ی آزاد قشم - داشت، وضعیت و جایگاه کنونی ژئوپارک قشم و همچنین اتفاق‌هایی را که در گذشته بر سر آن آمده است، بررسی کرد.

علیرضا امری‌کاظمی - کارشناس مسئول میراث زمین‌شناختی سازمان زمین‌شناسی کشور - که تا کنون در چند کنفرانس با موضوع شبکه‌ی جهانی ژئوپارک‌ها به‌عنوان رییس جلسه حضور داشته است، پس از جنجال‌های اخیر که بر سر خروج تنها ژئوپارک ایران از این شبکه ایجاد شد، نخست با طرح این سوال‌ها که آیا اصلا مردم می‌دانند ژئوپارک و شبکه‌های جهانی ژئوپارک‌ها، یعنی چه و عضویت در آن چه معنی، مزایا و معایبی دارد که بخواهیم به سبک برخی رسانه‌ها، با اخباری منفی و جنجالی، دل‌شان را بلرزانیم و در جامعه التهاب و نگرانی ایجاد کنیم؟ گفت: ژئوپارک، منطقه‌ای دارای ارزش‌های زمین‌شناختی، طبیعی، فرهنگی و پدیده‌های کمیاب است؛ اما این یک تعریف ناقص است که خیلی‌ها به آن بسنده می‌کنند. در واقع ژئوپارک باید با استفاده از این پدیده‌ها، سطح زندگی مردم محلی آن منطقه را از نظر فرهنگی و اقتصادی گسترش و ارتقا دهد.

او با بیان این‌که عملکرد ژئوپارک قشم در راستای تعاریف و اهداف شبکه‌ی ژئوپارک‌های جهانی، کاملا قابل تأیید است، ادامه داد: این را بازرسان شبکه ی جهانی ژئوپارک‌ها اعلام کرده‌اند و نامه‌ی آن هم وجود دارد. در آخرین نامه‌ای که از شبکه‌ی جهانی مبنی بر تعلیق عضویت ژئوپارک قشم آمده، نوشته شده است که عملکرد ژئوپارک قشم در سال اخیر در راستای اهداف این شبکه بوده، اما کافی نبوده است. آن‌ها این موضوع را با علم به کافی نبودن زمان اعلام کرده‌اند، یعنی می‌دانستند ما تا یک سال پیش، کاری نکرده بودیم، ولی در این یک سال، کار زیادی انجام داده‌ایم، اما چون فرصت تا زمان ارزیابی کم بود، کارها ناقص انجام شد.

امری‌کاظمی گفت: مهم آن است که این فرآیند انجام شده و قشم به آن جایگاه که باید جامعه‌ی محلی را درگیر و توسعه‌ی اقتصادی و فرهنگی در آن ایجاد کند، رسیده و شواهد زیادی هم برای این موضوع موجود است.

این کارشناس ژئوپارک درباره‌ی وجود شواهد این ادعا، اظهار کرد: الان در جوامع محلی قشم، اشتیاق زیادی برای پیوستن به برند ژئوپارک و مشارکت در آن وجود دارد. مردم محلی می‌دانند این نام به آن‌ها هویت می‌دهد. این روند تا چند سال پیش در قشم معکوس بود، در برخی ژئوپارک‌های خارجی این روند معکوس همچنان وجود دارد، یعنی ژئوپارک‌ها از مردم خواهش می‌کنند و تلاش دارند مشارکت آن‌ها را جلب کنند و مدت‌ها دوره و کارگاه آموزشی می‌گذارند تا به هدف لازم برسند، در حالی که اکنون مردم ژئوپارک قشم به‌شدت دنبال مشارکت از این طریق هستند.

