/در آستانه‌ي روز بزرگداشت/ فتح‌الله مجتبايي: آثار فارسي ابن سينا از نظر تاريخ تحولات زبان مهم‌اند
به اعتقاد فتح‌الله مجتبايي، شهرت ابن سينا به حكمت و طب از همان آغاز بر جنبه‌هاي ديگر شخصيت وي سايه افكند و موجب شد كه بخشي از آثار و نتايج فكر و ذوق او در زمينه‌هاي ادب و لغت از نظرها پوشيده ماند و طبعا با گذشت زمان از ميان برود.
به گزارش خبرگزاري دانشجويان ايران (ايسنا)، اين نويسنده و پژوهشگر با بيان اين مطلب افزود: از رساله‌هايي كه شيخ به سبك و شيوه‌ي اديبان پيش از خود نوشته بود، امروزه چيزي در دست نيست؛ ليكن از «لسان العرب» او گزيده‌هايي اندك بر جاي مانده است، كه از روي آن شايد بتوان تصوري از چگونگي اصل تصنيف حاصل كرد.
او در ادامه با اشاره به اين‌كه هيچ‌يك از آثار ابن سينا درباره‌ي زبان به دست ما نرسيده است، افزود: يكي از نوشته‌هاي بسيار مهم ابن سينا، رساله‌ي كوچكي است است در اصول علم آواشناسي كه عنوان آن در موارد مختلف و در نسخه‌هاي موجود به چندين صورت آمده است. اين رساله را شيخ به خواهش لغت‌شناس مشهور، ابومنصور جبان نوشته است و امروزه دو روايت از آن در دست است، كه هر دو به طبع رسيده و به فارسي ترجمه شده است. جوزاني از اين كتاب با عنوان «دو مقاله في اسباب حدوث و الحروف و مخارج‌ها» ياد كرده است.
وي همچنين با اشاره به آثار فارسي بو‌علي سينا، خاطرنشان كرد: آثاري كه از ابن سينا به زبان فارسي باقي مانده است، از لحاظ تاريخ تحولات اين زبان و شناخت توانايي‌ها و قابليت‌هاي آن، داراي ارزش و اهميت است. مشهورترين نوشته‌ي او در زبان فارسي «دانش‌نامه‌ي علايي» است، كه در منابع فارسي و عربي به نام‌هاي گوناگوني چون «الحكمه العاييه»، «الرساله العلاييه» و «حكمت علايي» ناميده شده است.
مجتبايي در ادامه خاطرنشان كرد: از اين كتاب بخش الاهيات و منطق و طبيعيات را ما در دست داريم؛ اما بخش رياضيات شامل هندسه و هيأت و موسيقي و حساب در همان زمان از دست رفته و پس از وفات شيخ با تشخيص مصنفات شيخ و ترجمه‌ي آن به فارسي، اين دو جلد به آن سه جلد ضميمه شده است.
او در ادامه افزود: ابن سينا رساله‌هاي ديگري هم به فارسي داشته است، كه ابن اصيبعه به آن‌ها اشاره كرده، رساله‌هايي با موضوعات گوناگون مانند رساله‌ي «نبض» «معراج‌نامه»،«كنوزالمعزمين»، «ظفرنامه»، «علل تسلسل موجودات» و چند نوشته‌ي ديگر؛ اما در صحت انتساب اين آثار به او غير از رساله‌ي «نبض» جاي ترديد است.
مجتبايي درباره‌ي سبك نوشته‌هاي ابن سينا نيز گفت: سبك نگارش شيخ در اين آثار روان و بي‌تكلف است، عبارات او سياق ترجمه ندارد و جمله‌هاي او كوتاه است. همچنين ارتباط ميان اجزاي جمله‌هايش كاملا روشن است. شيخ از آوردن اصطلاحات و واژه‌هاي عربي اجتناب داشته؛ ولي واژه‌هاي نادر نيز در كلام خود نياورده است.
انتهاي پيام
- در زمینه انتشار نظرات مخاطبان رعایت چند مورد ضروری است:
- -لطفا نظرات خود را با حروف فارسی تایپ کنید.
- -«ایسنا» مجاز به ویرایش ادبی نظرات مخاطبان است.
- - ایسنا از انتشار نظراتی که حاوی مطالب کذب، توهین یا بی‌احترامی به اشخاص، قومیت‌ها، عقاید دیگران، موارد مغایر با قوانین کشور و آموزه‌های دین مبین اسلام باشد معذور است.
- - نظرات پس از تأیید مدیر بخش مربوطه منتشر می‌شود.
نظرات