یک باستان‌شناس گفت: در گذشته، حفاری‌ای موفق دانسته می‌شد که آثار و اشیای بیشتری در آن به‌دست می‌آمد. متأسفانه اکنون این تفکر هنوز هم وجود دارد.

به گزارش خبرنگار سرویس میراث فرهنگی خبرگزاری دانشجویان ایران (ایسنا)، محمدرضا خلعتبری که در محوطه‌ی تاریخی «کافرستان» گیلان کاوش کرده است، در پرسش و پاسخ پنجمین نشست یازدهمین کنگره‌ی سالانه‌ی باستان‌شناسی اظهار کرد: توجه به حفاری غارها و سابقه‌ی استقرارها و معماری‌ها در کشور، از گذشته‌های دور تا کنون از ذهن بسیاری از مسوولان و کارشناسان دور بوده و با توجه به تلاشی که سال‌های گذشته برای توجه به این موضوع شده، پاسخ مشخصی به آن داده نشده است.

این باستان‌شناس از رییس پژوهشکده‌ی باستان‌شناسی که در این جلسه حضور داشت، خواست تا برنامه‌های پژوهشی در گیلان به سمتی بروند که معماری و سابقه‌ی استقرار در این استان را مشخص کنند.

در این میان، فیروزمندی - باستان‌شناس - نیز که اداره‌ی این نشست را همراه با کامیار عبدی - باستان‌شناس - برعهده داشت، تأکید کرد: متأسفانه در سازمان میراث فرهنگی کارها به سمت تخصص‌گرایی نمی‌روند. اگر این‌گونه عمل می‌شد و هر کارشناسی با توجه به تخصص خود وظایفش را عهده‌دار می‌شد، در وضعیت خوبی به‌سر می‌بردیم.

عباس مقدم - رییس پژوهشکده‌ی باستان‌شناسی - در ادامه، از ولی جهانی - باستان‌شناس - که چند سال در محوطه‌ی «کافرستان» کاوش و گمانه‌زنی کرده است، پرسید چرا مدت زمان زیادی را برای کاوش در این محوطه اختصاص دادید؟

جهانی پاسخ داد: پیش از آغاز کاوش در این محوطه، 100 سال حفاری غیرمجاز در آنجا انجام شده بود.

مقدم نیز در جواب او گفت: از این به بعد، پژوهشکده‌ی باستان‌شناسی به کسی اجازه‌ی کار طولانی بدون برنامه‌ریزی را نمی‌دهد، در صورتی که هیچ سوال و فرضیه‌ای را قبل از آغاز کاوش طرح نکرده باشد.

او تأکید کرد: ما باید زمانی در یک محوطه‌ی تاریخی کاوش کنیم که بتوانیم به پرسش‌های‌مان جواب دهیم، آن هم در نقطه‌ای تاریخی مانند گیلان که استقرار در آن وجود دارد.

همچنین فیروزمندی - مسوول این نشست - بعد از سخنان مقدم گفت: پژوهشکده‌ی باستان‌شناسی در سال‌های گذشته کنترلی برای سمت و سو دادن به کاوش‌ها نداشت. اگر ثبات کار وجود داشته باشد و این‌گونه برنامه‌ها با فکر اجرا شوند هیچ‌گاه دوباره‌کاری صورت نمی‌گیرد. این نگاه باید تغییر کند.

به گزارش ایسنا، حامد وحدتی‌نسب - باستان‌شناس - خطاب به رییس پژوهشکده‌ی باستان‌شناسی بیان کرد: خواهش می‌کنم اجازه ندهید از این به بعد قبرستان‌های تاریخی کاوش شوند. تا کنون قبرستانی به‌جز قبرستان «لما» در کهگیلویه و بویراحمد را سراغ ندارم که مسوولان برنامه‌ای را برای استخوان‌های قبرستان بعد از کاوش داشته باشند. این در حالی است که نحوه‌ی استخراج داده‌های تاریخی بسیار مهم هستند.

این باستان‌شناس با تأکید بر این‌که ایرادی به کاوش ولی جهانی در قبرستان «کافرستان» وارد نمی‌کند، ادامه داد: کار حفاران غیرمجاز در قبرستان‌های تاریخی، از باستان‌شناسان تمیزتر است. آن‌ها دست کم به اسکلت‌های انسان کاری ندارند. از دکتر مقدم خواهش می‌کنم اگر برنامه‌ی خاصی برای کاوش در قبرستان‌ها وجود ندارد، اجازه‌ی کار را در این‌گونه مکان‌ها ندهد.