او در ادامه‌ی سخنانش با بیان این‌که حفاظت از پدیده‌های کم‌نظیر ژئوپارک یکی دیگر از اهداف تأسیس یک ژئوپارک در منطقه است، تأکید کرد: موضوع حفاظت از ژئوپارک‌ها کاملا متفاوت با حفاظت از میراث فرهنگی و محیط زیست است؛ در ژئوپارک برخلاف مناطق حفاظت‌شده، درها روی مردم بسته نمی‌شود تا به آثار آسیب نزنند یا نگهبان بگذارند. ما در ژئوپارک مردم را طوری آموزشی می‌دهیم که خودشان نگهبان میراث طبیعی و زمین‌شناختی منطقه شوند. مردم می‌دانند این میراث برای آن‌ها درآمدزایی و ارتقای سطح زندگی را به‌دنبال دارد. ژئوپارک قشم در زمینه‌ی حفاظت، یکی از ژئوپارک‌های پیش‌رو در شبکه‌ی ژئوپارک‌هاست.

تنها ژئوپارک خاورمیانه چگونه محافظت می‌شود؟

اقبال زبیری - کارشناس ارشد ژئوپارک قشم - در ادامه‌ی این بحث درباره‌ی‌ این پرسش که اگر مردم در ژئوپارک قشم به این نتیجه رسیده‌اند که ژئوپارک برای آن‌ها مفید است، پس چرا با شنیدن خبر خروج ژئوپارک از فهرست جهانی یونسکو برخی سازه‌های ژئوسایت‌ها را تخریب کردند؟ گفت: به‌طور کلی، ما در کشور با بیماری تخریب اموال عمومی مواجهیم و این موضوع فقط به ژئوپارک قشم ارتباط ندارد، شاید دلیل خراب کردن یکی دو تابلو در سطح جزیره به قصد و نیت اشخاص خاصی برگردد، چون به هر حال گاهی تحریک‌هایی انجام می‌شود؛ ولی مسلم است که مردم قشم با ژئوپارک موافق‌اند و ما بیشترین مشارکت مردمی را با ژئوپارک، در این دوره می‌بینیم.

وی بیان کرد: در حال حاضر تعاونی قایق‌داران روستاهای «طبل» و «سهیلی» زیر نظر ژئوپارک قشم ایجاد شده‌اند که این، نشان از مشارکت مردمی دارد. علاوه بر این، بسیاری از فعالان صنایع دستی روستایی در حال ثبت کردن شرکت تعاونی با مشارکت ژئوپارک هستند و این یعنی مشارکت جامعه‌ی محلی.

او در ادامه‌ی این سخنانش با قاطعیت گفت: ما در زمینه‌ی حفاظت از ژئوپارک به بهترین نحو عمل کردیم و هیچ تخریبی نداشتیم و میراث زمین‌شناختی را به بهترین نحو حفاظت کردیم و همه به این موضوع اذعان دارند. برای مثال، وقتی ژئوپارک قشم به عضویت شبکه‌ی جهانی ژئوپارک‌ها درآمد، یک شرکت معدنی در منطقه‌ی «نمکدان» وجود داشت که با تی‌ان‌تی، نمک استخراج می‌کرد و این تهدیدی برای غارها و گنبدهای نمکی و جاذبه‌های آن منطقه بود؛ اما این شرکت با وجود آن‌که مجوز 10 ساله داشت، فعالیتش را متوقف کرد. توقف چنین مجوزی واقعا انرژی زیادی می‌خواهد و این اتفاق فقط به‌خاطر ژئوپارک رخ داد.

در ادامه این گفت‌وگو، مازیار قاسمی‌نژاد عبدالملکی که از سال 1384مشاور ژئوپارک قشم بوده است یادآوری کرد: براساس نقشه‌ی طرح جامع ژئوپارک قشم که در سال 1386 تهیه شد، تا 500 متر از سواحل جنوبی ژئوپارک، قلمرو محسوب می‌شود و این محدوده در حال حفاظت است. به همین دلیل، کسی در این قلمرو بدون هماهنگی با ژئوپارک، ساخت و ساز انجام نمی‌دهد و تخریبی اتفاقی نمی‌افتد.

