پروفسور پل ويليامز، دبير فرعي اتحاديه‌ي جهاني غارنوردي و مشاور اتحادیه‌ی بین‌المللی حفاظت از طبیعت، كه ارتباط نزديكي با يونسكو دارد و به‌تازگي از گنبدهاي نمكي ايران ديدن كرده، در مقاله‌اي براي يونسكو نوشته است: هنوز كارست‌هاي تبخيري (سنگ نمك و سنگ گچ) بخصوص گنبدهاي نمكي در فهرست «نامزدهاي ميراث جهاني» يونسكو معرفي نشده‌اند، در حالي كه تعدادي از گنبدهاي نمكي ايران مي‌توانند نامزد ميراث جهاني شوند، حتا اگر در اين فهرست نباشند.
به گزارش خبرنگار سرويس گردشگري خبرگزاري دانشجويان ايران (ايسنا)، كمتر از يك‌ماه پيش همايش بين‌المللي «شناخت و حفاظت از گنبدهای نمکی ایران» توسط انجمن غارنوردان و غارشناسان ايران با همكاري دانشگاه شيراز در جزيره‌ي قشم و شهر فيروزآباد فارس برگزار شد و تعدادي از كارست‌شناسان و محققان گنبدها و غارهاي نمكي جهان نيز در آن حضور داشتند كه پس از ديدن گنبدهاي نمكي قشم، هرمز و فيروزآباد فارس به حاضران ايراني در آن همايش توصيه و تأكيد كردند كه براي ثبت جهاني اين گنبدهاي نمكي بي‌نظير در يونسكو اقدام كنند.
براساس گفته‌ي اين كارشناسان كه برخي از آن‌ها مثل «پل ويليامز» ارتباط نزديكي هم با يونسكو دارند، تا كنون هيچ گنبد نمكي‌اي در جهان در فهرست يونسكو ثبت نشده است و ايران مي‌تواند با در نظر گرفتن شاخص‌هايي، تعدادي از اين گنبدهاي نمكي را براي ثبت به يونسكو معرفي كند.
البته موضوع به همين جا ختم نمي‌شود، چراكه پيگيري ثبت جهاني يك اثر به حمايت سازماني رسمي و دولتي نياز دارد كه در اين ميان، پروفسور عزت‌الله رييسي ـ دبير قطب علوم و زمين دانشگاه شيراز ـ كه درباره‌ي كارست‌ها و تعدادي از گنبدهاي نمكي ايران مطالعاتي داشته، پيشنهاد پيگيري ثبت جهاني اين آثار را به سازمان زمين‌شناسي كشور داده است.
اما پيش از آن‌كه بحث ثبت جهاني گنبدهاي نمكي منحصربه‌فرد ايران در داخل كشور داغ شود، دكتر ويليامز ـ مشاور اتحادیه‌ی بین‌المللی حفاظت از طبیعت ـ در مقاله‌اي براي يونسكو با عنوان «ميراث جهاني غارها و كارست‌ها» به قابليت گنبدهاي نمكي ايران و مشخصا منطقه‌ي «لارستان» براي ثبت جهاني اشاره كرد.
در اين مقاله كه پروفسور عزت‌الله رييسي آن را به‌شكل اختصاصي در اختيار خبرنگار ايسنا قرار داده، به ميراث جهاني كارست و غار در سطح جهان و همچنين شرايط كنوني و آينده و همچنين نيازهاي مديريتي ميراث جهاني كارست و غارها پرداخته شده است.
در بخشي از اين مقاله آمده است: تمام سايت‌هاي كارستي كه براي ميراث جهاني پذيرفته يا نامزد شده‌اند، در يك فهرست مشخص شده‌اند و از ايران فقط غار «عليصدر» به‌عنوان يك سايت كارستي در فهرست نامزدها قرار گرفته است.
