رييس سازمان ميراث فرهنگي و گردشگري كشور گفت: اين سازمان نگهبان مرزهاي هويتي ايران است كه بار اصلي آن بر دوش پژوهشگران، ديرينه‌شناسان و باستان‌شناسان است.

به گزارش خبرنگار بخش ميراث فرهنگي خبرگزاري دانشجويان ايران (ايسنا)، روح‌الله احمدزاده كرماني كه شب گذشته (سه‌شنبه، 29 آذرماه) در آيين نكوداشت باستان‌پژوهان استان تهران در سالن ايوان عطار در مجموعه‌ي فرهنگي ـ تاريخي سعدآباد سخن مي‌گفت، ادامه داد: فرازهاي خوبي را در تاريخ ايران سراغ داريم، اما بايد به فرودهايي كه در اين زمان بر ما وارد شده است نيز توجه كنيم. زلزله‌ي بم و پيش از آن در طول تاريخ، حمله‌ي اسكندر تا برپايي حكومت سلوكيان و حمله‌ي مغول‌ها و افغان‌ها از جمله فرودهاي تاريخي براي ايران هستند.

وي اقدامات زشت آقامحمدخان قاجار در تخريب آثار زنديه در شيراز، اقدامات ظل‌السلطان در تخريب آثار دوران صفوي و اقدامات رضاخان در تخريب بناهاي دوران قاجار را از جمله‌ي اين فرودها دانست و افزود: اين موارد تلخ‌اند، ولي در تاريخ ايران عبرت‌آموز هستند.

او باستان‌شناسي را يك كار هنري دانست و تأكيد كرد: باستان‌شناسي از جنس راززدايي است، جنسي كه رازهاي سر به مهر انسان را برملا مي‌كند، پس دقت، دانش و تجربه را مي‌طلبد.

معاون رييس‌جمهور ادامه داد: معماري كنوني در خاك اين كشور ريشه ندارد و امروز هيچ نسبتي بين آن با ريشه‌هاي عميق مرزهاي فرهنگي برقرار نيست و اين قصه‌ي تلخي است. شايد ريشه‌ي آن در مطالعات باستاني‌شناسي باشد كه نتايج قابل قبولي در حوزه‌ي معماري پيش و پس از اسلام داشته است، ولي ما به آن وقعي ننهاده‌ايم. باستان‌شناسي ارجاع دادن به هويت‌هاي فرهنگي ـ تاريخي كشورها با معماري‌اي است كه خاستگاه يك ملت موحد را باز احيا مي‌كند.

وي با اشاره به يكسري اشتباه‌هاي بزرگ تاريخي كه در حوزه‌هاي باستان‌شناسي، كاوش و به‌دست آوردن نتايج مهم باستان‌شناسي در كشور در دوره‌هاي گذشته پيش آمد، اظهار كرد: بافت‌هاي به‌جا مانده از دوره‌هاي تاريخي يك متن محسوب مي‌شوند. اين بافت‌هاي تاريخي، قابليت‌ها و گفتمان‌هاي تاريخي دارند، پس باستان‌شناسي يك حوزه‌ي مهم استراتژيك است.

احمدزاده ادامه داد: در جيرفت هوشمندي بسيار بالاي ايراني‌ها را حداقل از پنج‌هزار سال پيش ديده‌ايم. اين نمونه خود يك پيوستار تاريخي است كه ما را به اين نتيجه مي‌رساند كه باستان‌شناسي ريشه‌ي اتصالات تاريخي مي‌تواند باشد.

رييس سازمان ميراث فرهنگي و گردشگري كشور افزود: بسياري از باستان‌شناسان گمنام و پرتوان متأسفانه يك‌بار هم ديده نشده‌اند، ولي كارها و پژوهش‌هاي آن‌ها براي تاريخ و هويت كشور مي‌ماند.

وي بيان كرد: بايد نخست يك دايره‌ي وسيع و گردهمايي از نخبگان در سراسر كشور را در اين حوزه داشته باشيم و با گرد هم آوردن آن‌ها به تبادل فكر درباره‌ي اتفاق‌هاي پيش‌آمده در اين حوزه بپردازيم.

احمدزاده همچنين با اشاره به برگزاري همايشي بين‌المللي درباره‌ي جيرفت در آينده‌ي نزديك، گفت: در صحبت‌هايي كه با پروفسور مجيدزاده داشتم، متوجه شدم كه درباره‌ي حوزه‌ي جيرفت حدود 100ميليون نسخه مطلب در كشورهاي غربي منتشر شده است. اين در حالي است كه در ايران شايد فقط به تعداد انگشتان دست نسخه‌ي منتشرشده در اين زمينه وجود داشته باشد.