ابراز تعجب بازرسان شبکه‌ی جهانی از گرفتن کارت زرد

امری‌کاظمی نیز در ادامه با اشاره به این‌که در دو دوره به دعوت شبکه‌ی جهانی ژئوپارک‌ها، بازرسان این شبکه را در بازدید از ژئوپارک قشم همراهی کرده است، گفت: یکی از بازرس‌ها پس از دیدن توسعه در جوامع محلی قشم گفت، واقعا شما این‌ها را به ارزیاب‌های قبلی نشان داده‌ و کارت زرد گرفته‌اید؟! پاسخ ما این بود که بیشتر این کارها در یک سال اخیر انجام شده است و آن‌ها هم حق داشتند آن زمان به ما کارت زرد بدهند.

یونسکو از شبکه‌ی جهانی ژئوپارک‌ها حمایت مالی نمی‌کند

او همچنین یادآوری کرد: یونسکو در ابتدای تأسیس ژئوپارک‌ها اعلام کرد که ما از ژئوپارک‌های عضو شبکه‌ی جهانی، حمایت‌های مختلفی از جمله حمایت مالی می‌کنیم. بعد از گذشت چند سال از تأسیس ژئوپارک‌ها که کمک‌های مالی هم از طرف این سازمان داده نشد، یونسکو اعلام کرد آرم و نوشته‌ی «یونسکو» را دیگر کنار ژئوپارک‌های جهانی نگذارند. تا قبل از آن، تمام ژئوپارک‌های جهانی از نوشته‌ی یونسکو استفاده می‌کردند. دلیل این درخواست یونسکو، حمایت مالی نکردن از ژئوپارک‌های جهانی در این مدت بود.

وی سپس به مزایای عضویت در شبکه‌ی جهانی ژئوپارک‌ها اشاره کرد و افزود: استفاده از لوگوی شبکه‌ی جهانی ژئوپارک‌ها به‌منظور تبلیغ و بازاریابی برای بالا بردن اعتبار، به‌وجود آوردن ارتباطات بین شبکه‌یی با دیگر اعضا و دریافت کمک‌های کارشناسی از طرف کارشناسان شبکه‌ی جهانی، از جمله حمایت‌های این شبکه از ژئوپارک‌هاست.

امری‌کاظمی درباره‌ی این‌که در این سال‌ها ژئوپارک قشم چقدر از حمایت‌های شبکه‌ی جهانی بهره برده است؟ اظهار کرد: ما از کارشناسان شبکه دعوت کردیم که یکسری گزارش و دستورالعمل‌هایی اجرایی دادند، یعنی همکاری کارشناسی با ژئوپارک قشم داشتند. ‌علاوه بر این، ارتباطاتی با دیگر ژئوپارک‌های عضو شبکه ماند «لنکاوی» در مالزی و همچنین «برگن اشتراسه» در آلمان داشتیم.

ایران با تعلیق عضویت چه حمایت‌های جهانی را از دست داده است؟

او در ادامه با اشاره به برداشتن حمایت‌های شبکه‌ی جهانی از ژئوپارک قشم با تعلیق عضویت آن، تأکید کرد: ما الان فقط آن برند شبکه‌ی جهانی ژئوپارک‌ها را از دست داده‌ایم؛ ولی حمایت کارشناسی بین‌المللی طبق نامه‌ای که از شبکه فرستاده شده است، همچنان ادامه دارد و با اشتیاق این کار را انجام می‌دهند و گفته‌اند به‌دلیل روند روبه رشدی که شاهد بوده‌اند، این همکاری را قطع نمی‌کنند و ارتباط بین شبکه‌یی هم وجود دارد.

این کارشناس ژئوپارک معتقد است: از دست دادن لوگوی شبکه‌ی جهانی شاید خیلی هم در کار ما تأثیر نداشته باشد، این لوگو در جذب گردشگر خارجی بسیار اثر دارد، در حالی که تعداد مسافران خارجی ما قابل توجه نبود که با بودن یا نبودن لوگو، آن‌ها را از دست بدهیم.