او همچنين متذكر شده است: كارست‌ها و سنگ‌هاي تبخيري در فهرست ميراث جهاني معرفي نشده‌اند، در حالي كه اين كارست‌ها از نظر علوم و زمين، ارزش جهاني و قابل ملاحظه‌اي دارند؛ ولي اين كارست‌ها فقط اهميت علمي ندارند، بلكه مردم نيز به آن‌ها توجه دارند. بنابراين چنين سايت‌هايي سزاوار هستند كه براي ميراث جهاني مورد توجه قرار گيرند.
ويليامز در ادامه يادآوري كرده است: هيچ موردي از كارست‌ها و سنگ‌هاي تبخيري در فهرست ميراث جهاني وجود ندارد، چون اين پديده به اندازه‌ي كارست‌هاي آهكي تماشايي نيست؛ ولي اين مسأله درباره‌ي گنبدهاي نمكي صدق نمي‌كند، چون اين‌ها كارست‌هاي پرابهتي دارند، به‌طور مثال اين گنبدهاي نمكي در صحراي «لارستان» در ايران مشاهده مي‌شوند و تعدادي از اين گنبدهاي نمكي مي‌توانند در ميراث جهاني ثبت شوند، حتا اگر در فهرست نامزدها قرار نگرفته باشند.
او همچنين به‌تازگي در مكاتبه‌هايي كه با پروفسور رييسي داشته، درباره‌ي چگونگي ثبت اين گنبدهاي نمكي در يونسكو توضيح داده است: ايران مي‌تواند سه تا پنج گنبد نمكي را معرفي كند. اين گنبدها بايد پديده‌ي بالا آمدن گنبد نمكي را از اعماق زمين نشان دهند، به‌طوري كه بعضي از گنبدهاي نمكي، فعال نيستند، اين گنبدها بايد طوري باشند كه نمك در سطح آن‌ها و پديده‌ي نمكسار (salt glacier) نيز مشاهده شود. گنبد نمكي غيرفعال نيز بايد يكي از گنبدهاي نمكي مورد معرفي باشد كه در حد امكان داراي پديده‌ي زيبايي باشد تا توجه مردم را جلب كند. همچنين بايد اين گنبدهاي نمكي مطالعه و سه تا پنج گنبد در يك گزارش جامع به يونسكو معرفي شوند.
ويليامز همچنين تأكيد كرده است: گنبد نمكي بايد پتانسيل داشته باشد كه گردشگران از سراسر جهان براي ديدن آن بيايند و در اقتصاد مردم محلي نقش داشته باشد.
دانشگاه شيراز نيز با توجه به مطالعاتي كه تا كنون درباره‌ي تعدادي از گنبدهاي نمكي ايران داشته، گنبد نمكي جاشك (استان بوشهر)، گنبد نمكي كنارسياه (استان فارس) گنبد نمكي كوه نمك (جزيره‌ي قشم) و گنبد نمكي هرمز (جزيره‌ي هرمز) را پيشنهاد و اعلام كرده، بديهي است با مطالعه امكان دارد، اين فهرست تغيير كند.
رييسي همچنين از اعلام آمادگي پروفسور «Francisco Gutierrez» از اسپانيا كه قبلا با دانشگاه شيراز در مطالعات گنبد نمكي همكاري داشته و از چند گنبد نمكي ايران نيز ديدن كرده است، براي همكاري با اين دانشگاه در معرفي اين گنبدهاي نمكي به‌عنوان ميراث جهاني خبر داد.
او همچنين به خبرنگار ايسنا گفت: دكتر پل ويليامز نيز اظهار كرده است كه براي معرفي گنبدهاي نمكي ايران به يونسكو همكاري مي‌كند.
علاوه بر اين اساتيد، دكتر محمد زارع و ناصر اسدي ـ كاشفان بزرگ‌ترين غار نمكي دنيا در جزيره‌ي قشم ـ همراه دكتر مهدي زارع ـ استاد دانشگاه شيراز ـ براي مطالعه و پيگيري ثبت جهاني گنبدهاي نمكي ايران اعلام آمادگي كرده‌اند.
انتهاي پيام
نظرات