رييس دانشگاه تهران گفت: الگوي اسلامي - ايراني پيشرفت بايد به گونه‌اي طراحي شود كه بتوان استقلال خود را همان‌گونه كه اسم ايراني - اسلامي نيز در آن نهاده شده است، ترسيم كند تا شايد مورد تقليد خيلي ديگر از كشور‌ها قرار بگيرد. به گزارش خبرنگار خبرگزاري دانشجويان ايران (ايسنا)، فرهاد رهبر در بخش گفت‌وگوي ويژه خبري شامگاه 13 آذر ماه سيما با موضوع «پيش نيازها و راهكارهاي الگوي ايراني اسلامي پيشرفت» در خصوص ضرورت تدوين الگوي ايراني - اسلامي پيشرفت با وجود سند قانون اساسي و سند چشم‌انداز گفت: اين الگو يك سند زير ساختي و بالادستي براي همه‌ اسنادي است كه در طول 30 سال اخير در بخش‌هاي گوناگون تنظيم شده است و اين الگو با آن چيزي كه امروز در دنيا با عنوان مصطلح توسعه اقتصادي، اجتماعي و فرهنگي مطرح است، متفاوت است. وي ادامه داد: علم توسعه كه امروز در دنيا مصطلح شده است در واقع تجويزي بيش از آنچه كه مسير رفته كشورهاي غربي را به ما نشان مي‌دهد نيست و عمر آن به بيش از 50 سال هم نمي‌رسد. در حالي كه دانش علوم اجتماعي، اقتصادي و علوم سياسي مربوط به قرن‌ها قبل است كه از آن دوران آغاز شده و دانش توسعه‌ اقتصادي سياسي و فرهنگي هم ممكن است از آن الهام گرفته باشد و چيزي است كه دنياي غرب و دنياي پيشرفته آن مسير را طي كرده است. رهبر افزود: در حال حاضر كشور‌ها طبق همان دانش مصطلح، به كشور‌هاي توسعه يافته، در حال توسعه و توسعه نيافته تقسيم‌بندي شده است و طبق اين تقسيم‌بندي كشور‌هاي توسعه‌يافته شامل همان كشور‌هاي قدرتمند غربي، كشور‌هاي در حال توسعه همان كشور‌هايي كه براي رسيدن به هدف و مطلوب از تجويز كشور‌هاي توسعه يافته استفاده مي‌كنند و كشور‌هاي توسعه نيافته نيز همان كشور‌هايي هستند كه به طور كلي اين مسير را دنبال نمي‌كنند و نمي‌خواهند قوي شوند، بنابراين اگر ما بخواهيم يك الگوي توسعه‌ اسلامي ايراني كه مختص خود ما است را طراحي كنيم بايد سندي فرادستي از قانون اساسي و سند چشم‌انداز طراحي شود كه جهت كلي را نشان دهد به گونه‌اي كه اسناد و برنامه‌هاي بلند‌مدت مانند سند چشم‌انداز و سند‌هاي ميان‌مدت مانند برنامه‌هاي 5 ساله از اين الگو تبعيت كنند، زيرا اين الگو يك آرمان، قله و هدف را براي رسيدن به هدف مطلوب و متعالي نشان مي‌دهد و جهت‌گيري مي‌كند. رهبر در بخش ديگري از سخنانش در پاسخ به پرسش مجري تلويزيون مبني بر تعريف شاخصه‌هاي الگوي ايراني ـ اسلامي پيشرفت ادامه داد: در به كار‌بردن كلمه‌ پيشرفت بار معنايي خاصي دنبال مي‌شود و آن به اين معني است كه چون توسعه فقط كيفيت توسعه و مسائل دنيوي را نشان مي‌دهد مي‌خواهد عالي‌ترين مسائل دنياي پيشرفت و رفاه مادي را براي انسان هدف قرار دهد، در حالي كه الگوي پيشرفت جامعه‌ ايراني نه تنها مفاهيم و شاخص‌هاي دنيوي و كيفيت زندگي بشر را دنبال مي‌كند، بلكه به ابعاد اخروي بشر با سرلوحه‌ قرار‌دادن آموزه‌هاي ديني و اسلامي نيز نظر دارد. وي ادامه داد: در الگوي توسعه تنها سود توليد‌كننده و مصرف‌كننده ملاك هدف مطلوب قرار گرفته است و اين بدون توجه‌كردن به مسائل ارزشي و ديني ماست كه قصد داريم مسائل دنيوي را به مسائل اخروي متصل كنيم. رييس دانشگاه تهران افزود: در الگوي ايراني ـ اسلامي پيشرفت مفاهيم از جنبه‌هاي ديگري نيز مطرح مي‌شود و در واقع انسان‌ها از مصرف ديگران هم لذت مي‌برند كه به نوعي جنبه‌ ايثار و از خودگذشتگي را نيز در خود دارد. وي ادامه داد: در ترسيم الگوي ايراني ـ اسلامي پيشرفت بعضي از شاخص‌هاي دنيوي را نيز مي‌توان اندازه‌گيري و رصد كرد و از طرف ديگر نيز مي‌توان برخي از شاخص‌هايي را كه در آن مفاهيم و