زبیری نیز توضیح داد: شبکه‌ی جهانی ژئوپارک‌ها، دو ایراد را به ژئوپارک قشم وارد کرده و تا آن موقع، عضویت ژئوپارک قشم در این شبکه معلق است و به‌محض رفع شدن ایرادها دوباره می‌توان از این لوگو استفاده کرد.

سنگ‌اندازی‌های سازمان حفاظت محیط زیست

او درباره‌ی این‌که چقدر به توسعه‌ی مرزهای ژئوپارک قشم و الحاق جنگل حرا (محل یکی از ایرادهای وارده از سوی شبکه‌ی جهانی) با توجه به ممانعت‌های سازمان حفاظت محیط زیست امیدوار هستند؟ گفت: به یک تعامل و همکاری بین مدیران نیاز است. ای کاش سازمان حفاظت محیط زیست به جای بحث‌های فرسایشی درباره‌ی ژئوپارک، با آن همکاری کند. سازمان منطقه‌ی آزاد قشم با رویی گشاده بخش‌های بزرگی از جزیره را برای طرح توسعه‌ی ژئوپارک در نظر گرفته است و از همه‌ی سازمان‌ها انتظار می‌رود که آن‌ها اهمیت قضیه را درک کنند. ثبت 9 منطقه از جزیره‌ی قشم به‌عنوان اثر طبیعی ملی به‌خوبی عزم جزم سازمان منطقه‌ی آزاد قشم را در ایجاد توسعه‌ی پایدار و توانمندسازی جامعه محلی نشان می‌دهد.

این کارشناس ارشد ژئوپارک قشم تأکید کرد: قرار نیست با الحاق جنگل حرا به ژئوپارک، دور این جنگل سیم‌خاردار کشیده شود. قرار است در آن فعالیت‌های فرهنگی در راستای حفاظت از آن انجام شود و ژئوپارک به حفاظت حرا کمک کند و در نهایت به این منجر شود که حرا دیگر به گارد و محیط‌بان نیاز نداشته باشد و مردم محلی به این درک و باور برسند که به واسطه‌ی گردشگرانی که برای دیدن این پدیده می‌آیند، جنگل حرا آن‌قدر منفعت اقتصادی دارد که خودشان باید حافظان این پدیده‌ی طبیعی شوند.

ژئوپارک قشم دیگر جهانی نیست

اما پرسشی که با این بحث‌ها مطرح می‌شود آن است که چطور گفته می‌شود عضویت ژئوپارک قشم در شبکه‌ی جهانی در حالت تعلیق است، ولی هنوز از فهرست یونسکو خارج نشده است؟ که امری‌کاظمی در پاسخ به این پرسش توضیح داد: ژئوپارک‌ها سه سطح دارند؛ «ملی»، «منطقه‌یی» و «جهانی». ‌پنهان نمی‌کنیم که قشم سطح جهانی خود را از دست داده، اما سطح منطقه‌یی (آسیا و اقیانوسیه) و ملی را دارد و ماهیت خود را به‌عنوان ژئوپارک همچنان حفظ کرده و در حال حرکت است. چیزی نه از بین رفته و نه تخریب شده است. ماهیت و ذات ژئوپارک همچنان وجود دارد و تغییری در عملکرد آن رخ نداده است و ما فقط آن لوگوی شبکه‌ی جهانی را از دست داده‌ایم.

اصلا یونسکویی در کار نیست

اما در همین حال، قاسمی‌نژاد به نکته‌ای مهم که تا کنون پنهان مانده بود، اشاره و اظهار کرد: این شبکه‌ی جهانی فقط تحت حمایت معنوی یونسکو است. در واقع در موضوع ژئوپارک‌ها، هیچ یونسکو یا سازمان مللی در کار نیست که حالا از فهرست آن خارج شده یا نشده باشیم؛ این سازمان فقط به شبکه‌ی جهانی ژئوپارک‌ها کمک معنوی و فکری می‌کند، مانند کمکی که به صدها شبکه و تشکل دیگر می‌کند.

