«عادل فردوسي‌پور يكي از گزارشگران تلويزيون ايران و مجري برنامه‌ي تلويزيوني محبوب90 است». اين توصيف ماهنامه‌ي تخصصي فوتبال جهان از گزارشگر و مجري تلويزيون ايران است كه در كشور انگليس به چاپ مي‌رسد. فردوسي پور در شماره اخير ماهنامه WorldSoccer (مجله دنياي فوتبال) به روايت فوتبال ايران پرداخته است. عادل فردوسي‌پور كه با لقب "جان ماتسون ايران" شناخته مي‌شود، در مطلب خود نگاهي عمقي به فوتبال ايران، بررسي موقعيت فعلي فوتبال اين كشور، شرح كوتاهي از تاريخچه باشگاه هاي ليگ برتر و اشاره به پيشگامان و تاثيرگذاران فوتبال ايران داشته است. او هم‌چنين مشكلات فوتبال ايران طي سال‌هاي گذشته، جابجايي‌هاي جغرافيايي در فوتبال كشور و ميزان محبوبيت رشته فوتبال در ايران را شرح داده است. به گزارش خبرگزاري دانشجويان ايران (ايسنا)، متن كامل اين مقاله به اين شرح است: اگر از هر دوستدار فوتبال در ايران پيرامون دوست داشتني ترين خاطره فوتبالي اش بپرسيد اکثر آنها به روز تاريخي 29 نوامبر 1997 اشاره خواهند کرد که در اين روز تيم ملي کشورشان با کنار زدن استراليا به رقابت هاي جام جهاني راه يافت. پس از تساوي يک - يک در تهران، استراليايي ها در ديدار برگشت بازي حذفي آسيا - اقيانوسيه 2 بر صفر پيش بودند. نتيجه بازي مي توانست گل هاي بيشتري را براي استراليا به همراه داشته باشد اما به دليل واکنش هاي قهرمانانه احمد عابدزاده سنگربان افسانه اي و همچنين خوش اقبالي هاي ايران در مقاطعي از بازي اين امر تحقق نيافت. ايران به طرزي باورنکردني از لبه پرتگاه فاصله گرفت. دو گل در پنج دقيقه توسط کريم باقري و خداداد عزيزي و به دنبال آن مقاومت شجاعانه در ثانيه هاي باقي مانده به شکل معجزه آسايي استراليا را از بدست آوردن پيروزي محروم کرد و يک جشن واقعي در ايران آغاز شد. ميليون ها ايراني شهر را به رنگ قرمز در آورده و با پايکوبي، دو گل حماسي به ثمر رسيده خارج از خانه را جشن گرفتند. از آن لحظه به بعد، فوتبال به داغ‌ترين موضوع در ايران تبديل شده است و همه از هواداران تعصبي و رسانه‌ها گرفته تا سياست مداران بزرگ مدت‌ها به بحث درمورد آن مي‌پردازند. * سلطان‌هاي بي چون و چرا پيش از انقلاب اسلامي در سال 1979 ميلادي، ايران سلطان بي چون و چراي فوتبال آسيا بوده و سه بار پياپي در سال هاي 1968، 1972 و 1976 به قهرماني در جام ملت‌هاي آسيا دست يافته است. اين تيم در جام‌جهاني 1978 به عنوان تنها نماينده آسيا - اقيانوسيه به اين رقابت‌ها راه يافت و هم‌چنين چندبار پياپي در بازي‌هاي المپيک حضور پيدا کرد. سراشيبي فوتبال ايران پس از انقلاب شکل گرفت که با جنگ 8 ساله با کشور همسايه، عراق و محروميت‌هايي همراه شد. راهيابي به جام‌جهاني 1998 نشان داد که فوتبال يک بار ديگر جاي خود را در قلب ملت ايران پيدا کرده است. طي يک دهه گذشته فوتبال ايران به رشد پيوسته‌اي دست يافته است. تيم ملي با سهولت نسبي و شماري از ستارگان خود که اکنون در باشگاه‌هاي اروپايي توپ مي زنند به رقابت‌هاي جام جهاني 2006 راه پيدا کرد. فوتبال در زندگي بسياري از ايرانيان نفوذ کرده است. بيش از 12 روزنامه مربوط به فوتبال، روزانه در ايران منتشر مي شوند و تمامي ديدارهاي ليگ‌هاي معتبر اروپايي به صورت زنده از شبکه هاي تلويزيون و به