استاد دانشگاه اصفهان: ادامه‌ي روند تخريب ميدان نقش جهان را به فهرست ميراث در خطر مي‌برد چهارباغ عباسي بدون چهارباغ هزارجريب پيكره‌اي نابودشده است
مدير اسبق اداره كل ميراث فرهنگي اصفهان گفت: درست در مقطعي كه مي‌خواهند آثار تاريخي چهارباغ را در فهرست ميراث جهاني يونسكو ثبت كنند، مسؤولان شهري اصفهان اقداماتي مي‌كنند كه چهارباغ را از ميان مي‌برد.
احمد منتظر در گفت‌وگو با خبرنگار بخش ميراث فرهنگي خبرگزاري دانشجويان ايران (ايسنا) در اصفهان، نسبت به تخريب بافت تاريخي خيابان چهارباغ هشدار داد و گفت: نگراني درباره‌ي مساله‌ي مترو در چهارباغ در چند سال گذشته مطرح بوده است؛ اما جريان‌هاي اخير، اين نگراني را بيشتر كرده‌اند. اكنون جريان‌ها به‌گونه‌اي رقم مي‌خورند كه ما در آينده‌اي نه چندان دور چهارباغ را از دست خواهيم داد.
وي توضيح داد: در طول مسير چهارباغ عباسي و چهارباغ هزارجريب، شش ايستگاه ساخته مي‌شوند كه تا اين لحظه، مقدمات ساخت سه ايستگاه ـ ميدان آزادي، شريعتي و دروازه‌ي دولت ـ فراهم شده و مقدمات ايجاد سه ايستگاه ديگر نيز ـ چهار راه نظر، جنوب سي‌وسه‌پل و اول عباس‌آباد ـ ازسوي مسؤولان شهري فراهم شده است.
او افزود: شواهد حاكي از اين است كه مديران شهري قصد دارند، مترو را از هر دو چهارباغ تاريخي يعني چهارباغ عباسي و چهارباغ هزارجريب عبور دهند و گويا نمي‌خواهند تصميم خود را تغيير دهند.
اين استاد معماري دانشگاه هنر اصفهان با اعلام اين‌كه در صورت عبور مترو از محور تاريخي چهارباغ، آثار زيادي تخريب خواهند شد، تصريح كرد: با مطالعه و بررسي‌هايي كه درباره‌ي معماري اصفهان در 30 سال گذشته انجام شده است و مدارك و اسناد آن وجود دارند، چهارباغ هزارجريب مهم‌ترين باغ تفرجي صفوي بوده است كه اين باغ شامل يك كوشك بسيار بزرگ ـ در ميدان آزادي كنوني ـ به همراه تعبيه‌ي چهار برج در چهار سمت اين عمارت بوده است كه اكنون تنها دو برج از آن‌ها باقي مانده‌اند.
عمارت اصلي اين باغ در زمان ظل السلطان كاملا تخريب شده است؛ اما پي‌هاي آثار هنوز وجود دارند و تاكنون حفاري نشده‌اند كه در صورت حفاري، آثاري از خاك بيرون مي‌آيند و آن‌ها را مي‌توان بازسازي كرد.
او ادامه داد: باغ هزارجريب علاوه بر ورودي بسيار عظيم، يك استخر بزرگ نيز داشته است. در دو طرف چهارباغ هزارجريب 11 باغ به نشانه‌ي تعداد وزيران شاه‌عباس قرار داشته‌اند كه در هر يك از اين باغ‌ها، عمارت‌هاي كلاه‌فرنگي براي استراحت ساخته شده بودند. هم‌چنين نهري در باغ هزارجريب وجود داشته كه پس از عبور از باغ در استخر مقابل عمارت ريخته مي‌شده است. تعدادي حوض و آب‌نما با فواره‌هايي بسيار مرتفع نيز در وسط چهارباغ هزارجريب قرار داشتند كه زيبايي خارق‌العاده‌اي پديد مي‌آوردند.
منتظر افزود: اين زيبايي تا سي‌وسه پل ادامه داشته و اين پل، ارتباط بين دو چهارباغ تاريخي را برقرار مي‌كرده است. به علاوه، در چهارباغ عباسي به جز مدرسه‌ي چهارباغ كه در زمان شاه سلطان حسين همراه با مهمان‌سراي عباسي ساخته مي‌شود، آثار صفوي فراواني در زيرزمين وجود دارند كه نهرها و حوض‌ها را شامل مي‌شوند.
