گزارش نقد سريال«ساعت شني» با حضور 12 كارشناس نگاه تخصصي به طرح موضوع «رحم جايگزين» تا بحث‌هاي فقه‌ي، حقوقي، اجتماعي و هـنري
/تكرار/
نشست نقد و بررسي سريال تلويزيوني «ساعت شني» با حضور اعضاي هيأت علمي پژوهشكده‌ي ابن‌سينا، مدرسان حوزه علميه و اساتيد و صاحب‌نظران ـ14 اسفند ماه ـ در مدت زمان بيش از سه ساعت برگزار شد.
***
به گزارش سرويس تلويزيون خبرگزاري دانشجويان ايران(ايسنا)، تهيه‌كننده سريال «ساعت شني» گفت: حدود دو سال و نيم روي فيلم‌نامه‌ي «ساعت شني» كار شد. اگر آسيب‌هاي اجتماعي كه ما در تحقيق به آن رسيديم را در اين سريال مطرح مي‌كرديم واقعا بحث‌برانگيز مي‌شد.
شكري افزود: وزارت بهداشت بايد از صداوسيما بخواهد كه برخي از مسايل را از طريق نمايش در جامعه فرهنگ‌سازي كند.
***
محمدمهدي آخوندي رييس پژوهشكده‌ي ابن‌سينا و رييس مركز فوق تخصصي درمان ناباوري و سقط مكرر ابن‌سينا نيز در اين نشست كه در محل دانشكده علوم‌پزشكي شهيد بهشتي برگزار شد گفت: امام(ره) فرمودند صداوسيما دانشگاه است. اين سازمان مي‌تواند آموزش دهد و تحول ايجاد كند تا مردم به سمت درست هدايت شوند.
وي با اشاره به موضوع داستان سريال «ساعت شني» با عنوان رحم جايگزين بود. گفت: در نشستي با مسوول شبكه يك سيما، او معتقد بود كه بحث اين سريال رحم جايگزين نيست، بلكه منظور ما مفاسد اجتماعي است. اما موضوع بحث ما در اين نشست «رحم جايگزيني» است. چرا كه نمي‌توان يك بحث درماني جديد را كه بسياري از مردم با آن درگير هستند را كنار گذاشت.
آخوندي ادامه داد: در هر صورت ما نيازمند توجه به ابعادي هستيم كه در اين سريال مطرح شد. رحم جايگزين، مساله‌اي بين رشته‌اي است كه در بين خود متخصصان نظرات مختلفي وجود دارد.
***
به گزارش ايسنا، محمدجلال عباسي جامعه‌شناس نيز در ادامه اين نشست گفت: اين جلسه براي آگاهي‌دادن به مردم ترتيب داده شده است. هدف ما اين است كه به صورت محتوايي اين سريال را بررسي كنيم و همچنين بيان كنيم كه اهداف مورد نظر اين سريال درست بوده است يا نه.
وي افزود: خورشيد در كنار رنگين‌كمان جلوه‌اي ندارد، بنابراين بهتر است كه جامعه را سفيد يا سياه نشان ندهيم بلكه واقعيتي كه منجر به آگاهي مردم و همچنين راه‌گشا براي مسوولان شود را نشان دهيم.
عباسي ادامه داد: زماني‌كه ما مسايل اجتماعي را مي‌خواهيم بيان كنيم بايد از افراد متخصص در كنار هم استفاده كنيم تا نتيجه كار خوب از كار درآيد.
وي تصريح كرد: افراد متخصص در دانشگاه‌ها وجود دارد، اما در تيتراژ اين سريال اسم هيچ‌كدام از اين افراد وجود نداشت.
اين جامعه‌شناس خاطرنشان كرد: سريال دو بحث ناباروري و آسيب‌هاي اجتماعي را دنبال مي‌كرد. اگر فيلم‌نامه‌نويس پراكنده‌گويي نمي‌كرد، ممكن بود سريال بهتر از اين از كار درآيد.
وي افزود: تعداد زيادي از افراد جامعه نابارور هستند، بسياري از آن‌ها نيز به بچه‌دارشدن نگاه سنتي دارند.