صورت رايگان پخش مي‌شوند. شهرآورد بزرگ تهران ميان استقلال و پرسپوليس و برنامه تلويزيوني بحث برانگيز 90 که هر هفته پخش مي‌شود بيش از 25 ميليون نفر علاقمند را به خود جذب مي‌کند. استقلال و پرسپوليس دو قطب اصلي مقابل هم در فوتبال ايران هستند. نخستين سوالي که هواداران فوتبال در ايران از يکديگر مي پرسند اين است که "قرمز(پرسپوليس) هستي يا آبي (استقلال)؟" سالهاست که اين دو باشگاه، قدرت‌هاي ممتاز فوتبال داخلي بوده و حتي ساکنان شهرهاي ديگر هم از هواداران جان سخت اين دو تيم هستند. اما اين چشم انداز طي سال هاي گذشته و از زمان آغاز ليگ حرفه اي جديد در سال 2001 تغيير کرده است. سپاهان، سايپا، فولاد و پاس با قهرماني خود به دو تيم بزرگ فوتبال ايران تنها سه بار فرصت قهرماني داده‌اند که دو قهرماني به پرسپوليس و يک قهرماني به استقلال رسيده است. * جابجايي جغرافيايي پس از آن که سازمان تربيت بدني تصميم به تمرکز زدايي فوتبال گرفت، تغييرهاي جغرافيايي تحت الفظي نيز شکل گرفت. در حالي که استقلال و پرسپوليس تيم‌هاي ممتازي به حساب مي‌آيند، ساير باشگاه‌هاي رده بالاي تهراني با وجود موفقيت هاي درون زمين، با کانون هاي هواداري کوچکي همراه بوده اند. پروژه دولت، انتقال اين باشگاه ها به شهرهاي ديگر است. فصل گذشته پاس که پنج قهرماني در ليگ و يک قهرماني در آسيا را در کارنامه دارد، به شهر تاريخي همدان انتقال پيدا کرد. اين فصل صبا باتري و پيکان به ترتيب به شهرهاي قم و قزوين منتقل شدند، در همين حال گزارش ها حاکي از آن است که راه‌آهن در آستانه انتقال به يکي از استان‌هاي شمالي قرار دارد. در يک دهه گذشته، تمامي بازيکنان بزرگ به همراه يکديگر به خارج از کشور منتقل شده اند. باقري، عزيزي و علي دايي در سال 1997 به بوندسليگا راه يافتند و پس از جام جهاني 1998 بزرگترين ستارگان ايران به کشورهاي آلمان، اتريش، بلژيک و ترکيه انتقال پيدا کردند. دايي، وحيد هاشميان، رحمان رضايي، جواد نکونام، آندو تيموريان، علي کريمي و مهدي مهدوي‌کيا چندي از لژيونرهاي موفق در اروپا بوده‌اند، اما بسياري ديگر هم براي رسيدن به موفقيت تقلاي زيادي کرده اند. آخرين بازيکن ملي پوشي که ايران را ترک کرد، مسعود شجاعي است که راهي اوساسوناي اسپانيا شد. هم‌چنين امارات متحده عربي به نقطه جذب بازيکنان ايراني تبديل شده است. حقوق پرداختي در اين کشور خوب بوده و بازيکنان با حضور در فوتبال امارات از سبک‌هاي زندگي دشوار و برنامه‌هاي زمان بندي سفت و سخت ليگ هاي اروپايي مي گريزند. کريمي دوران اوج خود را در امارات و در باشگاه الاهلي سپري کرد و با وجود نخستين فصل آبرومندانه در بايرن مونيخ (2006-2005)، به خليج بازگشته و براي تيم هاي قطري "قطر اس سي" و "السيليه" توپ زد. بسياري صاحب نظران، انتقال ستارگان به امارات را مورد انتقاد قرار داده اند و "دايي" سرمربي جديد تيم ملي نيز بسياري از اين بازيکنان را به اين تيم دعوت نکرده است. در واقع، بازيکنان به طور نسبي حقوق خوبي در ايران دريافت مي‌کنند. در حالي که حقوق ساليانه 90 درصد مردم کمتر از 3000 پوند است، اکثر بازيکنان ليگ برتر بيش از 80 هزار پوند درآمد داشته و برخي ستارگان رده بالا نيز بيش از 200 هزار پوند درآمد دارند. از 18 باشگاه حاضر در ليگ برتر، تنها