علي‌اكبر اشعري با انتقاد از شمارگان پايين كتاب در جامعه، آن را نشانه‌ي پايين ‌بودن سرانه‌ي مطالعه در ايران دانست و تأكيد كرد: دفاع از وضع مطالعه، مشكلي را حل نمي‌كند.

رييس سازمان اسناد و كتابخانه‌ي ملي و مشاور فرهنگي رييس‌جمهور در گفت‌وگو با بخش كتاب خبرگزاري دانشجويان ايران (ايسنا)، كه در محل اين خبرگزاري انجام شد، به بحث درباره‌ي سرانه‌ي مطالعه در ايران پرداخت و گفت: پيش‌تر عرض كردم، مشهور است كه سرانه‌ي مطالعه در كشور، دو دقيقه در شبانه‌روز است؛ منتها من هرچه گشتم، جايي نديدم كه اين مستند باشد و بگويد من اين تحقيقات را كرده‌ام و به اين نتيجه رسيده‌ام. منتها ما دلايل ديگري داريم براي اين‌كه ثابت كنيم مطالعه در كشورمان پايين است. از جمله‌ي اين‌ها، تيراژ كتاب است. الآن متوسط تيراژ كتاب در كشور ما دوهزار نسخه است كه خيلي بخواهيم زياد بگوييم، مي‌شود سه‌هزار نسخه. براي كشور 75 ميليوني كه 90درصد مردمش باسواد هستند، دوهزار يا 2500 رقمي نيست.

او در ادامه افزود: اما برخي از دوستان ما آمدند گفتند كه نه، مردم ما مطالعه مي‌كنند و اين همه قرآن، مفاتيح و دعا و... مي‌خوانند و اين‌ها مطالعه است. اما آن‌چيزي كه به نظر من، مطالعه است، اين است كه جنبه‌ي تحقيقي و تتبعي داشته باشد. اگر بخواهيم اين‌جوري ببينيم، مردم ما هر روز دارند قرآن و نماز مي‌خوانند و همه هم در نماز، سوره‌ي حمد را مي‌خوانند. اما عرضم اين است كه بدون بزرگ‌نمايي يا كوچك‌نمايي، بپذيريم دوهزار تيراژ براي كشور ما تيراژ قابل‌ قبولي نيست؛ در حالي‌كه در خيلي از كشورها، تيراژ ميليوني است.

اشعري خاطرنشان كرد: از طرفي در كشور هم مي‌بينيم كه اگر همه‌ي جنبه‌ي كار را رعايت كنند، يعني توجه به نياز مخاطب، زيبايي كتاب و... و اطلاع‌رساني خوبي هم انجام شود، گاهي تيراژ به صد تا دويست‌هزار تا هم مي‌رسد. پس يك‌جاي كار گير دارد. بياييم آن ايرادها را برطرف كنيم و آن نقاطي را كه در حوزه‌ي كتاب مشكل دارد، حل كنيم.

او با انتقاد از ضعف اطلاع‌رساني و نبود شبكه‌ي توزيع مناسب كتاب در سراسر كشور، اصلاح اين موارد را خواستار شد و افزود: به دليل ضعف اقتصاد نشر در كشور ما، براي يك نويسنده مقرون به صرفه نيست كه همه‌ي وقتش را براي نوشتن بگذارد. درواقع، مجموعه‌اي از عوامل دست به دست هم داده، كه هم در محتواي آثار مشكل داريم و هم در اطلاع‌رساني و هم در توجه به نياز مخاطب.

رييس سازمان اسناد و كتابخانه‌ي ملي با اشاره به كتاب «مطلع عشق» كه رهنمودها و نصايح مقام معظم رهبري به زوج‌هاي جوان است، از اين كتاب به عنوان كتاب موفقي ياد كرد و افزود: اين كتاب مي‌رود تا انتشار يك‌ميليوني‌اش را جشن بگيرد. حالا فرض كنيد 500هزار نسخه‌ي اين كتاب را نهادها خريداري كرده‌اند؛ اما 500هزار نسخه‌ي آن را مردم خريده‌اند. اين كتاب توسط علي‌اكبري -‌ رييس سازمان ملي جوانان - گردآوري شده است. درواقع براي اين كتاب خيلي تبليغ شد و ديگر اين‌كه محتواي كتاب، مورد نياز مردم است.

اشعري بر استفاده از تجربه‌ي كشورهاي آسياي دور، اروپا و آمريكا تأكيد كرد و يادآور شد: با بالا رفتن تيراژ كتاب، نويسنده‌اي هم پيدا مي‌شود كه تمام‌وقت به نويسندگي بپردازد.

او تأكيد كرد: اين‌كه دفاع كنيم وضع مطالعه در كشور ما خوب است، چيزي را حل نمي‌كند.

ممكن است عده‌اي بگويند، نگوييم وضع مطالعه در كشور بد است؛ چراكه در رسانه‌هاي بين‌المللي مطرح مي‌شود و براي ما بد است كه بگويند تيراژ پايين است؛ در حالي‌كه الآن ديگر همه، همه‌چيز را مي‌دانند و در زمان ارتباطات، چيزي پنهان نمي‌ماند. من مخالف اين حرف نيستم كه بايد مثبت صحبت كنيم؛ متنها مثبت صحبت كنيم و مشكلات را رفع كنيم. و به اعتقاد من، حركت‌هاي جوامع همه دست مسؤولان نيست و عوامل متعددي در اين‌باره مؤثر است.

