وزير فرهنگ و ارشاد اسلامي گفت: «سرانه مطالعه علي‌رغم بهبود به هيچ وجه در اندازه‌هاي ملت بزرگ و تأثيرگذار ايران اسلامي نيست.» به گزارش بخش كتاب خبرگزاري دانشجويان ايران (ايسنا)، متن كامل سخنان سيدمحمد حسيني در آيين گشايش بيست‌وسومين نمايشگاه بين‌المللي كتاب تهران كه عصر روز گذشته (سه‌شنبه، 14 ارديبهشت‌ماه) در مصلا برپا شد، به اين شرح است: «كتاب المرء معيار فضله و مسبار نبله / نوشته انسان معيار فضل و ميزان شرافت و نجابت اوست. گرچه انديشه پرد گاه فراتر ز عقاب / گل اين مزرعه خالي‌ است ز سوغات گلاب منظري هست كه پنهان شده از چشم همه / شد پديداري اين جلوه در اوراق كتاب كدامين وسيلت، فضيلت كتاب را دارد و كدامين طالب تعالي است كه دل به اين نردبان نسپارد؟! چه مي‌توان گفت در عظمت اين پديده‌ كه احدي الحسنيين يادگار رحمه للعالمين است و آن اين است! كتاب‌الله! الله اكبر! كه معجزه رسول خداست، خداي قادر محمود، تمامي پيامبران را به معجزه‌اي مجهز نمود و مأمور فرمود تا مردم را به سوي او رهنمون كنند. يد بيضاء حضرت موسي و قدرت احياي حضرت عيسي و همه انبيا به ذريعه كتاب حضرت ختمي مرتبت، ابد حديث گشتند. كتاب است آيينه روزگار / كه بيني در او رازها بي‌شمار كتاب محمول است و مسؤول! هر كجا كتاب است، علم آن‌جاست و از اين قاعده بيرون، حكايتش پيداست. ز گهواره تا گور دانش بجوي. مأموريت كتاب و مسؤوليت مؤمن را از مهد تا لحد معين مي‌فرمايد. اين سخن رسول گرامي اسلام براي ملتي كه فرمود اگر علم در ثريا باشد، مرداني از قبيله سلمان پارسي آن را به زير خواهند كشيد، تكليفي آورد كه در اين ميدان ايراني را بي‌هماورد كرد. كه آن‌چه ميراث مكتوب ماست، گواه اين مدعاست. الله اكبر كه در هيچ ديني و مذهبي و در هيچ نحله و مكتبي، علم و كتاب تا اين حد جايگاه نيافته‌اند و حرير اعتبار نيافته‌اند، تا آن‌جا كه برتر از جهادش خواندند و ائمه معصومين مطالعه و تفكر را در حد فريضه براي امت دانستند. الغدوُّ و الرواح في تعليم العلم افضل عندالله من الجهاد / همواره در پي تعليم بودن نزد خدا، برتر از جهاد است. استاد ازل نشست و بگشود كتاب / گفتم چه رفيق به، بفرمود كتاب شب‌هاي دراز بي‌كسي، تنهايي / تنها كس من، كتاب بود كتاب بي‌آزار دلاويز دُرر ريز شرف خيز گهربيزي كه معيار فضل است، ‌در عصر رسانه‌هاي ديجيتال هم اعتبار خويش را دارد كه البته دانش به خواندن ماندگارتر است تا شنيدن! پس كتاب، كتاب است، بي‌هيچ تغيير در محل اعراب! گويا كتاب آن‌قدر مستغني از تعريف بوده است كه در شعر اين سرزمين و در ادبيات پارسي بسيار اندك به آن پرداخته‌اند؛ انگار آبي است براي ماهي كه نگاهي بدان نيافكند، حتا اگر دريايي بوده است. مهريه خمريه را در كابين شعر بسيار بيش از آن ادا كرده‌اند، تا ديه لفظ كتاب كه انصافاً تأديه نگشته است. تازه حافظ هم مصلحت كار خويش را اين‌گونه مي‌بيند كه: جز صراحي و كتابم نبود يار نديم / تا حريفان دعا را به جهان كم بينم البته اين حافظ بوده است كه مي‌توانسته كتاب داشته باشد و خارج از كتابخانه حاكم و سلطان در گوشه‌اي با كتاب خلوت كند و چه بسيار شعرا و ادبايي كه از اين نعمت كم‌تر برخوردار بوده‌اند و حال دريابيد حال مردم را! تعجب اين‌جاست كه با همه نيازشان به كتاب كم‌تر از اين لفظ پرصواب، استفاده شده است. زيركي حافظ در آن بود كه گاهي اين تحفه