دو باشگاه داراي مالکان خصوصي هستند که هردوي آنها نيز در نزديکي ورشکستگي قرار دارند. ساير باشگاه ها نيز به طور مستقيم و يا غير مستقيم توسط منابع دولتي اداره مي شوند. در سال 2006، دخالت هاي دولت در مسائل مرتبط با فوتبال، فيفا را برآن داشت که ايران را از حضور در تمامي رقابت هاي بين المللي محروم کند، هرچند اين محروميت پس از چيدمان کميته انتقالي فوتبال و انتصاب رئيس جديد فدراسيون فوتبال مرتفع شد. بزرگترين مشکلي که پيشوايان فوتبال ايران با آن روبرو هستند اين است که قالب بندي کنوني هيچ سودي را براي باشگاه ها به همراه ندارد چرا که هيچ درآمد قابل ملاحظه‌اي از فروش بليت، حق تاليف و تصنيف تجارت محصولات و يا حتي حق پخش تلويزيوني درميان نيست، اگرچه برخي شرکت‌هاي صنعتي در فوتبال نقشه هايي براي فرار از ماليات به وجود آورده اند. هم‌چنين مشکل‌هايي براي تيم ملي ايران وجود داشته است. سياست مداران خارجي، به محروميت ايران از حضور در جام جهاني 2006 به دليل فعاليت‌هاي موشکي و هسته اي تمايل داشتند. "سپ بلاتر" رئيس فيفا با حمايت از ايران اظهار کرد که فوتبال بايد از سياست جدا باشد و در نتيجه ايران در جام جهاني آلمان بازي کرد. با وجود اين، به نظر مي رسد طي ماه هاي گذشته، بازي هاي دوستانه برابر چارلتون اتلتيک و تيم ملي مصر به دلايل سياسي لغو شدند. چنين مشکل‌هايي پيکار ايران در بازي هاي مقدماتي جام جهاني تحت هدايت "دايي" که روي کار آمدن وي به عنوان سرمربي تيم ملي در فوريه امسال باعث شگفتي همگان شد را تهديد مي کند. فدراسيون فوتبال جديد وعده برگزيدن يک سرمربي خارجي و صاحب نام را داده بود. حتي "آرتور جورج" و "خاوير کلمنته" براي مذاکره در مورد عقد قرارداد به کشور ايران سفر کردند. هم‌چنين گزارش‌هايي مبني بر جريان داشتن گفت وگوهاي فدراسيون با افشين قطبي و امير قلعه‌نويي به عنوان گزينه‌هاي بعدي به چشم مي‌خورد اما، ناگهان دايي، شناخته شده ترين چهره فوتبال ايران در خارج از کشور به عنوان گزينه نخست پديدار شد. بزرگترين گلزن فوتبال ملي جهان اکنون هدف ديگري را مقابل ديدگان خود مي‌بيند که آن هم کمک به ايران براي راهيابي از مرحله نهايي مقدماتي جام‌جهاني و چهارمين تجربه حضور در اين رقابت‌ها است. بدون شک اين مساله انتقادهاي داخلي بسياري را خاموش مي کند. * راهنماي باشگاه به باشگاه 1- ملوان اين باشگاه در سواحل درياي خزر بنا شده و به عنوان باشگاهي که استعدادهاي خانگي را پرورش داده و تيم‌هاي بزرگ را شکست مي دهد شناخته مي شود. قوهاي سپيد سه بار قهرماني در جام حذفي را تجربه کرده‌اند. بزرگترين بازيکن آنها، کاپيتان سابق تيم ملي سيروس قايقران بود که در يک سانحه رانندگي در سال 1996 درگذشت. 2- پگاه گيلان باشگاهي که مدام به دسته پايين تر سقوط کرده و به دسته برتر راه پيدا مي‌کند اما امسال با حضور در ديدار نهايي جام حذفي به بزرگترين دستاورد خود رسيد. از سال 2002، شرکت پگاه يکي از شرکت‌هاي بزرگ تهيه شير در ايران به عنوان مالک اين باشگاه شناخته مي‌شود.