ميرجلال‌الدين كزازي: بازتاب انديشه‌ي اسلامي در شاهنامه بيش‌تر دروني است
ميرجلال‌الدين كزازي در بخش شعر و ادبيات پانزدهمين نمايشگاه بين‌المللي قرآن كريم از «بازتاب قرآن و فرهنگ و آموزه‌هاي اسلامي در شاهنامه‌ي فردوسي» سخن گفت.
به گزارش خبرنگار بخش ادب خبرگزاري دانشجويان ايران (ايسنا)، اين نويسنده و پژوهشگر و استاد زبان و ادبيات فارسي در اين‌باره توضيح داد: «شاهنامه» نامه‌ي فرهنگ و انديشه و منش ايراني است كه همه‌ي چيستي فرهنگ و ادب ايراني در آن گرد آمده است و البته بازتاب قرآن را در «شاهنامه» و در ايران پس از اسلام مي‌توان مشاهده كرد.
كزازي كه از واژه‌ي «نُوي» يا «نُبي» به‌جاي لفظ قرآن استفاده مي‌كرد، افزود: بازتاب «نوي» در يك نوشته يا سروده به دو گونه است: بازتاب بروني و آشكار و بازتاب دروني. هنگامي كه نويسنده يا سراينده، سخني از قرآن يا پيامبر (ص) و يا بزرگان دين را آشكارا به كار برد، بازتابي بروني داشته و اگر اين بازتاب در اندرون اثر باشد، بازتاب آن دروني است.
او افزود: «شاهنامه» شاهكاري است كه فرهنگ و انديشه‌ي اسلامي به شيوه‌ي دوم در آن راه يافته است؛ يعني كم‌تر بيتي را در شاهنامه مي‌بينيم كه سخني از پيامبر (ص)، آشكارا در آن وجود داشته باشد. اما اگر آموزه‌هاي ديني را بنگريم، اين اندرزها در «شاهنامه» حضور دارند. البته بايد گفت، ما هنگامي مي‌توانيم بازتاب «نوي» را نمايان كنيم كه نشانه‌اي آشكارا از آن بيابيم و يا نشان دهيم؛ آن انديشه‌اي كه به صورت نهفته در سخن آمده، برگرفته از «نوي» يا پيشوايان پاك است.
كزازي با اشاره به نمونه‌هايي از بازتاب «قرآن» در «شاهنامه» اظهار كرد: فردوسي در آغاز «شاهنامه»، سخن را با نام خداوند آغاز مي‌كند و مي‌گويد: «به نام خداوند جان و خرد / كزين برتر انديشه برنگذرد».
خداوند، دارنده و آفريننده‌ي جان و خرد است و هستي بروني و دروني انسان در گرو جان و خرد است. انسان بي‌بهره از جان، پيكره‌اي بيش نيست و در پي جان، خرد آمده و جان بي‌بهره از خرد، جاني است وامانده. جان و خرد در «نوي» گرامي است؛ ولي نمي‌توان گفت كه فردوسي بي‌گمان به «نوي» انديشيده است؛ چون نشانه‌ي آشكاري نداريم. اما نمونه‌هاي ديگري نيز وجود دارند كه پيوندي آشكارا با «نوي» دارند. در بيت‌هايي نيز پيوندي با سخن پيامبر (ص) مي‌بينيم.
اين پژوهشگر افزود: يا در موردي ديگر، فردوسي ابياتي دارد در ستايش مولا علي (ع)، از سخن پيامبر (ص) درباره‌ي نخستين پيشواي پاك، كه پيوند دارد با «انا مدينه العلم و علي باب‌ها...».
كزازي در ادامه به نمونه‌هاي ديگري از پيوند «شاهنامه و قرآن» پرداخت و سخن خود را با استعانت از خاندان پيامبر (ص)، كه آن را سرمايه‌اي هنگفت براي ايرانيان دانست، به پايان برد.
انتهاي پيام
- در زمینه انتشار نظرات مخاطبان رعایت چند مورد ضروری است:
- -لطفا نظرات خود را با حروف فارسی تایپ کنید.
- -«ایسنا» مجاز به ویرایش ادبی نظرات مخاطبان است.
- - ایسنا از انتشار نظراتی که حاوی مطالب کذب، توهین یا بی‌احترامی به اشخاص، قومیت‌ها، عقاید دیگران، موارد مغایر با قوانین کشور و آموزه‌های دین مبین اسلام باشد معذور است.
- - نظرات پس از تأیید مدیر بخش مربوطه منتشر می‌شود.
نظرات