با توجه به اين‌كه بحث حقوقي اين مساله هم اخيرا در ايران مطرح شده است و ايران به عنوان يك كشور اسلامي براي مشروعيت‌بخشيدن به مساله رحم جايگزين پيشگام بوده است؛ لازم است به خاطر اين‌كه ما در آغاز كار هستيم به مردم در اين زمينه آگاهي دهيم.
عباسي افزود: عمدتا طبقه متوسط جامعه هستند كه به اطلاعاتي كه صداوسيما به آن‌ها مي‌دهد اعتماد دارند.
افراد ناباروري هستند كه به دنبال حمايت هستند اگر از طريق رسانه به مردم در اين زمينه اطلاعاتي داده شود اين حمايت به وجود مي‌آيد.
وي ادامه داد: در اين سريال به بحث رحم جايگزين خيلي سطحي برخورد شد و عوامل اين سريال از مراكز علمي هيچ مشاوره‌اي نگرفتند.
اين جامعه‌شناس تصريح كرد: هرچند تفكر اصلي نويسنده اين سريال رحم جايگزين بوده، اما بعد آسيب‌شناسي اجتماعي نيز به آن اضافه شده است. سريال مي‌توانست حاشيه‌هاي كم‌تري داشته باشد كه اين مساله باعث كوتاه‌شدن «ساعت شني» مي‌شد، اما اين موضوع باعث مي‌شد به آسيب‌هاي اجتماعي عميق پرداخته شود.
وي خاطرنشان كرد: در طبقه متوسط جامعه ما كساني داوطلب رحم اجاره‌اي هستند بسيار با احساسات و عواطف اين كار را انجام مي‌دهند، اما اين سريال به خوبي اين موضوع را نشان نداد.
عباسي گفت: لازم بود بعد از سريال، نشست‌هاي تخصصي براي آگاهي‌دادن مردم صورت گيرد كه اين موضوع باعث تأثيرگذاري بيشتر مي‌شد.
وي افزود: با وجود اين‌كه شخصيتي كه به دنبال رحم جايگزين در سريال بود خودش متخصص در اين زمينه بود اما او به اين موضوع زياد تخصصي برخورد نمي‌كرد.
اين جامعه‌شناس ادامه داد: اين سريال موضوعاتي را در سطح بيان مي‌كرد و بدون اين‌كه به آن‌ها پرداخت درستي داشته باشند رها مي‌كرد.
اين جامعه‌شناس با اشاره به سخنان مسوولان صداوسيما مبني بر عبور از خطوط خط قرمزها گفت: مساله اصلي اين است كه چگونه از خط قرمز مي‌خواهيم عبور كنيم؟ به كجا مي‌خواهيم برويم؟ آيا آگاهانه از خط قرمزها عبور كرديم؟ اگر بنا باشد برخي بدآموزي‌ها در جامعه ايجاد شود بهتر است كه از خط‌قرمزها عبور نكنيم.
***
به گزارش ايسنا، آخوندي در ادامه نشست گفت: مساله مهم در «ساعت شني» در كنار رحم جايگزين، نحوه‌ي معرفي پزشك به جامعه بود. افرادي كه جامعه آن‌ها را شخصيت‌هاي موجه و معتبر جامعه مي‌دانند آيا اگر اين افراد در سريالي رواني معرفي شوند تأثير بدي بر جاي نمي‌گذارد؟!
***
عليرضا زالي رييس دانشكده علوم پزشكي و خدمات درماني شهيد بهشتي در اين زمينه گفت: استفاده از امكانات يك رسانه براي بيان‌كردن ناهنجاري‌هاي اجتماعي چه‌قدر مي‌تواند بر روي جامعه تأثير داشته باشد، مسلما ورود رسانه‌ها در اين زمينه محتاطانه خواهد بود همچنين اگر آن مسايل روز را در نظر نداشته باشند مي‌تواند اثر مخربي داشته باشند.