را با دوستان همداستان تقسيم مي‌كرده است. دو يار زيرك و از باده كهن دو مني / فراغتي و كتابي و گوشه چمني من اين مقام به دنيا و آخرت ندهم / اگرچه در پي‌ام افتند هر دم انجمني جالب است اگر بگويم و پيشنهاد كنم تحقيق و جست‌وجو نماييد، در مقابل كلمه ميخانه كه فراوان است، در شعر فارسي كلمه كتابخانه نادر است. شايد چون كتابخانه مختص حاكمان و بزرگان بوده است. مع‌الاسف هنوز هم به سنت گذشتگان كم‌تر از عبارت كتاب و كتابخانه و كتاب‌خواني در شعر سراغي داريم با آن‌كه امروزه كتابخانه از ضروريات مدنيت و شهروندي است و كتابخانه‌ها جايگاه ويژه‌اي دارند. انصافاً در اين مقوله ادبيات ما بسيار فقير است و به طريق اولا هنر! در كار گلاب و گل حكم ازلي اين بود / كان شاهد بازاري وين پرده‌نشين باشد شايد مطبوعات شاهد بازاري باشد و كتاب پرده‌نشين! كم‌تر پديده‌اي اين‌همه در دسترس است و در عين حال مهجور! از هنرمندان انتظار دارد كه كتاب و كتاب‌خواني را نقشي در آيين و بهنجار دهند. شعر و سرود، هنرهاي تجسمي، حتا تئاتر و سينما و خصوصاً رسانه ملي عزم خود را در اين باب جزم نمايند. سرانه مطالعه علي‌رغم بهبود به هيچ وجه در اندازه‌هاي ملت بزرگ و تأثيرگذار ايران اسلامي نيست. شاعران، نويسندگان، فيلمسازان و همه كساني كه مي‌توانند بر افكار عمومي اثر بگذارند، شايسته است آستين همت بالا زنند و طرحي نو درافكند تا خواسته‌ رهبر فرزانه انقلاب مبني بر ورود كتاب به عرصه زندگي مردم تحقق يابد. از صاحب روح‌القوانين عبارت زيبايي بياورم. منتسكيو مي‌گويد: يك ساعت عمر گذشته را به هيچ قيمتي نمي‌توان بازگردانيد؛ اما با دادن چند قطعه پول ناچيز مي‌توان تجارب تمام عمر بزرگ‌ترين عقلاي عالم را تصرف كرد. والحق اين‌چنين است. دردا و دريغا كه گاه، هم عمر را تلف مي‌كنند و هم از تجارب عقلا بهره‌اي نمي‌برند، ماهواره‌جويان سرگرمي‌طلب! ساعت‌ها كانال‌ها را جست‌وجو مي‌كنند، عمر را خرج گذر آب جو مي‌كنند، بي‌آن‌كه اشارتي از جهان گذران دريابند. عمر را به بطالت و لغو گذراندن در يوم‌الحسره جز اندوه خوردن، ثمري ندارد؛ البته كوتاهي آنان كه دست‌شان بر مسؤوليتي گير است و دستگير نيستند، به‌جاي خود! مؤمن براي عمر حسابي دگر كند. والذين هم عن‌اللغو معرضون. براي اجتناب از اطناب، فهرست‌وار مي‌آورم و از معاونت‌هاي امور فرهنگي و هنري و سينمايي بجد مي‌خواهم كه هم خود را بر اين اهم بگمارند و دل به اين امر خطير بسپارند تا به زودي شاهد رشد سرانه مطالعه گرديم. 1. در جوار نمايشگاه بين‌المللي كتاب تهران و يا در مجال و موقعيت ديگري از تمامي توان و بضاعت هنرمندان به منظور ترويج فرهنگ كتاب‌خواني استفاده شود. 2. نمايشگاه‌هاي استاني با جذابيت بيش‌تري همراه با اعزام‌ هنرمندان و علي‌الخصوص خود نويسندگان برگزار گردد. وجود نويسنده و همذات‌پنداري حاصل از اين حضور، به تعلق خاطر مخاطب و رشد فرهنگ كتابدوستي مي‌انجامد. نويسنده نسبت به محصول انديشه‌اش مسؤول است. كليه مراكز استاني موظف‌اند نسبت به حضور مردمي اين قشر در نمايشگاه‌ها و ديگر برنامه‌ها و جلسات تبيين و نقد، مساعدت لازم را به عمل آورند. 3. مطبوعات به جاي پرداختن به امر كم‌اهميت و بي‌خاصيت، بر روي فرهنگ مطالعه كار جدي به عمل آورند تا خود نيز از اين چشمه، سيراب شوند. 4. همان‌قدر كه متوليان مساجد و ائمه جماعات در جذب و جلب نمازگزاران نقش دارند، مسؤولان كتابخانه‌ها و كتابداران در رونق كتابخانه نقش آفرينند. لازم است نهاد كتابخانه‌ها نسبت به آموزش اين عزيزان اهتمام جدي بورزد. 