سريال «سلطان و شبان» كه در اوايل دهه‌ي 60 و با حضور عواملي جوان كه اين روزها در زمره‌ي حرفه‌يي‌هاي سينما و تلويزيون محسوب مي‌شوند، ساخته شد؛ اتفاقي جديد و مبارك را در جذب مخاطب رقم زد و تلويزيون پس از انقلاب اسلامي براي نخستين بار توانست قدرت خود را به رخ بكشد.
****
به گزارش خبرنگار سرويس تلويزيون ايسنا، مقايسه‌ي تكنولوژي امروز در برنامه‌هاي صداوسيما با آن چه در اوايل انقلاب اسلامي در اختيار برنامه‌سازان رسانه‌ي ملي قرار داشت، تفاوتي فاحش را رقم مي‌زند.
اما « اگر يك مقايسه‌اي بين سريال‌هاي اوايل انقلاب مثل «سلطان و شبان»، «روزي روزگاري» و«ابوعلي‌سينا» با امروزه بكنيد خواهيد ديد كه ما حالا كلي تكنولوژي و تنوع داريم، ولي كمتر شاهد يك كار فاخر هستيم.»
اين جملات را مريم جلالي، داراي مدرك دكتراي مديريت فرهنگي و از مديران صدا و سيما مي‌گويد و معتقد است: ميزان اعتناء مردم به تلويزيون درسال‌هاي گذشته بسيارزياد بود.
داريوش فرهنگ، كارگردان «افسانه‌ي سلطان و شبان» كه در زمان ساخت اين مجموعه‌ي تلويزيوني بسيار جوان بود، ساخت اين سريال را خاطره‌انگيز مي‌داند. «يادم مي‌آيد خيابان‌هاي شلوغ تهران در ساعت پخش سريال سلطان و شبان، خلوت مي‌شد»
فرهنگ به قول خودش با همكاري يار گرمابه و گلستانش (مهدي هاشمي) فيلمنامه‌ي اين سريال را بر اساس داستان مشهور «شاهزاده و گدا» به نگارش درآورده بود:
سلطاني به توطئه سلطان بانو و وزيراعظم خود و توسط خوابگزاري خبر از پايان عمر خود مي‌يابد. خوابگزار دربار پيشنهاد مي‌كند، شخص ديگري را در شب حادثه به جاي سلطان به تخت بنشانند. قرعه به شباني مي‌افتد كه با درد و رنج مردم آشناست. پس از زحمات بسيار به او رسم سلطاني ياد مي‌دهند. در نهايت كاتب دربار، شبان را از ماجرا آگاه مي‌كند. وزير كشته و زندانيان آزاد مي شوند. سلطان بانو نيز خود را مي‌كشد.
فرهنگ درباره‌ي خاطرات خود از ساخت «افسانه‌ي سلطان و شبان» مي‌گويد: ساخت اين سريال با همه رنج‌ها و مشكلاتش بسيار لذت‌آفرين بود. در آن زمان «سلطان و شبان» چندين بار پخش شد؛به عربي و تركي هم دوبله شد و همه جا مورد استقبال قرار گرفت.
***
بر اساس اين گزارش ايسنا، داريوش فرهنگ پيش از ورود به تلويزيون كه اتفاقا با ساخت همين سريال «سلطان و شبان» آغاز شد، چند سناريو نوشته بود تا به قول خودش بتواند خود را محك بزند. او قصد داشت تا «دست پر وارد جادوي پايان‌ناپذير سينما شود!»
او كه تا آن زمان كارگرداني را تجربه نكرده بود، براي استارت زدن يك فيلم شصت و پنج دقيقه‌اي به نام «رسول پسر ابوالقاسم» را نوشت و ساخت كه جزو نخستين فيلم‌هاي كارگري آن دوره بود.
و پس از آن بود كه با يك سريال بسيار پرمخاطب به نام «افسانه سلطان و شبان» به تلويزيون آمد.
فرهنگ درباره‌ي اهدافي كه از ساخت اين سريال در سال‌هاي اوليه پس از انقلاب دنبال مي‌كرده، مي‌گويد: به دنبال يك افسانه شرقي و ملي بودم كه به شيوه مينياتوري اجرايش بكنم. موقعيت تهيه و توليد تلويزيون در سال‌هاي 61 و 62 گنجايش آن همه ريزه‌كاري و پرداخت مينياتوري شرقي را نداشت و ما هم از وسط‌هاي كار شيوه معمولي را در پيش گرفتيم تا زودتر آماده پخش شود.
به گفته‌ي اين كارگردان سينما و تلويزيون، «افسانه سلطان و شبان» چندين بار دستخوش سانسور شد؛ چندين بار قدرت تصميم‌گيري براي پخش آن دچار تزلزل شد، تا سرانجام مسوولان به نجات آنان آمدند و دستور پخش آن را دادند و در حقيقت «سلطان و شبان » توانست جان سالم به در ببرد.
با اين حال كارگردان «سلطان و شبان» كه حرفه‌اش را پر از فراز و نشيب‌ها، حسرت‌ها، آرزوهاي انجام نشده و رنج‌هاي فراوان مي‌داند به اين نكته نيز اذعان دارد كه رنج‌هايي كه مي‌برند هم لذت‌بخش است.
