جاده‌سازي اين‌بار يقه‌ي منحصربه‌فردترين گنبد نمكي ايران را گرفته است و اگر كسي جلوي آن را نگيرد، ايران سهمش را براي ثبت جهاني اين گنبد در يونسكو از دست مي‌دهد.
به گزارش خبرنگار سرويس گردشگري خبرگزاري دانشجويان ايران (ايسنا)، گنبد نمكي «كُنارسياه» در 90 كيلومتري جنوب شرقي شيراز و 20 كيلومتري جنوب غربي شهرستان فيروزآباد قرار دارد. به اعتقاد كارشناسان كارست و گنبدهاي نمكي جهان، از ميان 120 گنبد نمكي كه در جنوب ايران وجود دارد، كنارسياه قابليت بيشتري براي ثبت در يونسكو دارد؛ اما حالا مدتي است در اين منطقه عمليات ساخت جاده‌ي فيروزآباد ـ فراشبند آغاز شده است كه دقيقا از ميان اين گنبد نمكي عبور مي‌كند.
جواد نظام‌دوست – رييس هيأت مديره‌ي انجمن غارنوردان و غارشناسان ايران - با اشاره به ضرورت حفاظت از اين اثر طبيعي به خبرنگار ايسنا گفت: ما به شرطي مي‌توانيم كنارسياه را ثبت جهاني كنيم كه مسائل زيست‌محيطي و حفاظتي آن رعايت شود.
دكتر مهدي زارعي ـ استاد دانشگاه شيراز ـ كه پيگير موضوع ثبت كنارسياه در يونسكو است درباره‌ي اوضاع اين گنبد نمكي به خبرنگار ايسنا توضيح داد: ثبت جهاني اين گنبد را پروفسور «پل ويليامز» از اساتيد برجسته‌ي كارست در دنيا و مشاور اتحادیه‌ي بین‌المللی حفاظت از طبیعت، در سفر اخيرش به فيروزآباد فارس و پس از ديدن تعدادي از گنبدهاي نمكي جنوب ايران، به دانشگاه شيراز پيشنهاد داد، چون به اعتقاد او، كنارسياه در ميان گنبدهاي نمكي ايران، منحصربه‌فردتر است.
او ادامه داد: فقط تعدادي از كشورها، كوه نمكي دارند كه آن‌ها هم كوچك‌‌اند. اردن، اسپانيا و فلسطين اشغالي از جمله‌ي اين كشورها هستند و اتفاقا هيچ‌كدام گنبد نمكي به ارتفاع و بزرگي كنارسياه ندارند.
اين استاد گروه آب‌شناسي در گروه زمين‌شناسي دانشگاه شيراز يادآوري كرد: جنوب ايران بيش از 100 گنبد نمكي دارد و مشتقان زيادي مانند دانشمندان، محققان و گردشگران تمايل دارند اين گنبدها را كه به جاي سنگ، از نمك تشكيل شده‌اند، ببينند. بنابراين ثبت و محافظت از اين گنبد در توسعه‌ي گردشگري منطقه و حتا كشور تأثير زيادي دارد.
زارعي بيان كرد: پروفسور ويليامز در سفري كه به‌تازگي به فيروزآباد داشت، اعلام كرد كه يونسكو قصد دارد پنج گنبد نمكي جهان را ثبت كند. بنابراين پيشنهاد ثبت گنبد نمكي كنارسياه را به ما (دانشگاه شيراز) داد. حالا دانشگاه شيراز با همكاري سازمان زمين‌شناسي در حال پيگيري اين موضوع است.
وي اظهار كرد: براي ثبت جهاني آثار لازم است يكي از سازمان‌هاي دولتي براي طي كردن روال كارها وارد عمل شود كه انتخاب سازمان زمين‌شناسي به پيشنهاد پروفسور عزت‌الله رييسي ـ پيشكسوت هيدروژئولوژي و استاد دانشگاه شيرازـ انجام شد. مذاكرات اوليه نيز با اين سازمان انجام شده و آن‌ها هم قول‌هايي داده‌اند؛ ولي هنوز نتيجه‌ي قطعي اعلام نشده است. البته سازمان ميراث فرهنگي و گردشگري هم مي‌تواند خيلي كمك كند و در اين زمينه همكاري داشته باشد.
