رييس بنياد ايران‌شناسي اردبيل درباره‌ي آيين‌هاي باستاني اين منطقه در چهارشنبه‌سوري، گفت: قدمت برخي آيين‌هاي سنتي اردبيل در شب چهارشنبه‌سوري به دوره‌هاي پيش از اسلام و برخي نيز به پس از اسلام بازمي‌گردد.
محمدروحي عيسي‌لو در گفت‌وگو با خبرنگار بخش ايران‌شناسي خبرگزاري دانشجويان ايران (ايسنا)، اظهار داشت: در شب چهارشنبه‌سوري عروسكي را به‌شكل يك بز از جنس چوب و پارچه مي‌سازند و دور گردن آن چند زنگوله آويزان مي‌كنند و با حركت دادن اين عروسك در كوچه‌ها، صداي آن سبب شادي مردم مي‌شود؛ اين رسم «تكم‌گرداني» نام دارد.
او بيان كرد: تكم ـ اين نوع عروسك ـ نشانه‌ي آن است كه طبيعت دوباره زنده شده است. به‌دليل آن‌كه تا پيش از نوروز بزها و گوسفندان از محل نگهداري‌شان خارج نمي‌شوند، اين رسم نشانه‌ي آن است كه حيوان‌ها براي چرا مي‌توانند بروند.
وي درباره‌ي رسم ديگري در شب چهارشنبه‌سوري به نام «آويزان كردن شال»، توضيح داد: جوان‌ها در شب چهارشنبه‌سوري به پشت بام‌ها مي‌روند و يك شال را آويزان مي‌كنند و صاحب خانه نيز به سليقه‌ي خود ميوه، نقل، پارچه يا چيز ديگري را به آن مي‌بندد و سپس آنها شال را بالا مي‌كشند.
عيسي‌لو ادامه داد: جواني هم كه قصد خواستگاري از دختر آن خانه را دارد، به پشت بام مي‌روند و شال را آويزان مي‌كنند و خانواده‌ي عروس به نشانه‌ي پاسخ مثبت به آن روسري مي‌بندند. اين رسم معمولا در تاريكي شب انجام مي‌شود تا چهره‌ي كسي كه شال را آويزان كرده است، مشخص نشود. به اين آيين در اشعار شهريار نيز اشاره شده است.
رييس بنياد ايران‌شناسي اردبيل درباره‌ي آيين ديگري در شب چهارشنبه‌سوري به نام «فال‌گوش»، گفت: مردمي كه مي‌خواهند كاري را پي‌گيري كنند و نمي‌دانند كه نتيجه‌ي آن خير يا شر مي‌شود، نيت مي‌كنند و پشت در خانه‌اي فال‌گوش مي‌ايستند، اگر حرف‌هايي كه شنيدند، حرف‌هاي خوبي باشد، به فال نيك و اگر حرف‌هاي بدي باشند، به فال بد مي‌گيرند.
وي درباره‌ي خوراكي‌هاي شب چهارشنبه‌سوري در اردبيل نيز بيان كرد: در اين شب، گندم بو داده‌شده با كنجد مخلوط و به‌عنوان آجيل چهارشنبه‌سوري خورده مي‌شود. در كنار آن، نقل و نبات از خوراكي‌هاي اين شب است.
او درباره‌ي آيين «روشن كردن شمع» در شب چهارشنبه‌سوري، توضيح داد: روشن كردن شمع در سقاخانه‌ها و خانه‌ها از ديگر آيين‌هاي مردم اردبيل است كه شمع را در تمام اتاق‌هاي خانه روشن مي‌كنند. عقيده‌ي برخي مردم اين است كه در شب چهارشنبه‌سوري اين شمع نبايد خاموش شود و اگر شمع تمام شود، به سرعت شمع ديگري را جايگزين آن مي‌كنند.
وي بيان كرد: در اردبيل اگر خانه‌اي به‌تازگي عزادار شده است و اعضاي آن سياه‌پوش هستند، مردم محله آتش چهارشنبه‌سوري را جلوي خانه‌ي آنها برپا مي‌كنند و از اين طريق به آنها مي‌گويند كه غصه‌هاي خود را فراموش كنند و شاد باشند.
رييس بنياد ايران‌شناسي اردبيل گفت: بخشي از چهارشنبه‌سوري به دين زرتشت بازمي‌گردد، زيرا آتشگاه و آتشكده، خاص دين زرتشت است.
وي ادامه داد: برخي نيز بر اين اعتقادند كه آتش چهارشنبه‌سوري از قيام مختار سرچشمه مي‌گيرد، چون اعلام كرده است كه در شب قيام من، كساني كه طرفدارم هستند، بر بام خانه‌هاي خود آتش روشن كنند و اين كار به‌عنوان خون‌خواهي امام حسين (ع) وجهه‌ي اسلامي به خود گرفته است.
او در پايان اضافه كرد: اكنون در اردبيل پيش از روشن كردن آتش شب چهارشنبه‌سوري مردم به زيارت اهل قبور مي‌روند و سپس در خانه، سوره‌ي ياسين مي‌خوانند و آتش روشن مي‌كنند.
انتهاي پيام
نظرات