( يك‌هفته پيش به داماش واگذار شد) پيش از اين، آنها با نام استقلال رشت شناخته مي‌شدند. بازي پگاه برابر ملوان به عنوان داغ ترين شهرآورد درياي خزر شناخته مي شود. 3- پيکان قزوين تاسيس اين باشگاه در سال 1967 صورت گرفت اما با بيش از دو دهه انحلال روبرو شد. افتتاح دوباره پيکان در سال 2000 توسط کارخانه بزرگ اتومبيل‌سازي ايران خودرو انجام شد. اکنون باشگاه پيکان در شهر قزوين که در 150 کيلومتري غرب تهران واقع است قرار دارد. اين باشگاه زماني توانست نامي براي خود دست و پا کند که علي پروين بازيکن افسانه اي در سال 1970 به مدت يک فصل براي آنها توپ زد. 4- سايپا سايپا نام دومين شركت بزرگ اتومبيل‌سازي در ايران بوده كه مالك اين باشگاه نيز است. سايپا سه بار به قهرماني در ليگ دست يافته است كه آخرين آنها در سال 2007 به همراه علي دايي در قالب مربي- بازيكن به دست آمد. مهاجم پيشين تيم ملي و سرمربي كنوني اين تيم و در كنار وزنه‌بردار نام‌آور المپيك حسين رضازاده، هم‌چنان جزو هيات مديره باشگاه است. 5- پرسپوليس پرسپوليس با بيش از 30 ميليون هوادار به عنوان محبوب‌ترين باشگاه آسيا شناخته مي‌شود. اين باشگاه در سال 1960 پس از منحل شدن باشگاه شاهين شكل گرفت و بسياري از ستارگان شاهين به اين باشگاه پيوستند. پرسپوليس كه هم‌چنين با عنوان پيروزي شناخته مي‌شود، با 9 قهرماني در ليگ و يك نايب قهرماني در آسيا ركورددار است. آنها فصل گذشته به گونه‌اي دراماتيك با پيروزي ثانيه‌هاي آخر در واپسين بازي خود برابر سپاهان به قهرماني دست يافتند. 6- استقلال يكي از دو باشگاه بزرگ تهران كه داراي ميليون‌ها هوادار در سراسر كشور است. آبي‌ها در سال 1945 تاسيس يافته و پيش از انقلاب اسلامي با نام تاج شناخته مي‌شدند. آنها شش قهرماني در ليگ را تجربه كرده و با دو قهرماني در آسيا (سال 1970 و 1991) به عنوان موفق‌ترين باشگاه ايراني در رقابت‌هاي قاره‌اي شناخته مي‌شوند. استقلال فصل گذشته به مقامي بهتر از سيزدهم در ليگ داخلي دست نيافته و سه بار سرمربي خود را عوض كرد. اما، چندي پيش توانست به قهرماني در جام حذفي دست پيدا كند. 7- راه‌آهن اين باشگاه تهراني در سال 1964 توسط شركت راه‌آهن ايران تاسيس شد. آنها در زمينه پرورش استعدادهاي جوان شهرت دارند. باشگاه راه‌آهن سال‌هاي بسياري را در دسته پايين‌تر سپري كرد اما، سرانجام در فصل 2006-2005 توانست به ليگ برتر راه پيدا كند. شايعه‌هايي مبني بر انتقال اين باشگاه از تهران به يك شهر ديگر به گوش مي‌رسد. 8- پاس همدان در سال 2007، سران باشگاه پاس تهران، آخرين باشگاه ايراني كه در سال 1993 به قهرماني در آسيا دست يافت، با اعلام انتقال باشگاه به شهر همدان كه هيچ تيم دسته برتري را در اختيار ندارد، فوتبال كشور را حيرت زده كردند. 9- صباي قم اين باشگاه در سال 2002 تاسيس شد و در فصل 2005-2004 توانست در ليگ برتر حضور پيدا كند. با حمايت يكي از شركت‌هاي دولتي و ثروتمند باتري، آنها در سال 2005 با تيمي متشكل از بازيكنان ملي‌پوش همچون علي دايي و يحيي گل‌محمدي به قهرماني در جام حذفي دست يافتند. چندي پيش اين باشگاه از تهران به شهر مذهبي قم انتقال يافت. 10- ابومسلم اين باشگاه مشهدي مشهورترين باشگاه غربي ايران است اما، هرگز نتوانسته به عنوان مهمي دست پيدا كند. خداداد عزيزي كه در سال 1996 به عنوان بهترين بازيكن آسيا شناخته شد، فصل گذشته سرمربي اين تيم بود اما، پس از درگيري با رييس باشگاه مجبور به ترك ابومسلم شد. 11- پيام مشهد پيام مشهد همواره زيرسايه رقيب همشهري