وي همچنين در بخش ديگري از سخنان خود اظهار كرد: شايد در بسياري حوزه‌ها بازنشستگي براي متخصصان آن حوزه مناسب باشد، ولي در حوزه‌ي پژوهش، بازنشستگي معنايي ندارد پس سازمان ميراث فرهنگي و گردشگري آمادگي حمايت از اساتيد باستان‌شناس را دارد تا آن‌ها با گزارش عملكرد خود بتوانند از امكانات پژوهشي استفاده كنند. اين خيلي بد است كه برخي كاوش‌هاي تاريخي ما با برخي باستان‌شناسان به زير خاك برود.

او تأكيد كرد: باستان‌شناسان بايد اجازه دهند تا گفتمان باستان‌شناسي و نتايج تحقيقات آن‌ها مستندسازي شود. نسل كنوني باستان‌شناسان و عامه‌ي مردم بايد روي دوش باستان‌شناسان گذشته پا بگذارند تا بتوانند به مراحل بالاتري برسند. اين موارد جاي شوخي و تعارف ندارد، چون اين قضيه به هويت تاريخ و نوع بشر بازمي‌گردد.

معاون رييس‌جمهور همچنين با اشاره به ضرورت ايجاد بانك جامع اطلاعات باستان‌شناسي كشور بيان كرد: معاون ميراث فرهنگي كشور بايد اين بانك جامع اطلاعاتي را شامل كارها و افراد متخصص فعال در اين حوزه ايجاد كند. از اداره كل ميراث فرهنگي و گردشگري استان تهران نيز خواهش مي‌كنم سرآغاز اين اتفاق باشد. سازمان ميراث فرهنگي و گردشگري كشور نيز اعتبارات مورد نياز را فراهم مي‌كند. همچنين از موزه‌ي ملي ايران خواهش مي‌كنم از پايان‌نامه‌ي دانشجويان و تحقيقات آن‌ها حمايت كند و از دانشجويان رشته‌هاي باستان‌شناسي نيز مي‌خواهم كه در همايش‌هاي ملي اين حوزه حضور فعال داشته باشند.

او افزود: امروز اوج شكوفايي خدمات و فعاليت‌هاي پروفسور دكتر يوسف مجيدزاده است. من دوست دارم، همه‌ي كشور در هويت ميراث فرهنگي متجلي شود و به درجه‌ي خوبي از كمال، رشد و تعالي برسد.

به گزارش ايسنا، در ادامه‌ي اين مراسم دكتر يوسف مجيدزاده در سخناني اظهار كرد: اهميت باستان‌شناسي در هر ملتي با گذشته‌ي آن زنده است. ملتي كه گذشته نداشته باشد، مرده است.

اين باستان‌شناس پيشكسوت بيان كرد: اگر امروز ما در انقلاب اسلامي اتفاق‌هاي گذشته را مي‌بينيم يعني امروز بعد از 1400 سال به دوران صدر اسلام و فرامين دين اسلام مي‌توانيم بازگرديم و يك حركت ديگر را آغاز كنيم، در واقع اين به تاريخ ما بازمي‌گردد.

وي ادامه داد: ‌در كتب تاريخي خوانده‌ام زماني كه تزارها قصد داشتند لهستان را بگيرند و لهستاني‌ها براي اين قضيه زير بار نمي‌رفتند، يكي از سياستمداران پير تزاري گفت، اگر مي‌خواهيم هر ملتي را نابود كنيم بايد گذشته و هويت آن‌ها را نابود كنيم. در اينجاست كه كار باستان‌شناسان اهميت پيدا مي‌كند چون آن‌ها وظيفه‌ي زنده كردن گذشته و اضافه كردن آن را به تاريخ دارند.

او تأكيد كرد: باستان‌شناسي يك دانش است بسياري از دانشگاهيان به شوخي يا جدي به ما مي‌گفتند باستان‌شناسان قبركن هستند در حالي كه كلنگ يك باستان‌شناس 450 گرم است، ولي كلنگ يك قبركن 20 كيلوگرم وزن دارد. يك باستان‌شناس وقتي مي‌خواهد جايي را حفر كند با ابزار دندان‌پزشكي كه ظريف‌ترين ابزار است آن را باز مي‌كند، پس باستان‌شناس يك هنرمند و تابع احساس و باستان‌شناسي امروز يك دانش است. اكنون ما ديگر در قرن نوزدهم زندگي نمي‌كنيم كه باستان‌شناسان قبرها را بكنند و فقط موزه‌ها را پر كنند. در حال حاضر يك تكه‌سفال ارزش بيشتري از چند كيلوگرم جواهري دارد كه ممكن است در يك مكان به‌دست آيد.

