يك باستان‌شناس درباره‌ي دلايلي كه براي كاربري مذهبي كعبه‌ي زرتشت بيان مي‌شوند، گفت: بنا بر متون تاريخي آنچه درباره‌ي كعبه‌ي زرتشت و بحث مذهبي بودن آن اهميت دارد، اين است كه در دوره‌ي ساساني اسناد مذهبي زرتشتيان در چنين بناهايي نگهداري مي‌شدند؛ ولي اين‌كه آن بنا به‌طور حتم كعبه‌ي زرتشت بوده است يا خير، مشخص نيست.

عليرضا عسگري در گفت‌وگو با خبرنگار بخش ميراث فرهنگي خبرگزاري دانشجويان ايران (ايسنا)، توضيح داد: شاپور اول ساساني بزرگ‌ترين كتيبه‌اش را روي ديواره‌هاي كعبه‌ي زرتشت ايجاد كرد. يعني اگر بگوييم، مهم‌ترين كتيبه‌ي هخامنشي در بيستون است، مهم‌ترين كتيبه‌ي ساساني نيز در سطح بناي كعبه‌ي زرتشت قرار دارد كه اين مساله، اهميت اين بنا را در دوره‌ي ساساني بيان مي‌كند.

وي افزود: يكي از مورخان يوناني اشاره مي‌كند كه پادشاه‌هاي هخامنشي در زمان تاج‌ستاني و جشن سياسي سلطنت خود، از طريق پلكاني وارد اتاقي مرتفع مي‌شدند كه در آن اتاق، ابزار و لوازم پادشاه‌هاي گذشته در كنار ابزار و لوازم نيايشي مخصوص سلطنت وجود داشتند. در اين مراسم، پادشاه چند ساعتي را در اين اتاق به نيايش و تجديد پيمان با نياكان خود مي‌پرداخت. به همين دليل، به‌نظر مي‌رسد كه هر دو بناي منسوب به كعبه‌ي زرتشت در نقش رستم و زندان سليمان در پاسارگاد، كاركردهاي مذهبي داشته‌اند.

به گفته‌ي او بناي كعبه‌ي زرتشت در دوره‌ي ساساني نيز استفاده مي‌شده است؛ زيرا در چند صد متري آن، معبد آناهيتاي شهر استخر مورد استفاده قرار مي‌گرفته و در نتيجه ساسانيان آگاهانه يا نيمه‌آگاهانه از بناهاي هخامنشي كه اطراف شهر استخر وجود داشتند، استفاده مي‌كرده‌اند و شايد يكي از عمده‌ترين دلايل مذهبي بودن سرزمين ايران حتا تا به امروز، تداوم سنت‌ها و باورهاي آييني دوره‌ي پيش از اسلام و دوره‌ي اسلامي است.

عسگري اضافه كرد: به‌طور كلي بناهاي مذهبي پيش از اسلام به‌دليل تداوم سنت‌هاي آييني در ساختارهاي سياسي مشابه پادشاه‌هاي هخامنشي، اشكاني و ساساني هم‌چنان با ابهام‌هايي مواجه‌اند؛ ولي در زماني كه شناخت درستي از آيين‌هاي مذهبي دوره‌ي پيش از اسلام وجود داشته باشد، با توجه به عناصر مشترك فرهنگي و مذهبي، كاربري اين بناها را بهتر مي‌توان شناخت.

يزداني ـ باستان‌شناس ـ معتقد است كه آنچه به كشف بخشي از ورودي بناي سنگي پاسارگاد اهميت قابل توجهي مي‌دهد، مقايسه‌ي اين قطعه‌ي تازه يافت‌شده با نمونه‌ي قديمي‌تر از لحاظ جزييات ساخت، كيفيت كار سنگ‌تراشي، نوع و جنس دقيق سنگ است كه سبب مي‌شود، باور كنيم، به واقع اين نمونه‌ي جديد، ساخت دوباره‌اي از ورودي زندان است كه با توجه به نوع ابزار كار با مرمت‌هايي كه در دوره‌ي هخامنشي در گوشه‌ي شمال باختري بنا انجام شده، همزمان است. حال اين گمان پيش مي‌آيد كه برج سنگي پاسارگاد با توجه به عناصر معماري، به‌طور يقين بنايي در ارتباط با جنبه‌هاي مذهبي و آييني بوده و در واقع آيادانه‌اي هخامنشي بوده است.

انتهاي پيام