در ادامه، کامیار عبدی نیز گفت: باستان‌شناسی ایران مشکلات زیادی دارد. با این‌گونه حرف‌های پراکنده نمی‌توان هیچ‌یک از آن‌ها را برطرف کرد. از بین بردن این مشکلات به راه حل‌های عملگرایانه نیاز دارد نه آرمان‌گرایانه.

به گزارش ایسنا، سیامک سرلک نیز در نشست پنجم این کنگره با عنوان «باستان‌شناسی دوران پیش از تاریخ تا آغاز تاریخی»، درباره‌ی کاوش‌های سه فصل پایانی محوطه‌ی «قلی‌درویش» در قم، توضیح داد: وقتی این محوطه کشف شد ارتفاع آن 20 متر، با وسعتی حدود 100 هکتار بود؛ اما اکنون ارتفاع محوطه‌ی قلی‌درویش صفر است. وضعیت این محوطه بعد از آغاز یکسری کارهای شهرسازی، بسیار وخیم شد. هرچند مرحوم دکتر مسعود آذرنوش نیز تأکید کرده بود قم از نظر باستان‌شناسی اهمیت فراوان دارد، ولی متأسفانه با چند طرحی که برای بزرگراه‌های اصلی قم پایه‌ریزی کردند بخش زیادی از محوطه‌ی «قلی‌درویش» نابود شد.

سرلک موقعیت جغرافیایی استان قم را به‌عنوان یکی از مراکز فرهنگی در حوزه‌ی فلات مرکزی بسیار با اهمیت دانست و تأکید کرد: قرارگیری این استان در محل تلاقی مهم‌ترین راه‌های ارتباطات فرهنگی - تاریخی بستری را فراهم کرده که باعث شده است مرکز تعاملات فرهنگی باشد. اتوبان‌ها، بزرگراه‌ها و برنامه‌هایی که برای گسترش مناطق شهری این استان طراحی شده، محوطه‌ی «قلی‌درویش» را به نابودی نزدیک کرده‌اند.

وی گفت: آقای کلایس - باستان‌شناس - که سال 1970 میلادی به قم آمد و با این محوطه‌ی تاریخی روبه‌رو شد، از وجود راه‌آهن که در ضلع شرقی محوطه بود ابراز نگرانی کرد و گفت که ممکن است این خط، آسیب‌های زیادی به محوطه‌ی «قلی‌درویش» وارد کند؛ ولی حالا او نیست تا ببیند دیگر چیزی از این محوطه‌ی باستانی باقی نمانده است.

او با اشاره به این‌که در هفت سال گذشته، گروه‌های باستان‌شناس فقط در لبه‌های تخریب‌شده محوطه‌ی قلی‌درویش کاوش کرده‌اند، افزود: معتقدیم نسل‌های بعد از ما، بسیار بهتر از نسل کنونی باستان‌شناسان می‌توانند این محوطه را بررسی کنند.

وی با اشاره به درگیری‌هایی که اداره کل میراث فرهنگی و گردشگری استان قم و گروه باستان‌شناسی این محوطه با حوزه‌ی علمیه و اداره‌ی اوقاف استان در این محوطه داشته است، اظهار کرد: خوشبختانه موفق شدیم دور این محوطه را دیوارکشی و فنس‌کشی کنیم و حتا اجازه‌ی عبور مترو جمکران - حرم را نیز ندادیم.

به گزارش ایسنا، در برنامه‌ی دومین روز یازدهمین کنگره‌ی سالانه‌ی باستان‌شناسی ایران که در موزه‌ی ملی ایران در حال برپایی است، چهار نشست تخصصی «باستان‌شناسی دوران پیش از تاریخ»، «باستان‌شناسی دوران پیش از تاریخ/آغاز تاریخی»، «باستان‌شناسی دوران تاریخی» (دو نشست) در نظر گرفته شده است.

یازدهمین کنگره‌ی سالانه باستان‌شناسی ایران بعد از چهار سال وقفه، از روز گذشته در سالن اجتماعات موزه‌ی ملی ایران آغاز شده است و تا سه‌شنبه (28 آذرماه) ادامه خواهد داشت.

انتهای پیام