او در ادامه به جاده‌سازي در اين گنبد اشاره كرد و گفت: يكي از معيارهاي يونسكو براي ثبت جهاني، بكر بودن آثار طبيعي است؛ ولي وقتي ما پيگير اقدامات لازم براي ثبت جهاني اين گنبد نمكي بوديم، متوجه‌ي ساخت جاده‌ي فيروزآباد – فراشبند شديم كه در حال عبور از ميان اين گنبد نمكي است و لطمه‌ي زيادي به ثبت جهاني اين اثر مي‌زند.
زارعي به آسيب‌هاي واردشده به بخش‌هايي از اين گنبد به‌دليل جاده‌سازي اشاره كرد و افزود: اگر مسير اين جاده تغيير كند مي‌توان اصلاحاتي را در طرح ثبت جهاني اين اثر انجام داد و موضوع را پيگيري كرد. اين گنبد يك پديده‌ي نادر به‌شمار مي‌آيد و اگر ثبت جهاني و معرفي شود قطعا گردشگران زيادي براي ديدن آن مي‌آيند و مردم منطقه از اين جريان سود مي‌برند.
وي بيان كرد: شايد اگر اين جاده چند كيلومتر طولاني‌تر شود، ما در مقابل خسارت‌هايي كه جاده‌سازي وارد مي‌كند، چندان متضرر نشويم.
او تأكيد كرد: ساخت اين جاده علاوه بر اين‌كه موجب مي‌شود كنارسياه ثبت جهاني نشود، خطر جاني و مالي هم به‌دنبال خواهد داشت، چون معمولا نمك، انحلال پيدا مي‌كند و گودال‌هايي در زمين‌هاي نمكي به‌صورت ناگهاني ايجاد مي‌شود كه اگر مطالعات دقيقي درباره‌ي جاده‌سازي روي اين گنبد نمكي انجام نشده باشد، خطرات جبران‌ناپذيري از نظر مالي و جاني وارد مي‌شود.
اين استاد دانشگاه در پاسخ به اين پرسش كه آيا در حال حاضر فيروزآباد ـ فراشبند جاده‌ي ديگري ندارد؟ اظهار كرد: جاده‌اي قديمي وجود دارد كه البته پرگردنه است و براي اين‌كه مسير دسترسي را كوتاه‌تر كنند و بهبود ببخشند، اين جاده را مي‌سازند؛ ولي مي‌توان براي كاهش آسيب‌هاي احتمالي و خسارت به اين اثر طبيعي، به‌گونه‌اي ديگر عمل كرد.
او درباره‌ي آسيب‌هاي ناشي از سفر بدون كنترل گردشگران به اين گنبد نمكي، گفت: ممكن است بعضي گردشگران، نمونه‌هايي را از اين كوه برداشت كنند كه اين كار، مشكلاتي را پديد مي‌آورد؛ ولي بهتر است براي اين كار برنامه‌ريزي و مسيرهاي عبور گردشگران مشخص شود و آن‌ها آموزش داده شوند؛ اما به هر حال، آسيبي كه با ورود بدون كنترل گردشگران وارد مي‌شود، خيلي كمتر از جاده‌سازي است.
زارعي درباره‌ي اين‌كه براي ثبت اين گنبد در يونسكو تا چه زماني فرصت داريم؟ بيان كرد: اين پيشنهاد به‌تازگي مطرح شده و تا كنون گنبد نمكي در جهان ثبت نشده است. ما هر زمان به يونسكو پيشنهاد دهيم آن‌ها موضوع را بررسي و نتيجه را اعلام مي‌كنند، يعني فعلا زمان مشخصي وجود ندارد؛ ولي اگر ساخت جاده در كنارسياه ادامه يابد، اين موقعيت و فرصت را از دست مي‌دهيم.
انتهاي پيام
نظرات