جامعه‌ي هنري ما به اين بلوغ و نخبگي رسيده است كه خير و شر خود را تشخيص دهد؛ روالي كه در دهمين دوسالانه‌ي عكس ايران درپيش گرفته شده، نمي‌گويم بي‌نقص است، اما مسائل حاشيه‌اي كمتري دارد؛ به‌هيچ نقطه‌اي نمي‌توان رسيد كه هيچ حرفي نداشته و همه راضي باشند؛ اين در حقيقت ريشه در ذات كمال طلب هنر و هنرمندان دارد. اين‌ها گفته‌هاي مجتبي آقايي - دبير دهمين دوسالانه‌ي عكس ايران - است كه در هشت بخش تعريف شده و پاييز سال‌جاري پس از سه سال، در مجموعه‌ي صباي فرهنگستان هنر برگزار مي‌شود. با دور دهم، آقايي چهار دوره دبيري دوسالانه‌هاي عكس را عهده‌دار بوده است. او در گفت‌وگو با خبرنگار بخش هنر‌هاي تجسمي خبرگزاري دانشجويان ايران (ايسنا) عنوان كرد، 20 سال است كه دوسالانه، با اسامي مختلفي مانند نمايشگاه بزرگ سالانه‌ي عكس ايران و نمايشگاه بين‌اللملي دوسالانه و نمايشگاه دوسالانه‌ي عكس تهران، برگزار مي‌شود و اين تنها دوره‌اي است كه دبير دوسالانه انتخابي بوده نه انتصابي. آقايي گفت: مديريت هنري كشور به اين باور رسيده است كه دوسالانه‌ها رخدادهاي ملي در عرصه‌ي هنر هستند و لاجرم با مديريت جدي و مبتني بر اجراي چنين رويكردي مي‌بايست سياست‌ها پيش برود كه ايده‌اي درست است، اما به‌طور قطع اجراي آن با مديريت واحد درست نيست؛ شايد دم دست‌ترين گزينه باشد، اما صحيح نيست. آقايي گفت: در طول سال‌، در كشور ما نمايشگاه و مسابقات عكاسي زيادي برگزار مي‌شود كه برخي مناسبتي است، اما نمي‌توان و نبايد به‌ آن‌ها خرده گرفت، چراكه به‌هرحال بازار هنر عكاسي را پررونق مي‌كنند و ضروري است از آن حمايت كرد. اما جرياني كه تقويت بنيان‌هاي هنر كشور را هدف قرار مي‌دهد و ضروري است در آن ميدان همه‌ي گرايش‌هاي فعال و زنده‌ي عكاسي اجازه‌ي حضور و عرض اندام داشته باشند، حركت ملي است. وي افزود:‌ اگر بپذيريم كه دوسالانه‌ها چنين نقشي را ايفاي كنند، ضروري است كه ساختارشان از بنيان اصلاح شود و مبتني بر سليقه‌ي فرد، گروه و يا انجمن خاصي نباشد. دبير دهمين دوسالانه‌ي عكس ايران، با اشاره به‌ اختلاف فاحش ميان دو دور نهم و دهم دوسالانه عكس ايران،‌ يادآوري كرد كه در دور نهم تنها نوع خاصي از عكاسي ذيل عنوان دوسالانه اجازه‌ي ورود و عرض اندام يافت، درصورتي‌كه نگاه دور دهم اين است كه فضايي ايجاد شود كه برگزاري دوسالانه‌ي عكس ايران مبتني و نمايه‌اي از عنوان كلي و فراگير آن باشد مصداق داشته و نمايه‌ي كلي از عكاسي كشور در دو سال گذشته كشور باشد. مجتبي آقايي تاكيد كرد: هيچ كس نمي‌تواند چنين ادعا كند كه جاي شاخه‌هاي مختلف عكاسي در مكان‌هايي چون موزه‌ي هنر‌هاي معاصر هست يا خير. دوسالانه‌ي عكسي ايران، كارنامه و نمايه‌ي كلي عكاسي ايران است، اين ساده و كوتاه‌ترين پاسخ آقايي و تعريف مشخص وي از دوسالانه‌ي عكس است. او با اشاره به چگونگي ارايه‌ي اين كارنامه‌ي در يك فعاليت يادآوري كرد: طبعا با عنايت به طيف و تنوع گسترده حوزه‌هاي فعال عكاسي، ضروري است اين هنر را گرايش‌ و حوزه‌بندي كرد. امروزه براي عكاسي بيش از يك‌صد حوزه تخصصي قايل شده‌اند، بايد بپذيريم كه در كشور ما بيشتر از 8 – 7 حوزه تخصصي به معناي جدي آن به‌صورت فراگير نيست. با اين حال از ميان همين شاخه‌هاي فعال عكاسي، مي‌توان ادعا كرد كه مي‌شود كارنامه‌ي قابل قبولي را به‌نمايش گذاشت. او گفت كه قصدمان ارايه‌ي كارنامه‌اي از عكاسي فعال كشور ايران است. حتا ممكن است 100 % عكاسان حرفه‌يي و فعال شركت نكنند كه به‌نوبه‌ي خود طبيعي است و جاي گلايه‌اي نيست، اما اگر اين نگاه و رويكرد باشد، خود به ‌خود به نقطه‌ي مشترك و تعريف واحدي مي‌رسيم، تمريني كه واژه‌ي ملي را در ذات خود مستتر دارد. آقايي در ادامه‌ي اين گفت‌وگو با ايسنا