ارزش‌هاي اسلامي هم نهفته است مورد توجه قرار مي‌گيرد و آن‌ها را نيز به لحاظ كيفي و كمي براي طراحي الگوي مطلوب بايد مورد توجه قرار داد. رهبر افزود: طبيعتا براي رسيدن به يك الگوي مطلوب بايد از وضع موجود شناخت داشته باشيم و با ترسيم هدف مطلوب نوع روند و چگونگي نيل به اين هدف را نيز طرح‌ريزي كرد و هم‌چنين براي اين‌كه بفهميم در طول مسير درست حركت كرده‌ايم، قاعدتا بايد به شاخصه‌هاي كمي در مسائل دنيوي در كنار مسائل اخروي توجه داشت تا ميزان انحراف از وضع مطلوب در هر لحظه اندازه‌گيري و رصد شود و به سمت وضع مطلوب هدايت شود. فرهاد رهبر در بخش ديگري از اين برنامه در پاسخ به اين سوال كه با تدوين الگوي ايراني - اسلامي پيشرفت تكليف تجربه‌هاي بشر در حوزه‌هاي علوم مختلف چه مي‌شود و آيا در طراحي اين الگو از آن‌ها نيز استفاده مي‌شود، گفت: اگر از نكات افتراق الگوي ايراني - اسلامي پيشرفت و توسعه‌ سخن به ميان آمده است، به اين معني نيست كه ما در ترسيم اين الگو به ديگر مفاهيم علوم انساني كه تا به حال تجربه شده است، توجه نمي‌كنيم، بلكه در اين الگو سعي خواهد شد در كنار مسائل دنيوي كه بيشتر سرچشمه‌هاي علوم انساني غرب است، به مسائل روحي و اخروي نيز توجه شود، زيرا به طور كلي در الگوي توسعه‌ غربي اين نقيصه كه همه مسائل را به صورت مادي نگاه مي‌كند وجود دارد، در حالي كه الگوي پيشرفت ايراني - اسلامي هم جنبه مادي و هم جنبه‌ معنوي را مورد توجه قرار داده است. وي ادامه داد: الگوي ايراني - اسلامي پيشرفت به دنبال اين نيست كه همه علوم را از نو آغاز كند، ولي ايرادي كه باعث شده است ما الگوي ايراني - اسلامي را طراحي كنيم، مبحث علوم انساني است، زيرا معتقديم كه علوم انساني كه غرب در طي ساليان گذشته مورد مطالعه قرار داده است و ما امروز آن را مطالعه مي‌كنيم، بارها نقد و ابطال شده است و متناسب با ويژگي‌هايي كه خود آن‌ها از انسان‌شناسي داشته‌اند مورد بررسي قرار گرفته است، ولي در ترسيم الگوي ايراني - اسلامي، پيشرفت مفهوم ديگري پيدا مي‌كند كه در آن انسان مادي گرا نيست و همه چيزش با لذت تعريف نمي‌شود كه ممكن است در همين مبحث نكات افتراقي با ديگر الگوها داشته باشيم، چرا كه در اين حوزه تعريف ما از انسان با توجه به آموزه‌هاي ديني و اسلامي با توجه به هستي‌شناسي،‌ معرفت‌شناسي و شناخت ما نسبت به اين انسان است. فرهاد رهبر، رييس دانشگاه تهران در پاسخ به اين پرسش كه تا چه اندازه الگوي ايراني - اسلامي پيشرفت بر اساس زمان و مكان متغير و يا ثابت است، نيز ادامه داد: اين الگو فضايي است كه بايد ايجاد شود و همگان در آن تنفس مي‌كنند، به همين منظور معتقدم شايد براي اجراي اين الگو بايد نسل عوض شود، زيرا ما به دنبال تغيير هستيم، ولي اين تغيير بايد در طول زمان انجام بگيرد و شايد لازم باشد چند نسل عوض شود. وي درباره شاخصه‌هاي طراحي اين الگو نيز افزود: اين الگو بايد به گونه‌اي طرح‌ريزي شود كه فرد از بدو تولد در خانواده و آموزش و پرورش به طور طبيعي زاينده‌ الگوي اسلامي - ايراني شود، لذا اگر به دنبال ايجاد اين فضا باشيم، نبايد شتاب‌زده عمل كنيم و اين به اين معني است كه بايد حداقل دو نسل عوض شود تا جايي كه براي اجراي اين الگو بگوييم سربازان مجري اين الگو هنوز متولد نشده‌اند. ضمن اين‌كه الگوي ايراني - اسلامي پيشرفت نبايد فضايي از پيش تعريف شده، خشك و بدون انعطاف داشته باشد، بلكه بايد فضايي متناسب با اقتضائات زمان در كل جهان طراحي شود تا بتوان با استفاده از اين الگو در كشور حركتي ايجاد شود و به واسطه‌ به كارگيري آن از ديگر كشور‌ها عقب نيفتيم و از آنها تبعيت نكنيم. انتهاي پيام