ابومسلم قرار داشته است. آنها فصل گذشته پس از 10 سال حضور در دسته پايين‌تر توانستند به ليگ برتر راه پيدا كنند. خداداد عزيزي مرد هميشه جنجالي فوتبال ايران، سرمربي اين تيم است. 12- سپاهان اين تيم يكي از قدرت‌هاي آشكار فوتبال ايران است. سپاهان كه در شهر اصفهان بنا شده توسط شركت‌ آهن مباركه مالکيت مي‌شود. آنها با قهرماني در ليگ در فصل 2003-2002 نخستين تيم خارج از پايتخت بودند كه توانستند به اين مقام دست پيدا كنند. فصل گذشته سپاهان نايب قهرمان ليگ برتر شده و در سال 2007 توانست به ديدار نهايي ليگ قهرمانان آسيا راه يابد. آنها در همين سال توانستند به سومين قهرماني در جام حذفي دست پيدا كنند. 13- ذوب آهن مالك اين باشگاه شركت آهن ذوب آهن است و آنها همواره زير سايه رقيب همشهري سپاهان قرار داشته‌اند اما، به طور معمول در نيمه بالاي جدول قرار مي‌گيرند. ذوب آهن در سال 2005 نايب قهرمان ليگ شد. 14- فولاد خوزستان اين باشگاه كه با حمايت شركت صنعتي همراه است، در سال 2007 به دسته پايين‌تر سقوط كرد. اگرچه آنها فصل گذشته بازي حذفي براي راهيابي به ليگ برتر را واگذار كردند اما، با خريد حق امتياز باشگاه سپاهان نوين توانستند در رقابت‌هاي ليگ برتر اين فصل حضور پيدا كنند. 15- استقلال اهواز استقلال اهواز يكي از دو باشگاه خصوصي حاضر در ليگ برتر است؛ اما، مالك جوان اين باشگاه علي شفيع‌زاده در حال حاضر در دبي زندگي مي‌كند و ظاهرا به دليل بدهي‌هاي خود حق ورود به ايران را ندارد. استقلال اهواز با نايب قهرماني در فصل 2007-2006 بهترين مقام خود در تاريخ 60 ساله اين باشگاه را بدست آورد. 16- برق شيراز اين باشگاه يكي از قديمي‌ترين باشگاه‌هاي ايران است كه در سال 1946 تاسيس شد. برق شيراز به طور معمول در ميانه جدول قرار مي‌گيرد و از پشتيباني نسبتا كمي برخوردار است. 18- مس كرمان مس كرمان در سال 1998 شكل گرفت و مالك آن يک کارخانه استخراج مس است. آنها طي دو فصل گذشته در ليگ برتر حضور داشته‌اند. ** پيشگامان و تاثيرگذاران فوتبال ايران - علي پروين علي پروين كه با لقب "سلطان" شناخته شده است، از ديد بسياري، بزرگترين بازيكن فوتبال ايران قلمداد مي‌شود. پروين در جام جهاني 1978 كاپيتان ايران بود و به همراه پرسپوليس تا 40 سالگي در سطح بالاي فوتبال توپ زد. او هشت سال آخر در اين باشگاه را به عنوان مربي بازيكن سپري كرد و سپس هدايت قرمزها را برعهده گرفت. وي هم‌چنين در بين سال‌هاي 1989 تا 1993 هدايت تيم ملي را برعهده داشت. - امير قلعه‌نويي مرد 44 ساله، تابستان امسال به همراه استقلال قهرماني در جام حذفي را تجربه كرد و در سال 2006 پس از دو سال طلسم توانست براي نخستين بار استقلال را به قهرماني درليگ برتر برساند. اين موفقيت سبب روي كار آمدن او به عنوان سرمربي تيم ملي شد اما، ژنرال پس از نمايش‌هاي نااميد كننده در جام ملت‌هاي آسيا در سال 2007 از کار برکنار شد. - برانكو ايوانكوويچ سرمربي كروات در طول چهار سال حضور خود در ايران موفقيت‌هاي بسياري به دست آورد. او در سال 2002 مدال طلاي بازي‌هاي آسيايي بوسان را كسب كرد، در سال 2004 به مقام سوم جام ملت‌هاي آسيا دست يافت و تيم ملي را به جام جهاني 2006 هدايت كرد. ايوانكوويچ كه با لقب "نجيب‌زاده" شناخته مي‌شود با وجود