وي ادامه داد: دورخيز ارزشمند تاريخي و اجتماعي پزشكان باعث شده است كه جامعه به آن‌ها اهميت زيادي دهند. خدشه‌واردكردن به اين گروه از افراد جامعه مي‌تواند اثرات منفي درپي داشته باشد.
زالي تصريح كرد: انتقاد اصلي از طرف جامعه پزشكان به نحوه پرداختن به بازيگر پزشك اين سريال است.شرط لازم يك پزشك براي طبابت سالم‌بودن از نظر روحي و رواني است.
وي خاطرنشان كرد: «ساعت شني» صحنه‌هاي غيرواقعي پزشكي را ارايه داد. كودكي پزشك باعث شده كه او فرد بيماري از نظر روحي در بزرگسالي باشد، همچنين او از بيماران خود سوء‌استفاده شخصي مي‌كند كه تمام اين موارد دور از شأن و جايگاه جامعه پزشكي كشور است.
رييس دانشكده پزشكي شهيد بهشتي تصريح كرد: اين سريال باعث ايجاد ديوار بي‌اعتمادي بين جامعه پزشكي و مردم است.
وي گفت: موضوع ديگر اين سريال دروغ‌گويي بازيگر پزشك به اطرافيانش است يك پزشك بايد نسبت به ديگر افراد صداقت داشته باشد.
زالي افزود: رحم جايگزين به نوعي در اعتقادات ديني ما نيز وجود دارد در اسلام مساله دايه‌گري و مادر رضايي وجود دارد. رحم جايگزين را مي‌توان دايه‌اي قبل از تولد دانست. بنابراين رحم جايگزين يك موضوع انساني است. بايد براي بيان آن جزئيات ريز را در نظر داشت.
وي تصريح كرد: از شرايط انتخاب فردي كه براي دادن رحم جايگزين انتخاب مي‌شود سلامت روحي و جسمي است كه باز اين موضوع در اين سريال به درستي بيان نشده است.
زالي بيان كرد: جامعه پزشكي انجام مراحل آزمايشگاهي اين مساله را به صورت كار گروهي انجام مي‌دهد در اين سريال نشان داده شد كه بازيگر پزشك تمام كارهاي تخصصي را خودش به تنهايي انجام دهد.
***
به گزارش ايسنا، آيت‌الله محمد قائني ـ مدرس حوزه علميه قم ـ گفت: صداوسيما سريال‌هايي را كه ارايه مي‌دهد نوعي سرگرمي همراه با آموزش را در نظر دارد. صداوسيما به اين علت كه مخاطبش وسيع است صرف سرگرم‌كردن نبايد مسايلي را در جامعه زير سوال ببرد.
وي افزود: مسايل اين‌چنيني بايد طوري پرداخته شود كه نوجواناني كه ممكن است بيننده اين سريال باشند لطمه‌اي وارد نشود.
قائني ادامه داد: در آموزه‌هاي ديني مساله حيات به خصوص براي نوجواناني را كه به سن ازدواج نرسيده‌اند بسيار تأكيد شده است.
وي تصريح كرد: قرين قراردادن رحم جايگزين با مسايلي ديگر (اعتياد) باعث مي‌شود مردم از موضوعي مثل رحم جايگزين روي برگردانيم.
مدرس حوزه علميه قم خاطرنشان كرد: شرع اسلام، نسبت به گناه آن‌قدر تأكيد شده است كه علني گناه‌كردن گناهي بزرگ‌تر محسوب مي‌شود در قسمت‌هايي از اين سريال گناهاني كه نشان داده مي‌شد آيا جنبه امر به معروف شده است؟ اگر اين موضوع مدنظر بوده است بسيار ارزشمند است، اما برخي قسمت‌ها چنين به نظر نمي‌رسد.
وي تصريح كرد: افراد مذهبي در اين سريال از طبقه محروم جامعه انتخاب شده بودند.
***
به گزارش ايسنا، حجت الاسلام گلي مشاور مذهبي در شبكه اول سيما گفت: در مورد اين سريال نقدهاي غيرمنصفانه‌اي شده است اما اين نقد در ساحت دانشگاه بسيار منصفانه بود.