تاكيد كرد كه نمي‌توان گفت خلاقيت تنها در حوزه‌ي خاصي وجود دارد، بلكه خلاقيت در ذات هنر عكاسي به معناي عام آن وجود دارد. به گمان وي وقتي مي‌توان گفت كه به‌عنوان مثال عكاسي صنعتي و تبليغاتي جايي در موزه‌ي هنر‌هاي معاصر ندارد كه براي همه شاخه‌هاي عكاسي جايگاهي تعرف شده و جداگانه‌اي داشته باشيم، اما حالا كه چنين نيست و همه‌ي نگاه‌ها به دوسالانه دوخته شده است، ضروري است كه در دوسالانه‌ها اين ظرفيت را ايجاد كنيم. او تصريح كرد: بخشي از اين بحث كه "همه باشند"، درست است؛ اگر نگاهمان ارايه كارنامه‌ي نسبتا جامعي از عكاسي كشور باشد، بايد با همين شكل همراه بود، نامش مهم نيست، مهم نتيجه‌ي آن ‌است كه مي‌بايست حركتي فراگير و جامع الاطراف در عكاسي ايجاد كرد كه در واقع ضرورت امروز جامعه‌ي عكاسي ماست. آقايي يادآوري كرد كه جامعه‌ي هنري به‌معناي عام آن و جامعه‌ي عكاسي به معناي اخص از فرد محوري و سليقه‌ي فردي رنج برده است. تاريخ عكاسي جهان نشان مي‌دهد بعد از كم‌تر از يك دهه كه از اختراع عكاسي ‌گذشت، در كشورهايي مثل فرانسه انجمن‌ها و تشكل‌ها شكل گرفت؛ ما با نزديك به 150 سال پيشينه‌ هنوز فعاليت‌هاي جدي معناداري در عرصه‌ي تشكل‌ها نداريم؛ چراكه هميشه در برنامه‌ريزي‌ها و سياست‌گذاري‌هاي خود، اين ايده را تقويت نكرده‌ايم. به گمان وي، واژه‌ "ده" در دهمين دوسالانه احتياط‌هايي را طلب مي‌كند. چراكه پس از حدود 20 سال اين تنه‌ي نحيف و لاغري كه با بادي خوابيده و دوباره احيا شده، رونق گرفته است؛ اين همه حرف و حديث و حساسيت‌هايي كه مطرح مي‌شود، اتفاقا نشان‌دهنده‌ي اهميت و جايگاهي است كه نزد افكار عمومي جامعه عكاسي دارد. آقايي تاكيد كرد: حضور 27 نفر براي شوراي مشورتي و بعد از ميان آن 27 داور را انتخاب كردن، نشان دهنده‌ي وجود بسترها و ضرورت تقويت فعاليت‌هاي جمعي عكاسي است. او گفت: در اين دوره سهمي تقسيم نمي‌شود، بلكه فضاي حضور براي همه‌ي گرايش‌ها فراهم شده است. وي همچنين درباره‌ي تضمين ادامه اين روش و ايده و نيز تثبيت شكل برپايي دوسالانه‌ي عكس در دوره‌هاي آينده گفت: نگراني ما نيز همين است؛ اما به‌اعتقاد من تنها راه ضمانت، باور جامعه‌ي عكاسي است و ضرورت دارد كه جامعه عكاسي به اين باور برسد كه اين مسير منجر به تقويت كليت عكاسي كشور مي‌تواند بشود، نه گرايش، ويژگي و فرد خاص. دولت عوض مي‌شود و ممكن است مدير دولت بعدي سليقه و باور ديگري داشته باشد؛ اما وقتي استاندارد هنري و باور جمعي هنرمندان تعريف و تغييرات در درون اتفاق افتاد، تغييري بيروني نيز رخ نخواهد داد. وي افزود:‌ حرف و حديث‌هايي كه در دوره‌هاي پيش بوده، در اين دوره كمتر است و مقبوليت و اقبال عموم عكاسان بيشتر است و به نظر من اينها به‌خاطر گرايش‌بندي‌هاست چراكه هر كس جايگاهي دارد. آقايي گفت: ايجاد فضاي جمعي و مشاركت گروهي عكاسان به‌منزله‌ي نمك‌گير كردنشان نيست؛ اين يك نگاه و منطق مديريتي است نه نمك‌گير كردن. نگاه رياستي به جريان غلط است، بايد تدبير به‌كار برد و مديريت كرد. وي با تاكيد بر اينكه پنجره‌هاي نقره‌يي را نمايشگاه‌ كاملي نمي‌داند، در عين حال تصريح كرد: ايده‌ي اوليه‌ي بسيار عالي بود، اما در اين نمايشگاه خيلي‌ها نبودند. عكاسي معاصر واژه‌ي بزرگي است. اگر بخواهيم الگوي غربي را عينا در كشور پياده كنيم، به اين آفت مبتلا مي‌شويم و گره‌زدن سرنوشت دهمين دوسالانه‌ي عكس ايران به اين نمايشگاه درست نيست، چراكه نگاهشان فرق مي‌كند. ممكمن است دوسالانه موفق نشود، اما سنجش عدم موفقيت آن فرق دارد. اگر دوسالانه موفق نشود، مسووليتش متوجه عكاسان كشور به‌ويژه آنها كه شركت نكردند، خواهد بود. نه به آقايي؛ چون آقايي و مديريت هنري اين امكان حضور را فراهم كردند. انتهاي پيام