وی افزود: امید شبکه‌ی جهانی ژئوپارک‌ها این است که ارتقا پیدا کند تا از حمایت مالی یونسکو هم بهره‌مند شود.

تنها ژئوپارک خاورمیانه چگونه دوباره جهانی می‌شود؟

امری‌کاظمی در ادامه‌ی این بحث درباره‌ی چگونگی بازگشت ژئوپارک قشم به شبکه‌ی جهانی ژئوپارک‌ها، بیان کرد: طبق قواعد شبکه‌ی جهانی ژئوپارک‌ها، ‌عضویت هر ژئوپارک در این شبکه بین سه تا چهار سال طول می‌کشد، یعنی اگر ژئوپارک جدیدی را بخواهیم ثبت کنیم، به این مدت زمان نیاز داریم؛ اما قشم در حال حاضر بیشتر زیرساخت‌ها را دارد و بیشتر مراحل را طی کرده و یک ژئوپارک واقعی است و فقط باید در حد رفع نواقص کار کند تا به شبکه بازگردد و از این نظر هیچ نگرانی‌ای نداریم.

او ادامه داد: اگر دو ایراد واردشده از سوی شبکه (الحاق حرا و افزایش مرزهای ژئوپارک برای پوشش بیشتر پدیده‌های مهم) رفع شوند که حتما این اتفاق می‌افتد، چون دستور مدیرعامل سازمان منطقه‌ی آزاد قشم را دارد، ان‌شاءالله برای پاییز سال آینده که زمان ارسال مدارک و درخواست به این شبکه‌ی جهانی است،‌ می‌توان دوباره اقدام کرد که بدون شک پذیرفته می‌شود.

امری‌کاظمی در همین حال یادآوری کرد: باید این موضوع نهادینه شود که ما در موضوع ثبت جهانی ژئوپارک اصلا با یونسکو طرف نیستیم.

قاسمی‌نژاد هم متذکر شد: ژئوپارک یک موضوع جدید است،‌ نه میراث جهانی، نه میراث طبیعی و نه یک اثر فرهنگی یا باستانی است.

نیاز ژئوپارک‌های ایران به شبکه‌ای ملی

او در ادامه با بیان این‌که طبق مصوبه‌ی هیأت وزیران‌، سازمان زمین‌شناسی متولی ژئوپارک‌ها در ایران است‌، گفت: این سازمان همچنان باید متولی ژئوپارک‌ها بماند.

زبیری نیز به پیشنهاد تشکیل شبکه‌ی ژئوپارک‌های ملی در کشور اشاره کرد و افزود: اگر این شبکه وجود داشته باشد، مسأله‌ی متولی ژئوپارک‌ها حل می‌شود و این شبکه‌ی ملی می‌تواند ارزیابی‌ها را انجام دهد و دیگر این همه مشکل پیش نیاید و اگر تشخیص بدهد‌ منطقه‌ای می‌تواند به ژئوپارک تبدیل شود مراحل آن پیگیری کند.

او در ادامه درباره‌ی توسعه‌ی مرزهای ژئوپارک‌، این موضوع را یادآوری کرد که توسعه‌ی مرزهای ژئوپارک توسط سازمان منطقه‌ی آزاد قشم مصوب شده بود‌؛ ولی در آن زمان‌، مهلت درخواست دادن به شبکه‌ی جهانی گذشته بود و ما نمی‌توانستیم اقدام کنیم.

وی درباره‌ی حمایت‌هایی که لازم است در داخل کشور از ژئوپارک شود تا دوباره به شبکه‌ی جهانی بازگردد‌ نیز گفت: در سازمان منطقه‌ی آزاد قشم‌، تمام همکاری‌ها صورت می‌گیرد‌ و حمایت لازم در این سازمان از ژئوپارک می‌شود و اگر این حمایت‌ها قبلا هم بود، اکنون این تعلیق عضویت اتفاق نمی‌افتاد.