جامعه راه خود را پيدا مي‌كند و ما بايد درباره‌ي كتاب فقط زياد حرف بزنيم. بايد كتاب براي مردم موضوع مهمي شود، تا موضوع خود به ‌خود حل شود.

مشاور فرهنگي رييس‌جمهور همچنين درباره‌ي پرداختن به كتاب در صدا و سيما متذكر شد: من توجه به كتاب را در سيما در 11 پيشنهاد با ضرغامي - رييس سازمان صدا و سيما - مطرح كردم؛ از اين‌كه وقتي كتاب خيلي مهمي منتشر مي‌شود و در بخش‌هاي خبري آن را پخش كنند، تا اين‌كه كتاب را در سريال‌هاي طنز تحقير نكنند، تا اين‌كه در دكور خانه‌ها يك قفسه‌ي كتاب هم جزو لوازم خانه درنظر بگيريم و همان‌طور كه تلويزيون از ضروريات است، كتاب هم جزو وسايل ضروري خانه باشد، يا به ساخت سريال‌هايي در زمينه‌ي كتاب توجه شود، كه خوشبختانه جناب ضرغامي دستور پي‌گيري داد و به نظرم در تلويزيون، الآن اتفاق‌هاي خوبي مي‌افتد.

او در ادامه افزود: در حال حاضر، برنامه‌هاي معرفي كتاب متنوع شده است و البته بايد به سمت شوهاي تلويزيوني مثبت رفت، كه آخرش معرفي كتاب باشد و آن آدمي كه كتاب معرفي مي‌كند، مرجع معرفي كتاب براي مردم باشد و همان‌طور كه پزشك‌هاي متخصص به مردم در تلويزيون مشاوره مي‌دهند، لازم است اين اتفاق هم براي معرفي كتاب بيافتد؛ يعني اين‌قدر آن رسانه مرجع باشد كه مردم معرفي كتاب را از آن بخواهند.

اشعري همچنين گفت: شايد به دليل مشكلات اقتصادي كه الآن هم وجود دارد و بحث‌هاي بسياري كه هست، هم رسانه‌ها و هم مسؤولين بيش‌تر هم ‌و غم‌شان، مسائل اقتصادي و سياسي است و كم‌تر به مسائل فرهنگي فكر مي‌شود و براي آن‌ها كار صورت مي‌گيرد. البته نااميد نيستم و افق تاريك و تيره نيست. جامعه دارد خوب پيش مي‌رود و به مرور، وضع كتاب بهتر مي‌شود و مدارس خوب ما پژوهش‌محور شده‌اند، كه اين به فضاي مطالعه كمك مي‌كند.

رييس سازمان اسناد و كتابخانه‌ي ملي درباره‌ي نسخ خطي نيز به ايسنا گفت: در اصل اين‌كه كتاب‌ها بايد بيايد در جاي امني قرار گيرد، هيچ‌كس ترديدي ندارد. ما چهار پيشنهاد را مطرح كرديم؛ اول اين‌ را عنوان كرديم كه مردم بيايند اين كتاب‌ها را به كتابخانه‌ي ملي يا كتابخانه‌هاي بزرگ هديه دهند كه نام خودشان روي كتاب ثبت شود و نام آن‌ها به عنوان يك خادم فرهنگي جاودانه شود؛ در حالت دوم، پيشنهاد كرديم، آمادگي داريم نسخ خطي را با قيمت توافقي خريداري كنيم و همچنين در حالت سوم پيشنهاد كرديم كه كتاب شما را اماني براي شما نگه مي‌داريم و در مدتي هم كه پيش ماست، آن را قرنطينه مي‌كنيم؛ يعني نسخ خطي را به درمانگاه نسخ خطي مي‌بريم و ضدعفوني مي‌كنيم و اگر گرفتار بيماري است، آن را برطرف مي‌كنيم. همچنين نسخه‌ي ديجيتال از آن تهيه مي‌كنيم، كه وقتي كتاب را پس داديم، محتواي آن را داشته باشيم و راه چهارم درباره‌ي برخي از كتاب‌هاست كه وقف ‌جاي خاصي، مثلا وقف امام‌زاده‌هاست. از نظر علما، كتاب وقف‌شده‌ مال همان‌جاست، كه ما پيشنهاد مي‌كنيم اين كتاب‌ها را سالي يك‌بار به درمانگاه اسناد بياورند، كه اگر در معرض آسيب‌اند، آن را برطرف كنيم و آموزشي هم بدهيم كه حداقل شرايط نگه‌داري را رعايت كنند. پيرو همين، در وهله‌ي اول، مردم آمدند نسخ را به ما فروختند؛ در وهله‌ي دوم، هديه دادند، و اخيرا واگذاري اماني هم شروع شده است.

اشعري تأكيد كرد: مهم اين است كه مردم اعتماد كنند و اين اعتماد زماني حاصل مي‌شود كه ببينند اين حرف‌ها كه زده‌ايم، صادقانه است و قصد فريب مردم را نداريم و نمي‌خواهيم به اين بهانه كتاب را بگيريم و به آن‌ها پس ندهيم؛ چون اوايل يك روحيه‌ي اين شكلي بود.

انتهاي پيام