قصه تلخی است؛ حکایت یک ساز زهی است که ایرانی‌ها با نوایش خاطره‌ها دارند. آقاحسین‌قلی، میرزا عبدالله، علی‌نقی وزیری، موسی معروفی، علی‌اکبر شهنازی و...بر آن زخمه زدند و بالنده‌اش کردند. اما خیلی راحت به خاطر اهمال و بی‌دقتی از دستمان رفت و به نام کشور دیگری ثبت شد.

به گزارش خبرنگار بخش موسیقی خبرگزاری دانشجویان ایران(ایسنا)، داستان از جایی شروع می‌شود که کمیسیون میراث جهانی یونسکو در هفتمین نشست خود در پاریس، چند اثر جدید را به فهرست میراث معنوی جهان افزود که یکی از آن‌ها، ساخت و نوازندگی ساز «تار» به نام کشور آذربایجان است.

یونسکو روش‎های سنتی در ساخت تار و نحوه نوازندگی و اجرای آن را که از سوی کشور آذربایجان معرفی شده بود، درنشست اخیر کمیسیون میراث معنوی یونسکو به ثبت رساند، در حالی که «تار» همان سازی است که به دست درویش‌خان شش سیمی شد.

***

بهروز وجدانی پژوهشگر موسیقی در این‌باره به ایسنا توضیح داد: این پرونده از سوی جمهوری آذربایجان به یونسکو ارائه شده است. در حالی که قبل از به وجود آمدن کشوری به اسم جمهوری آذربایجان، ایران «تار» داشت.

او تصریح کرد: اشکال کار در یک پسوند است. این ساز باید با عنوان «تار آذربایجانی» به ثبت می‌رسید در حالی که در فهرست میراث معنوی تنها از عنوان «تار» استفاده شده است و باید به این نکته هم توجه داشت که تار آذربایجان از نظر شکل، تعداد سیم و شیوه نوازندگی با تار ایرانی متفاوت است.

وجدانی اضافه کرد: آن‌ها تار را با عنوان بخشی از هویت ملی آذری ثبت کرده‌اند و از این لحاظ پرونده هیچ مشکلی ندارد. دو سال پیش هم موسیقی عاشیق‌ها به نام جمهوری آذربایجان ثبت شد که ترکیه هم به ثبت آن اقدام کرد.

این پژوهشگر همچنین اظهار کرد: گرچه کشور آذربایجان، موسیقی عاشیق‌ها و تار را به نام خود ثبت کرده اما مانعی برای ثبت این دو از سوی ایران وجود ندارد.

وی همچنین گفت: در حال حاضر هم می‌توانیم تاری را به ثبت برسانیم که در جای‌جای ایران مورد استفاده قرار می‌گیرد و قرار نیست هر که زودتر از خواب بیدار شد، برود و چیزی را به ثبت برساند.

وجدانی اضافه کرد: یونسکو برای ثبت یک اثر، تاریخ را بررسی نمی‌کند. جمهوری آذربایجان حدود 200سال می‌شود که شکل گرفته است. در حالی که چند سال پیش از شکل‌گیری جمهوری آذربایجان، ساز تار در آن منطقه وجود داشته است.

این پژوهشگر در پایان سخنانش اظهار امیدواری کرد تا اگر سایر کشورهای همجوار در ثبت یک اثر دارای پرونده مشترکی با ما بودند، از پسوندهای صحیح استفاده کنند. مثل سوزن‌دوزی قوم بلوچ، موسیقی کردی ایرانی یا موسیقی کردی عراق.

***

به گزارش ایسنا، هنوز معلوم نیست که آیا مسئولان فرهنگی ایران قصد دارند نسبت به پرونده اصیل‌تربن ساز ایرانی که به اسم آذربایجان ثبت شده است، واکنش نشان دهند یا خیر؟

انتهای پیام