يك باستان‌شناس پيشكسوت معتقد است: تجديد نظر در تعيين عرصه و حريم محوطه‌هاي تاريخي و كاهش آن‌ها، نوعي شانه خالي كردن از زير بار مسؤوليت است.
ناصر نوروززاده چگيني در گفت‌وگو با خبرنگار بخش ميراث فرهنگي خبرگزاري دانشجويان ايران (ايسنا)، درباره‌ي طرح تجديد نظر در تعيين عرصه و حريم محوطه‌هاي تاريخي، بيان كرد: در هر جايي از يك محوطه‌ي تاريخي كه باستان‌شناسي تشخيص دهد، آثار تاريخي در آنجا وجود دارند، آن محدوده به‌عنوان عرصه تعيين مي‌شود و سپس حوزه‌ي حفظ و احيا براساس ضوابط حفاظتي، حريم آن را مشخص مي‌كند.
او با اشاره به اين‌كه اين روندي بوده كه همواره براي تعيين عرصه و حريم بناها و محوطه‌هاي تاريخي دنبال شده است، ادامه داد: اين يك كار خطرناك و خارج از هر نوع شأن علمي و فرهنگي است كه عرصه يا حريم اثري كه تعيين شده است، كوچكتر شود، بويژه اين‌كه ما براساس ضوابط عرصه و حريم اثرها، تعهدات ملي و بين‌المللي نيز در اين‌باره داريم.
وي اظهار كرد: باستان‌شناسان در بحث تعيين عرصه و حريم گاهي به حداقل‌ها بسنده كرده‌اند. به‌طور مثال، عرصه و حريمي كه در محوطه‌ي بيشاپور (استان فارس) مشخص شده، در اصل عرصه‌ي اثر است و در همدان نيز آنچه براي تپه‌ي هگمتانه تعيين شده، عرصه‌ي محوطه‌ي تاريخي محسوب مي‌شود. اگر قرار بود براي هگمتانه حريم تعيين شود، محدوده‌ي بسيار بزرگي بايد در نظر گرفته مي‌شد. به اين ترتيب هرگونه اقدام در چنين محوطه‌هايي كه به كاهش عرصه منجر شود، عرصه و آثار را براي تخريب آزاد مي‌كند.
چگيني تأكيد كرد: اين كار اصولي نيست و زير پاگذاشتن يك نظر كارشناسي است. هرچند ممكن است در برخي مناطق و در بناهاي كوچك به‌دليل فرصتي كه براي كار تعيين شده بود، تعيين عرصه و حريم با دقت انجام نشده باشد؛ ولي در محوطه‌هايي مانند هگمتانه كه افراد سرشناسي مانند مرحوم مهريار در آنجا بررسي‌هايي را انجام داده‌اند، توجيه مناسبي وجود ندارد.
وي گفت: وارد شدن به چنين موضوعي سر دملي را باز مي‌كند كه ديگر نمي‌شود جلوي آن را گرفت. اگر مردم بدانند كه اقداماتي براي كوچك كردن عرصه‌ها در حال انجام است، متوقع مي‌شوند و كوچك شدن عرصه يا حريم مناطق مختلف را خواهند خواست.
اين باستان‌شناس پيشكسوت معتقد است: اين كارها نوعي شانه خالي كردن از زير بار مسؤوليت است. اين مسائل ناشي از اين است كه مسأله‌ي بزرگي تحت عنوان حفاظت از عرصه و حريم را يك امر كوچك و نازل مي‌بينند، در حالي كه آثار تاريخي ثروت ملي محسوب مي‌شوند.
او با اشاره به اين‌كه در جلسات مربوط به تعيين عرصه و حريم معمولا كارشناسان، بسيار بحث مي‌كنند تا اثر تاريخي حفظ شود و كمترين فشار ممكن نيز به مردم وارد آيد، افزود: به نظر مي‌رسد، اين‌گونه اقدامات تمام تلاش‌هاي انجام‌شده را از بين خواهد برد، زيرا تعيين عرصه و حريم دوباره رفتن راهي است كه پيش از اين رفته شده و تجربه شده است. اكنون در دنيا تلاش مي‌كنند، چنين مجموعه‌هايي را در مجموعه‌هاي سرزميني حفظ كنند و ما نبايد كاري كنيم كه آثار و محوطه‌هاي تاريخي به لكه‌هايي كوچك، بي‌ارتباط و جدا از قلمرو سرزميني خود تبديل شوند.
انتهاي پيام
نظرات