او در ادامه تأکید کرد: لازم است سازمان حفاظت محیط زیست به‌صورت سندی، با الحاق جنگل حرا به ژئوپارک موافقت کند تا مشکل برطرف شود.

قاسمی‌نژاد هم درباره‌ی دلایل ممانعت این سازمان با الحاق حرا،‌ گفت: آن‌ها منع قانونی و مسأله‌ی حقوقی دارند.

سازمان حفاظت محیط زیست اختیاراتش را تفویض کند

زبیری نیز توضیح داد: جنگل حرا قبلا یک پارک ملی بود که به دلایلی درجه‌ی آن پایین آمد و به منطقه‌ی حفاظت‌شده تبدیل شد. اگر سازمان حفاظت محیط زیست طبق مصوبه‌ی مجلس به سازمان منطقه‌ی آزاد اختیاراتش را تفویض می‌کرد، اکنون این مشکلات را نداشتیم، چراکه در حال حاضر در ژئوپارک،‌ سایت میراث جهانی وجود دارد که در مدیریت ژئوپارک اختلالی ایجاد نمی‌کند و فقط هم‌پوشانی مرز وجود دارند، حرا هم می‌تواند به این شکل در ژئوپارک باشد.

قاسمی‌نژاد اظهار کرد: رأس‌های ما کامل است؛ سازمان میراث فرهنگی و گردشگری اختیارات خود را تفویض کرده‌، سازمان زمین‌شناسی حامی داستان است‌، کمیسیون ملی یونسکو نیز در مکاتبات مثبت با شبکه‌ی جهانی است‌، فقط سازمان حفاظت محیط زیست مانده که می‌تواند اکنون نقشی کلیدی داشته باشد.

کوتاهی‌هایی که شش سال در حق ژئوپارک قشم شد

اما امری‌کاظمی درباره‌ی کوتاهی‌هایی که در شش سال گذشته در ژئوپارک قشم‌ شده است، بیان کرد: واقعیت این است که کوتاهی‌ها در پنج سال صورت گرفت، ما در یک سال بعد، تلاش کردیم آن‌ها را جمع کنیم. در این سال‌ها مجموعه‌ای از عوامل سبب بروز این اتفاق شد‌، نخست آن‌که رویکرد مدیران کلان منطقه در زمان‌های مختلف نسبت به ژئوپارک، متفاوت بود. در بیشتر این شش سال مدیرانی با تفکر توسعه‌ی اقتصادی - صنعتی در منطقه‌ی آزاد قشم حضور داشتند و خیلی کم به موضوع ژئوپارک پرداختند‌. به همین دلیل، وقتی مدیریت کلان تمایل زیادی به این موضوع ندارد،‌ مدیران زیردستی و ژئوپارک هم عملا نمی‌توانند کاری انجام دهند، چون حمایت مالی و اداری از آن‌ها نمی‌شود.

او موقعیت استراتژیک جزیره‌ی قشم را یکی دیگر از دلایلی دانست که در این سال‌ها اجازه نمی‌داد چندان به ژئوپارک پرداخته شود و گفت: جزیره، حساسیت زیادی برای نهادهای مختلف از جمله نهادهای نظامی دارد که این موضوع، قدرت را از اداره‌ی ژئوپارک می‌گیرد و به‌طور کامل نمی‌تواند در جزیره به اهداف خود دست یابد و با محدودیت‌هایی از این نظر مواجه می‌شود.

زیبری نیز در همین حال یادآوری کرد: طبق تعاریف قانونی و مصوبات مجلس، تمام دستگاه‌های اجرایی باید اختیارات خود را به سازمان منطقه‌ی آزاد قشم تفویض کنند تا آن سازمان، روان و چابک‌، کارهایش را انجام دهد‌؛‌ ولی مثلا سازمان حفاظت محیط زیست این کار را نمی‌کند و خیلی راحت هم می‌گوید،‌ اجازه نمی‌دهد جنگل حرا جزو ژئوپارک شود‌ و بدون داشتن هیچ دیدگاه و ذهنیتی که اصلا ژئوپارک چیست، این فعالیت‌ها را دچار مشکل می‌کند، در حالی که ما با تفویض اختیار از سوی سازمان میراث فرهنگی و گردشگری‌، تجربه‌ی خوبی را در این حوزه داشتیم و همه‌ی فعالیت‌های آن‌ها همسو با ژئوپارک بوده است.