سرپرست كاوش‌هاي باستان‌شناسي تپه‌ي ازبكي در تهران ادامه داد: زماني كه يك باستان‌شناس به سن 65 سالگي مي‌رسد، براي او، زمان آغاز بازدهي اطلاعات و كارهاي علمي است. من بيشتر كارهايم را بعد از بازنشستگي انجام دادم، ولي متأسفانه باستان‌شناسان ما تا روزي كه نفس مي‌كشند كار مي‌كنند. بايد فكري به حال آن‌ها كنيم.

مجيدزاده گفت: از رييس سازمان ميراث فرهنگي و گردشگري مي‌خواهم كه اگر ممكن است تشكيلات باستان‌شناسي را به شكل سابق برگرداند. جدا كردن آدم‌ها از يكديگر، دوركار كردن آن‌ها و اتفاق‌هاي جديدي كه مدتي است در حوزه‌ي ميراث فرهنگي رخ داده، سبب شده است بسياري از متخصصان اين حوزه از يكديگر دور شوند و از هم بپاشند. اگر اين امكان وجود دارد خواهش مي‌كنم اين كارها را اصلاح كنيد.

به گزارش ايسنا، دكتر ميرعابدين كابلي نيز در بخش ديگري از اين مراسم با اشاره به چگونگي تشكيل اداره كل ميراث فرهنگي و گردشگري استان تهران اظهار كرد: در گذشته، مركز مردم‌شناسي، اداره كل موزه‌ها و اداره كل حفاظت از آثار باستاني و بناهاي تاريخي به‌عنوان فعالان حوزه‌ي ميراث فرهنگي در تهران برخي كارهاي مورد نياز در اين زمينه را انجام مي‌دادند. همه‌ي اين كارها زير نظر معاون وزير به‌عنوان معاون وزير و حفظ ميراث فرهنگي انجام و اعتبار آن از سوي وزارت فرهنگ و هنر تأمين مي‌شد.

اين باستان‌شناس پيشكسوت با اشاره به اين‌كه تا پيش از انقلاب به اندازه‌ي هر پاكت سيماني كه در كارخانه‌هاي كشور توليد و توزيع مي‌شد، پنج ريال به سازمان ملي حفاظت از آثار باستاني پرداخت مي‌شد تا براي مرمت بناهاي تاريخي هزينه شود، بيان كرد: در آن زمان مركز باستان‌شناسي ايران به‌صورت متمركز كار مي‌كرد و فعاليت‌هايش در تهران مستقر بود. در آن وضعيت باستان‌شناسي ايران آشفته بود تا اين‌كه برخي مسؤولان درصدد سر و سامان دادن به اين وضعيت برآمدند.

او ادامه داد: بالاخره در سال 1368 سازمان ميراث فرهنگي تشكيل و از حالت تمركززدايي خارج شد و استان‌ها به‌طور كامل كار خود را آغاز كردند. با آغاز فعاليت‌هاي دكتر باقر آيت‌الله‌زاده شيرازي قدري اين وضعيت سامان‌دهي بهتري پيدا كرد و قرار شد علاوه بر اين‌كه استان تهران فعاليت خود را در سطح استان انجام مي‌دهد به‌عنوان ستاد معين براي همه‌ي استان‌ها معرفي شود تا در صورت وجود هرگونه كمبودي، استان‌ها منابع خود را از تهران تأمين كنند.

كابلي همچنين در بخش ديگري از سخنان خود با اشاره به مرمت بخش شمال شرقي ميدان حسن‌آباد كه حدود 30 سال پيش تخريب شد، افزود: در زمان‌هاي گذشته در محوطه‌ي ميدان مشق، باغ بزرگي بود كه متأسفانه اكنون فقط يك سردر از آن باقي مانده است، با تخريب اين باغ، سردر باغ ملي هويت خود را از دست داد.

در اين مراسم سرپرست مجموعه‌ي فرهنگي ـ تاريخي سعدآباد ـ آرش لشكري ـ نيز در سخناني گفت: شناخت اين مرز و بوم برعهده‌ي همه‌ي مردم است. با توجه به ظرفيت و پتانسيل سعدآباد در راستاي رسالت فرهنگي اين مجموعه، ما آمادگي خود را براي مشاركت در عرصه‌هاي عمومي اعلام مي‌كنيم.

در پايان مراسم رييس سازمان ميراث فرهنگي و گردشگري كشور از يوسف مجيدزاده، محمدرحيم صراف، صادق ملك شهميرزادي، ميرعابدين كابلي، اسماعيل يغمايي، حسن قراخاني، خسرو پوربخشنده، زرين‌تاج شيباني، جعفر مهركيان، ناصر پازوكي، مرتضي حصاري، احمد چايچي اميرخيز، احمدعلي ياري، يحيي كوثري و احمد تهراني‌مقدم به‌عنوان باستان‌شناسان فعال در محوطه‌هاي تاريخي استان تهران تقدير كرد.

انتهاي پيام