در چند دههی گذشته که گردشگران از آثار تاریخی اصفهان دیدن کردهاند، داربستهای فلزی یک پای ثابت برخی از این آثار بوده و بعضی از آنها خود تاریخی شدهاند.
به گزارش خبرنگار سرویس میراث فرهنگی خبرگزاری دانشجویان ایران (ایسنا)، از جمله بناهای شهر اصفهان که این داربستهای معروف در کنارشان قرار دارند، عمارت عالیقاپو، گنبد مسجد - مدرسه چهارباغ و گنبد مسجد امام (ره) در اصفهان است. از سوی دیگر، وجود داربست در کنار آثار تاریخی در شهری مانند اصفهان که گردشگرپذیرتر از بسیاری شهرهای دیگر و حتا دارای آثار جهانی است، نکتهای است که باید از نظر زیباییشناسی به آن توجه کرد.
یک کارشناس ارشد مرمت آثار تاریخی در این زمینه به خبرنگار ایسنا گفت: به نظر میرسد، عملیات مرمت و بازسازی کاشی گنبد بناها در اصفهان به فرآیندی ابدی و نشدنی تبدیل شده است که طی آن و با تکمیل یک قسمت، بخشهای قبلی دوباره به تعمیر و مرمت نیاز دارند.
حمید مظاهری تهرانی کمبود اساتید مجرب در این حوزه را یکی از اصلیترین مشکلات گنبد بناهای تاریخی در اصفهان و مهمترین دلیل ناکارآمد بودن بازسازیهای انجامشده در سالهای گذشته روی این بناها دانست و ادامه داد: کمیاب شدن اساتید کاربلدی که قادر به انجام چنین پروژههای حساسی هستند، این مشکل را بیشتر میکند.
این مدرس دانشگاه انتخاب نادرست نوع گچ بهعنوان مهمترین ماده و ملات مورد استفاده برای نصب کاشی و همچنین استفاده از کاشیهای کمضخامت و بدون برجستگی مناسب برای درگیر شدن با دوغاب گچ را از دیگر دلایل ناکارآمد بودن بازسازیهای انجامشده روی گنبدهای تاریخی دانست و اظهار کرد: در بسیاری از مواقع، هنگام اجرای لعاب روی آجر در کارگاه، حذف فرآیند بسیار سادهی گردگیری آجرها باعث عدم پیوستگی و پوشش مناسب لعاب روی آجر میشود که این، طول عمر و دوام کاشی را در مقابل سرما و وطوبت کاهش میدهد.
وی تکنیکهای غیراصولی عملآوری گچ و دوغابریزی را سومین دلیل برای مناسب نبودن مرمتها در گنبدهای تاریخی، بخصوص در اصفهان دانست و ادامه داد: ساخت ملات گچ در پاییندست گنبد و مدت زمان طولانی حمل آن به پای کار، باعث کاهش قدرت جذب گچ و چسبندگی مناسب آن کاشی میشود. در واقع، دوغاب گچ باید در نزدیکترین مکان ممکن به محل نصب کاشی ساخته شود که چیرهدستی و سرعت عمل استاد در این فرآیند اهمیت فوقالعادهای دارد.
او دستورالعمل اشتباه و روش آزمون و خطا را که از دو دههی گذشته توصیه میشود و کاربرد برخی مواد نامناسب و امتحان پسنداده مانند اضافه کردن چسب چوب به ملات گچ را عاملی دیگر در بروز آسیبهای فراوان به گنبدها دانست.
وی نصب داربستهای نامناسب و سنگین فلزی را از اصلیترین عوامل تخریب گنبدها دانست و تأکید کرد: برای مرمت گنبدهای منحصربهفرد اصفهان باید از داربستهای سبک آلومینیومی یا از جنس «فیبر کربن» استفاده کرد.
مظاهری گفت: با وجود گسترش چشمگیر رشتههای دانشگاهی مرمت آثار تاریخی در سالهای گذشته و در سراسر کشور که منطقا باید به تربیت هرچه بیشتر و بهتر کارشناسان مجرب و تحصیلکردهی مرمت و حفاظت منجر شود، در عمل سطح دانش عملی فارغالتحصیلان بهشدت کاهش یافته و تمایل روزافزون کارشناسان به پرداختن به وجوه نظری مرمت و تسلط نداشتن بر شیوههای اجرایی اصیل و کارآمد، باعث افت شدید نظارت بر پیمانکاران و در نتیجه، بروز خطاهای متعدد و گاه فاحش در این زمینه شده است.
این مدرس دانشگاه اضافه کرد: کمبود نیروی کارشناس ناظر تحصیلکرده و مجرب در فرآیندهای مرمتی مهم مانند گنبد بناهای اصفهان یکی از علتهای اساسی کمدوام و غیراصولی بودن این گونه عملیاتهاست.
انتهای پیام
نظرات