کاوش قدیمی‌ترین استقرارگاه بشر در جزایر خلیج فارس

عبدالرضا دشتی‌زاده - مدیر اداره‌ی میراث فرهنگی سازمان منطقه‌ی آزاد قشم - نیز که در این گفت‌وگو حضور داشت، یادآوری کرد: تمام اختیارات در حوزه‌ی میراث فرهنگی از مرمت‌، حفاظت و پژوهش به سازمان منطقه‌ی آزاد قشم تفویض شده است و بر این اساس، ژئوپارک و میراث فرهنگی دو مفهوم خیلی نزدیک به هم شده‌اند‌. به‌عنوان مثال،‌ محوطه‌ی بام قشم در محدوده‌ی ژئوپارک که قدیمی‌ترین استقرارگاه بشر در جزایر خلیج فارس به‌شمار می‌آید و ثبت ملی هم شده است، تا دوماه دیگر کاوش می‌شود.

وی سپس به دیگر فعالیت‌های این اداره که با همراهی ژئوپارک انجام می‌شود، اشاره و اظهار کرد: در محدوده‌ی ژئوپارک قشم‌، بزرگ‌ترین پروژه‌ی باستان‌شناسی خلیج فارس را انجام داده‌ایم و در یک سال اخیر‌، بیش از 200 محوطه‌ی اشکانی‌، ساسانی، هخامنشی و اسلامی را در محدوده‌ی این ژئوپارک شناسایی کرده‌ایم.

او مستندنگاری میراث معنوی قشم را یکی دیگر از اقدامات همسو در حوزه‌ی میراث فرهنگی و ژئوپارک دانست و افزود: برای نخستین‌بار موسیقی آیینی قشم را در محدوده‌ی ژئوپارک مستندنگاری کرده‌ایم و در حال بستن قرارداد با پژوهشکده‌ی باستان‌شناسی کشور برای انجام باستان‌شناسی زیر آب‌های محدوده‌ی ژئوپارک قشم و مستندنگاری آثار آن هستیم.

دشتی‌زاده بیان کرد: اکنون تمام کارها را با مدیریت نوین‌، رویکرد ملی و دوستانه با ژئوپارک انجام می‌دهیم، متأسفانه ارتباط در سال‌های گذشته یا نبود یا خیلی کم بود.

زبیری در ادامه نیز گفت: در ثبت ملی آثار طبیعی ژئوپارک‌، بیشترین همکاری از سوی دفتر ثبت آثار سازمان میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری با ما شده و با کمک اداره کل تشریفات و امور بین‌الملل سازمان منطقه‌ی آزاد قشم، کل محدوده‌ی ژئوپارک به‌عنوان یک اثر طبیعی،‌ ثبت ملی شده است.

تعلیق عضویت ژئوپارک قشم، سایه‌ای بر پرونده‌ی ارس نیست

با توجه به این گفته‌ها، پرسش دیگری که باقی می‌ماند این است که آیا تعلیق پرونده‌ی ژئوپارک قشم در شبکه‌ی جهانی ژئوپارک‌های ملی در ثبت پرونده‌ی ژئوپارک ارس، اختلالی ایجاد می‌کند؟ قاسمی‌نژاد به این پرسش این‌گونه پاسخ داد: شاید از نظر احساسی مؤثر باشد، اما این دو پرونده هیچ ربطی به یکدیگر ندارد و مسئولان این شبکه اصلا با این موضوع کاری ندارند و در هیچ دستورالعملی چنین چیزی نیافتیم.

تهیه‌ی گزارش از سمیه حسنلو، خبرنگار ایسنا

انتهای پیام