اينكه اكنون در ديناموزاگرب مشغول به كار است به عنوان فرد تاثيرگذاري در فوتبال ايران شناخته مي‌شود. - افشين قطبي قطبي فصل گذشته همراه با پرسپوليس و به عنوان سرمربي اين تيم، قهرماني در ليگ برتر را تجربه كرد. وي پيش از آن، به عنوان دستيار هر سه سرمربي هلندي كره جنوبي طي سال‌هاي گذشته يعني گاس هيدينگ، ديك ادووكات و پيم فربيك انجام وظيفه مي‌كرد. - علي كريمي کريمي يكي از بزرگترين بازيكنان فوتبال ايران است كه با نام مستعار جادوگر شناخته مي‌شود. او كه در سال 2004 به عنوان بهترين بازيكن آسيا شناخته شد، دوران اوج خود را در كشور امارات سپري كرد. کريمي در سال 2005 به بايرن مونيخ پيوست اما، با وجود عملكرد قابل قبول در فصل نخست حضورش در اين باشگاه، در سال 2007 به خليج و كشور قطر بازگشته و با انتظارهاي بالاي سطح ممتاز فوتبال اروپا وداع گفت. - مهدي‌ مهدوي‌كيا موفقيت مهدوي‌كيا در يك دهه گذشته در خارج از كشور بيشترين تداوم را داشته است. اين بازيكن 32 ساله اكنون يازدهمين فصل حضورش در بوندسليگا را پشت سر مي‌گذارد. وي هشت سال در هامبورگ توپ زد و به بازيكن مورد علاقه هواداران مبدل شد و سپس سه سال را در آينتراخت فرانكفورت سپري كرد. مهدوي‌كيا در سال 2003 به عنوان بهترين بازيكن آسيا شناخته شد. وي بيش از 100 بازي ملي در كارنامه دارد و اكنون كاپيتان تيم ملي است. - محسن صفايي فراهاني صفايي فراهاني يك اقتصاددان و سياست‌مدار تاثيرگذار است كه طي سال‌هاي گذشته يكي از بازيكنان اصلي فوتبال ايران بوده است. وي به عنوان رييس فدراسيون، بين سال‌هاي 1997 تا 2001 فوتبال ايران را به سمت حرفه‌اي شدن هدايت كرد. در سال 2007 به دنبال محروميتي كه فيفا براي فدراسيون فوتبال ايران در نظر گرفت، صفايي توسط فيفا به عنوان رييس كميته انتقالي برگزيده شد. - محمد علي‌آبادي علي‌آبادي معاون رييس جمهور و رييس سازمان تربيت بدني است. انتقادها از دانش كم وي پيرامون مسايل مربوط به فوتبال مي‌گويند اما، او در زمينه زيرساخت‌ها و بنا كردن ورزشگاه‌هاي جديد موفق بوده است. - علي دايي سرمربي تيم ملي مشهورترين چهره فوتبال ايران است. دايي به عنوان بازيكن، 109 گل در 149 بازي ملي به ثمر رساند و سال‌هاي موفقي را در باشگاه‌هاي آلمان سپري كرد. وي در فصل 2007-2006 به عنوان مربي – بازيكن همراه با سايپا به قهرماني در ليگ برتر دست يافت. * خلاصه پيشينه - ليگ برتر ايران داراي 18 تيم است. اين رقابت‌ها به طور معمول از ماه اوت آغاز شده و در ماه مه پايان مي‌يابد. براساس سازماندهي جديد مسابقات باشگاه‌هاي آسيايي، سه تيم نخست ليگ برتر به ليگ قهرمانان آسيا راه پيدا مي‌كنند. سه تيم انتهاي جدول به دسته پايين‌تر سقوط مي‌كنند. - اختلاف عمده‌اي درمورد حضور تماشاگران در ديدارهاي ليگ برتر به چشم مي‌خورد. بسياري بازي‌ها كمتر از 500 نفر تماشاگر را به خود جذب مي‌كنند اما، داربي پرسپوليس – استقلال بيش از 100 هزار نفر تماشاگر به همراه دارد. - رقابت‌هاي جام حذفي برنامه ثابتي ندارند. در سال‌هاي اخير اين بازي‌ها بين ليگ‌هاي مختلف برگزار شده اما، براي طي چند فصل پس از پايان رقابت ‌هاي ليگ برگزار شد. تيم‌هاي دسته بالا در مرحله‌هاي بالاتر وارد اين رقابت‌ها مي‌شوند. تهيه و ترجمه: رشيد سعدلو- ايسنا انتهاي پيام