رييس اسبق اداره كل ميراث فرهنگي اصفهان عنصر بسيار مهم دوره‌ي صفوي را عمارت جهان‌نما عنوان كرد و گفت: اگر بخواهيم يك اثر تاريخي را بازسازي كنيم، آن اثر كاخ جهان‌نما خواهد بود؛ چراكه اين كاخ ورودي نخست چهارباغ را معلوم مي‌كرده و انتهاي چهارباغ نيز ورودي باغ هزارجريب بوده است.
او تصريح كرد: چنان‌چه تمام اين عناصر تاريخي توسط مترو از بين روند، به علاوه‌ي درخت‌هايي كه در شش ايستگاه قطع خواهند شد، ديگر چهارباغي باقي نمي‌ماند.
وي با يادآوري به اين‌كه به تازگي رييس ثبت آثار جهاني در سفري به اصفهان، ثبت چهارباغ‌هاي اين شهر را در فهرست ميراث جهاني يونسكو خواسته است، تاكيد كرد: چهارباغ هزارجريب حتا از چهارباغ عباسي هم مهم‌تر است. عبور مترو از باغ گلدسته نيز به شرطي قابل قبول است كه از امتدا كمكي شرقي چهارباغ هزارجريب بگذرد كه در اين صورت، ايستگاه‌هاي ميدان امام (ره) هم كه در امتداد خط شرقي ـ غربي مترو قرار دارند با عبور از اين مسير تا ميدان نقش جهان محفوظ مي‌مانند و لزومي ندارد، مترو از ميدان نقش جهان عبور كند.
اين استاد دانشگاه با تاكيد بر اين‌كه در نظر شهردار و مجري قطار شهري اصفهان عبور از باغ گلدسته و سپس محور چهارباغ هزارجريب مطرح است، گفت: چهارباغ عباسي بدون چهارباغ هزارجريب پيكره‌ي كاملي نيست و يك پيكره‌ي نابوده شده است؛ همان‌گونه كه هربار يك بخشي از تاريخ را حذف مي‌كنند، مانند ساخت جهان‌نما و نابودي كاروان‌سراي تحديد و حمام خسروآقا، در سال‌هاي آينده، شاهد حذف ميدان نقش جهان از فهرست ميراث جهاني يونسكو نيز خواهيد بود؛ چراكه محور شرقي ـ غربي مترو به اين مجموعه‌ي تاريخي مي‌رسد.
وي گفت: اگر وجود لرزش‌ها و حركت قطار را هم جدي تلقي نكنيم، با تعبيه‌ي دو ايستگاه در اين محور كه هر ايستگاه يك‌صد متر از اين محوطه‌ي تاريخي را اشغال مي‌كند، به اضافه‌ي قطع درختان، ديگر چيزي از خيابان چهارباغ باقي نمي‌ماند.
منتظر اضافه كرد: مترو با استفاده از دستگاه TBM تونل‌گذاري مي‌شود كه در هر يك‌صد متر از سطح خيابان خاك‌برداري مي‌كنند و سپس بتون مي‌ريزند كه اين بتون‌ريزي در 16 متري خيابان ادامه مي‌يابد؛ با اين وجود آيا هم‌چنان از تخريب نشدن چهارباغ مي‌توان سخن گفت؟
وي تاكيد كرد: در صورت عبور مترو از هر دو چهارباغ، بافت تاريخي، اكوسيستم و محيط زيست اين منطقه از ميان مي‌رود.
او سكوت مسؤولان ميراث فرهنگي را قبل تامل دانست و اضافه كرد: سكوت اين مسؤولان بخشودني نيست؛ چراكه اهميت آثار تاريخي اصفهان به اندازه‌اي است كه وجود چنين آثاري اين شهر را تاريخي و در ذهن مردم جهان زنده كرده است؛ اما اكنون ما در مقطع حساسي هستيم و چنان‌چه تعلل كنيم، ديگر آثاري از اين شهر تاريخي كه نصف جهان مي‌نامندش براي نسل‌هاي آينده باقي نخواهد ماند.
انتهاي پيام
- در زمینه انتشار نظرات مخاطبان رعایت چند مورد ضروری است:
- -لطفا نظرات خود را با حروف فارسی تایپ کنید.
- -«ایسنا» مجاز به ویرایش ادبی نظرات مخاطبان است.
- - ایسنا از انتشار نظراتی که حاوی مطالب کذب، توهین یا بی‌احترامی به اشخاص، قومیت‌ها، عقاید دیگران، موارد مغایر با قوانین کشور و آموزه‌های دین مبین اسلام باشد معذور است.
- - نظرات پس از تأیید مدیر بخش مربوطه منتشر می‌شود.
نظرات