وي افزود: قطعا دانشگاه وظيفه آگاهي‌رساندن به مردم و دستگاه‌ها را دارد. بيشتر مخاطب عمومي جامعه مربوط به صداوسيما است، بنابراين چنين نشست‌هايي مفيد است. بهتر است كه در مورد برنامه‌هاي ديگر صداوسيما نيز چنين نشست‌هايي برگزار شد.
گلي ادامه داد: ارتقاء باورها، فرهنگ‌سازي در رشد انسان و ارايه مسايل ملي و مذهبي از وظايف تلويزيون است. يكي از قالب‌هايي كه مي‌توانند اين موضوع را بيان كنند، نمايش است.
اين كارشناس مذهبي در رسانه تصريح كرد: «ساعت شني» تلاش مشترك صداوسيما و بهزيستي بود. انتخاب بهزيستي فقط براي مشورت با صاحب‌نظر بود. بنابراين اين سريال دنبال متخصصان و مشاوره‌گرفتن از آن‌ها نيز رفته است.
مشاور مدير شبكه اول سيما خاطرنشان كرد: سازمان بهزيستي بازوي مشاوره اين سريال نه بازوي مالي بود البته كمك‌هاي مالي نيز به« ساعت شني» كردند.
وي افزود: در مورد اين موضوع كه «ساعت شني» يك پزشكي را روان‌پريش نشان داده بود. در پاسخ به اين سوال بايد مطرح كنم كه آيا نبايد افراد رواني جامعه را در سريال‌ها نشان داد؟ بنابراين اگر ما به سراغ هر قشم از جامعه مي‌رفتيم آن قشر اعتراض مي‌كرد.
گلي افزود: خانم دكتر اين سريال در زماني‌كه روان‌پريش بود به هيچ عنوان طبابت نمي‌كرد و بعد از اين‌كه بهبودي كامل او حاصل شد به طبابت پرداخت. مهشيد يك فرد قابل قبول و دوست‌داشتني براي مخاطب بود كه مي‌تواند يك الگوي مناسب براي فردي كه مي‌خواهد احيانا اين كار را انجام دهد باشد.
مشاور مدير شبكه اول سيما ادامه داد: در اين سريال بحث «رحم جايگزين» نه «اجاره‌اي» مطرح است. فيلم‌نامه اين سريال چندسال قبل نوشته شده بود به جز در يك ديالوگ اصلا حرفي از رحم اجاره‌اي برده نشد، بلكه اين عمل را يك ايثار نشان داد. در هر جاي اين سريال ديالوگي كه مربوط به «رحم اجاره‌اي» بود حذف شد.
حجت الاسلام گلي افزود: دكتر زالي گفت كه صداوسيما نبايد به دنبال دراماتيزه‌كردن مسايل سخت برود. سريال‌ها نه تنها به دنبال اين موضوع رفته‌اند، بلكه ديگر موضوعات حساسي مثل شيطان و ديگر مسايل ماورايي را نيز مطرح كرده‌اند به اين علت كه صداوسيما اعتقاد دارد بايد آموزش دهد.
وي افزود: رييس سازمان بهزيستي به من گفت اين سريال عزمي در ميان مسوولان ايجاد كرد كه آن‌ها توجه خاصي به بهزيستي بعد از اين سريال مي‌كردند.
اين كارشناس رسانه تصريح كرد: شخصيت مينا در ابتداي سريال مجرم به نظر مي‌رسيد، اما در ادامه مخاطب متوجه شده كه آسيب‌هاي اجتماعي باعث مسايل مختلف در زندگي او شده است. بنابراين بايد نگاه جامعه‌شناسي داشته باشيم و اين مساله مي‌تواند نگاه جامعه را نسبت به يك مجرم تغيير دهد.
***
به گزارش ايسنا، غلامعلي سيفي حقوق‌دان نيز در ادامه اين نشست گفت: بيماري خانم دكتر در اين سريال از قبل بوده است، چنين چيزي ممكن نيست كه پروانه طبابت به اين فرد داده شود. همچنين در زماني‌كه اين فرد بچه را به دنيا آورد بيمار بود، ولي چنين چيزي در جامعه پزشكي ممكن نيست.