5. معاونت امور فرهنگي با توجه به نياز جامعه و موضوعات مبتلابه، با رعايت كامل قوانين، سياست‌هاي اولويت‌بندي را اتخاذ نمايند. اجتناب از تكرار و رونويسي‌ها و كپي‌برداري‌هاي مكرر، موضوعات كم‌اهميت، نوشته‌هاي بي‌درد، اطلاعات زرد، كه پيچك‌وار بر بيد معلق سربه‌زير نجيب فرهنگ اصيل اسلامي‌مان تنيده شده است، مي‌بايست سرلوحه حركت جديد وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامي در سال همت مضاعف و كار مضاعف، قرار گيرد. 6. مسابقات مطالعاتي در بين اقشار مختلف از جمله دانش‌آموزان، دانشجويان و كاركنان به منظور ارتقاي مطالعه مفيد و افزايش سطح آگاهي با معرفي آثار ارزشمند را جدي بگيريم. بيش‌تر به درك محتوا بها دهيم تا حفظ كردن محض! دستگاه‌هاي اجرايي با تخفيف ويژه كتاب در اختيار كارمندان قرار دهند و براي افزايش كارايي و بينش سياسي اجتماعي فرهنگي ايشان تصميمي تأثيرگذار اتخاذ نمايند. 7. نهاد كتابخانه‌هاي عمومي با همكاري صاحب‌نظران: - به منظور تأمين نيازهاي مطالعاتي جامعه كتاب‌خوان بويژه نوجوانان و جوانان علاقه‌مند نسبت به تدوين چندين برنامه با هدف‌گذاري سير مطالعاتي به تهيه كتب مورد نظر، اقدام نمايد. - و نيز طرح ملي و فراگير «كتاب من» كه در بيست و دومين نمايشگاه بين‌المللي كتاب تهران توسط رييس‌جمهور محترم به بهره‌برداري رسيد و در 11 استان اجرايي گشت، در سراسر كشور و تمامي استان‌ها تحقق يابد تا علاقه‌مندان با مراجعه به كتابخانه‌هاي عمومي در فاصله كم‌تر از دو هفته به كتاب مورد نياز، دسترسي پيدا كنند. - همچنين اين نهاد نتايج سري دوم پژوهش سرانه مطالعه مفيد را استنتاج و اعلام نمايد. يادآوري مي‌شود كه در سال 87 سرانه مطالعه كتاب غيردرسي رقمي معادل 18 دقيقه مطالعه در روز و 71 دقيقه جمع مطالعات كتاب‌هاي درسي، نشريات و غيره بوده است. هرچند كه تعداد كتابخانه‌ها از ابتداي دولت نهم از رقم 1615 به 2191 در پايان سال 88 افزايش يافته است و زيربناي كتابخانه‌ها از 700هزار متر مربع به يك ميليون مترمربع و تعداد كتاب‌ها از 14 ميليون نسخه به 19 ميليون نسخه افزايش يافته است؛ اما نياز به همتي والاتر براي دستيابي به اهداف سند چشم‌انداز و استانداردهاي جهاني است. اميد است كه با تصويب برنامه جامع نهضت مطالعه مفيد كه در شوراي فرهنگ عمومي كشور مورد بررسي است، در سال همت و كار مضاعف، شاهد پويايي بيش‌تر در اين عرصه باشيم. از هر چه بگذريم، سخن دوست خوش‌تر است. فرمود العلم حياة‌الاسلام و عمادالايمان بكوشيم تا لباسي از ايمان بپوشيم. لازم مي‌دانم اشاره به اين باور رييس‌جمهور محبوب‌مان نمايم كه ما مي‌توانيم. بيدلانه بگويم مبادا همت از تحصيل حاصل منفعل گردد مرو تا مي‌تواني جز پي كاري كه نتواني و كدام راه است كه آدمي از پيمودن آن عاجز بوده است؟! به جوانان بيش‌تر بها دهيم. به كشف استعدادهاي جوان در امر نويسندگي بيش‌تر توجه كنيم. اشاره كوتاهي هم به مكان نمايشگاه داشته باشم. چنان‌چه شهرداري به وعده شهر آفتاب عمل نمايد، فبهالمراد و خانه‌اشان آباد! ليكن چنانچه در محظور باشند، لازم است با عنايت ويژه رياست محترم جمهور و دولت محترم بر اين معضل فائل آييم.» انتهاي پيام