***
به گزارش ايسنا، داريوش فرهنگ در سال 1326 در آبادان متولد شد و فارغ التحصيل تئاتر است.او فعاليت در تئاتر را در از سال 1345 آغاز كرد و دو سال بعد گروه «پيادو» را تشكيل داد.
او در كارنامه‌ي كاري خود ديپلم افتخار بهترين فيلم و سيمرغ بلورين جايزه ويژه هيات داوران براي دو فيلم با يک بليت را دارد. فرهنگ هم‌چنين کانديد سيمرغ بلورين بهترين کارگرداني و بهترين بازيگر نقش اول مرد در سال 1369 بوده است.
***
در سريال «سلطان و شبان » بازيگراني چون مهدي هاشمي، گلاب آدينه،محمد مطيع، محمد علي کشاورز، حسين کسبيان، جمشيد لايق، صادق هاتفي ، احمد آقالو، عليرضا مجلل و سياوش طهمورث به ايفاي نقش پرداختند.
مهدي هاشمي كه در اين سريال عهده دار نقش اصلي بود، پيش از حضور در «سلطان و شبان»، اولين بازي سينمايي‌اش را در فيلم «زنده‌باد» ساخته خسرو سينايي تجربه کرده بود، اما بازي او در مجموعه تلويزيوني «سلطان و شبان» بود که نامش را سر زبانها انداخت و او را به شهرت رساند.
گلاب آدينه، همسر مهدي هاشمي نيز از جمله بازيگران «سلطان وشبان» بود كه پس از بازي در اين سريال به محبوبيت رسيد. او ليسانس اقتصاد سياسي از دانشگاه شهيد بهشتي است و بازيگري را از تئاتر آغاز كرده است.
آدينه يازده سال پس از بازي در سريال« سلطان و شبان» براي نقش آفريني در فيلم «روسري آبي» سيمرغ بلورين بهترين بازيگر نقش دوم زن را از سيزدهمين جشنواره فيلم فجر دريافت كرد و در حقيقت «روسري آبي» براي او يك نقطه شروع بود.
و اما محمدعلي كشاورز كه فعاليت هنري‌اش را در نمايش «ويلن ساز» آغاز كرده بود پيش از بازي در سريال «افسانه سلطان و شبان» درمجموعه‌هايي همچون «دايي جان ناپلئون»،«هزاردستان» و «سربداران» بازي كرده بود.
از نقشهاي به يادماندني «سلطان و شبان» را مرحوم حسين كسبيان بازي كرده است؛ ايفاي نقش «تلخك» از سوي اين هنرمند باسابقه‌ي تئاتر و تلويزيون باعث شد تا او در خاطره تماشاگران تلويزيون باقي بماند.
***
آهنگ دلنشين سريال «سلطان و شبان» يکي از دلايل اصلي موفقيت اين سريال است به نحوي كه تم‌هاي دوست داشتني مرحوم بابك بيات براي اين سريال، تا مدت‌ها در ذهن بينندگان جايي را به خود اختصاص داده بود و بسيار زمزمه مي‌شد.
به گزارش ايسنا، مرحوم بيات پس از انقلاب اسلامي بيشتر بر سينما تمرکز کرد و همکاري‌اش با بهرام بيضايي براي «مرگ يزدگرد» در سال 1359و بعدتر با «شايد وقتي ديگر» و «مسافران» او را به اوج رساند.
او موسيقي متن سريال «افسانه سلطان و شبان» را با الهام از نغمه‌هاي ايراني در دستگاه همايون ساخت كه با ساختار سريال بسيار همخواني داشت.
مرحوم بيات در خاطراتي از ساخت موسيقي سريال «سلطان و شبان» يادآور شده است: بعد از كاست «چيدن سپيده‌دم» كه با آقاي شاملو همكاري داشتم، او به من گفت: «پاشو بيا اينجا، موسيقي چوپانت را هم بياور.» سلطان و شبان را مي‌گفت. پرسيدم «شما دوست داريد؟» گفت: «عيالم دوست دارد.» آيداخانم را مي‌گفت. بردم و گوش كردند.»
***
به گزارش ايسنا، به رغم موفقيت سريال «سلطان و شبان» اين مجموعه‌ي تلويزيوني پس از بيست و چهار سال و در سال گذشته مجوز ورود به شبکه نمايش خانگي کشور را دريافت كرد.
اين سريال هم‌چنين در قالب 10 كاست و در مدت زمان 7 ساعت و 41 دقيقه در آرشيو ويدئوكاست مركزي شبكه اول نگهداري مي‌شود.
اين سريال هم اينك براي مخاطبان ايراني ساكن خارج از كشور و از طريق شبكه جهاني جام جم به روي آنتن مي‌رود؛ اما سال‌هاست كه شاهد پخش اين سريال از يكي از شبكه‌هاي سراسري نبوده‌ايم.
_____________________________
در تهيه گزارش ايسنا از مجله خانواده سبز- سايت ايران آكتور و سايت روز آن لاين استفاده شده است.
انتهاي پيام
نظرات