وي تصريح كرد: مهشيد به راحتي فرار مي‌كند و در كنار افرادي زندگي مي‌كند كه داراي آسيب‌هاي اجتماعي هستند از نظر حقوق مادر حامد نمي‌تواند هركاري را كه مي‌خواهد انجام دهد و بايد متعهد به رعايت آن‌چه تعهد كرده است باشد. در غير اين‌صورت خانواده متقاضي مي‌تواند از او غرامت دريافت كند.
***
عليرضا ميلاني‌فر ـ پزشك و حقوق‌دان ـ گفت: در هر صنف و گروهي در جامعه افرادي روان‌پريش وجود دارند. اما مساله قابل توجه اين است كه سيما در دو سريال «اغماء» و «ساعت شني» در فاصله زماني كمي يك فرد پزشك را رواني معرفي كرد.
ميلاني‌فر ادامه داد: تمام كساني‌كه مي‌خواستند در اين سريال حامل شوند افرادي مشكل‌دار بودند و براي پول مي‌خواستند اين‌كار را انجام دهند، اما در مركز ما حامل‌هايي هستند كه فقط از جنبه انساني حاضرند كه اين ايثار را انجام دهند.
***
به گزارش ايسنا، سروش دباغ عضو انجمن حكمت و فلسفه گفت: مناسبت مالي درباره رحم جايگزين در اين سريال بدون پيش‌زمينه مطرح شد در صورتي‌كه پيش‌زمينه داشت، مساله قابل قبولي بود. يك فرد حامل در ازاي اين كار حق دارد پول دريافت كند.
***
عابديني كارشناس دفتر سلامت وزارت بهداشت و درمان نيز گفت: ما هميشه در وزارت بهداشت زماني‌كه مي‌خواهيم اطلاع‌رساني كنيم صداوسيما را در اولويت قرار مي‌دهيم. موضوع ناباوري هم يك مساله اجتماعي است در چيدن اهداف اين سريال اگر بخواهيم اين مساله را منطقي جلوه دهيم بايد باعث تزلزل نگرش افراد در مورد رحم جايگزين نشويم. حاشيه‌هاي موضوع نبايد آن‌قدر زياد باشند كه خود آن موضوع بد جلوه داده شوند.
***
بهزاد قرباني روان‌پزشك نيز گفت: مردان، زياد در بحث رحم جايگزين حامي زنان نيستند. بازيگر مرد اين سريال واقعا الگوي خوبي مي‌تواند باشد.
وي افزود: نوع بيماري رواني ماهرخ اصلا مشخص نيست. حجت الاسلام گلي گفت كه او زماني كه طبابت مي‌كرد رواني نبود، اما در صحنه‌هايي ديده مي‌شد كه او زماني‌كه با فرد خيالي صحبت مي‌كرد هم‌زمان طبابت مي‌كرد.
***
در پايان سيد محسن معيني ـ پزشك پره ناتولوژيست ـ گفت: بيماري ماهرخ در سريال چرخيدن رحم بود. در صورتي‌كه اصلا چنين چيزي در پزشكي وجود ندارد. همچنين سيستم بهزيستي اين‌طور نيست كه يك فرد بتواند فرار كند در ضمن نحوه حاملگي مهشيد ساده گرفته شده بود.
انتهاي پيام
- در زمینه انتشار نظرات مخاطبان رعایت چند مورد ضروری است:
- -لطفا نظرات خود را با حروف فارسی تایپ کنید.
- -«ایسنا» مجاز به ویرایش ادبی نظرات مخاطبان است.
- - ایسنا از انتشار نظراتی که حاوی مطالب کذب، توهین یا بی‌احترامی به اشخاص، قومیت‌ها، عقاید دیگران، موارد مغایر با قوانین کشور و آموزه‌های دین مبین اسلام باشد معذور است.
- - نظرات پس از تأیید مدیر بخش مربوطه منتشر می‌شود.
نظرات