كاخ ”عشرت‌آباد“ يكي از اعياني‌هاي ناصرالدين شاه قاجار بود كه در بيرون حصار تهران و در مجموعه‌اي ييلاقي براي استراحت و تفريح او بنا شده بود؛ اما پس از انقراض آن سلسله، كاخ به‌همراه خانه‌هاي اطراف آن با ديوارهاي پادگاني نظامي از نظرها دور ماند؛ تا امروز كه سنگيني گذشت سال‌ها و غبار فراموشي، آن‌قدر چهره‌ي بنا را تغيير داده كه ديگر نمي‌توان باور كرد، عشرت‌آباد روزي كاخي به زيبايي شمس‌العماره بوده است. به گزارش بخش ايران‌شناسي خبرگزاري دانشجويان ايران (ايسنا)، اين كاخ مانند كاخ سلطنت‌آباد، فرح‌آباد، قصر فيروزه و كاخ نياوران در اطراف تهران ساخته شده بود و بيشتر، استفاده‌ي تشريفاتي و ييلاقي داشته است. اهميت كاخ عشرت‌آباد در اين است كه نزديك‌ترين كاخ به حصار شمالي شهر (خيابان انقلاب فعلي) بوده كه محل خلوت ناصرالدين شاه به‌شمار مي‌رفته و به دليل نزديكي بنا به شهر درصورت وقوع هر اتفاقي، شاه مي‌توانست به سرعت خود را به مركز برساند. خانه‌ي كوچك يك نفره‌ي اطراف آن با مساحتي درحدود 8×6 متر، دور حوض بزرگ مجموعه قرار داشتند كه در و پنجره‌ي چوبي آن‌ها به سمت مركز استخر باز مي‌شد و در اين خانه‌ها زن‌هاي ناصرالدين شاه سكونت داشتند؛ خود شاه نيز در كاخ اصلي كه با آجركاري، آجرچيني و گچ‌بري و كاشي‌كاري تزيين شده بود، زندگي مي‌كرد. پس از قرار گرفتن اين مجموعه در داخل پادگان، به‌تدريج آن‌ها به عناصري زيادي و دردسرساز تبديل شدند و هرچند، مجموعه در فهرست آثار ملي ثبت شده بود، ولي در هر دوره‌اي بخش‌هايي از بناهاي تاريخي آن تخريب و هرچه بيشتر به وسعت پادگان اضافه شد. سرنوشت عمارت كلاه فرنگي عشرت‌آباد اين بوده كه داخل خانواده‌اي نظامي قرار گيرد؛ درحالي كه شمس‌العماره اكنون شاخص‌ترين بناي كاخ گلستان ناميده مي‌شود و هر روز تحسين‌كنندگان فراواني دارد. پادگان وليعصر (عج) و بقاياي مجموعه‌ي تاريخي عشرت‌آباد را نيروي هوايي سپاه در اختيار دارد. از سويي ديگر، سازمان ميراث فرهنگي و گردشگري به‌عنوان متولي حفظ و نگهداري از آثار تاريخي مسؤوليت حفاظت از چنين مجموعه‌هايي را عهده‌دار است. با وجود آن‌كه پس از ساخته شدن پادگان در دوره‌ي پهلوي اول، كاخ عشرت‌آباد به همراه 12 تا 16 خانه‌ي كوچكي كه دور تا دور حوضي به قطر حدود 50 متر و عمق نيم متر قرار داشتند، جزو آثار تاريخي شهر تهران محسوب مي‌شدند؛ ولي اكنون تنها، كاخ اصلي سرپا باقي مانده و بقيه عناصر مجموعه در دوره‌ي پهلوي و بعدها به‌تدريج در طول 30 سال خراب شده است كه در اين‌باره، مهم‌ترين دليل را حضور نداشتن مردم در مجموعه مي‌توان دانست. هنوز در زير ايوان چهارطرفه‌ي بنا كه سبك نادري دارد و در بالاي پنجره‌هايي كه ديگر به پنجره شباهتي ندارند، كاشي‌كاري‌هايي ديده مي‌شود و بخش‌هاي پايين‌تر بنا سياه و دود زده است. بالاترين بخش كاخ، معماري خاصي دارد كه به دليل وجود آن به كاخ، عمارت كلاه فرنگي عشرت‌آباد نيز مي‌گويند كه خوردگي و تغيير رنگ در اين بخش به‌وضوح قابل رويت است. عمده‌ترين تعميرات اين مجموعه مربوط به سال‌هاي 1353 تا 1355 است كه به‌واسطه‌ي قرار گرفتن آن در پادگان، همواره دسترسي كارشناسان به آن دشوار بوده و سازمان ميراث فرهنگي تنها در سال‌هاي 1375 و 1381 براي تهيه‌ي نقشه و تعيين حريم كاخ تلاش‌هايي كرده است. ضمن آن‌كه اين سازمان از سال 1373 با مسؤولان پادگان براي مرمت كاخ مذاكره كرده و وجود مشكلاتي از قبيل توافق نداشتن سازمان ميراث فرهنگي و نيروهاي نظامي براي تامين اعتبار، مرمت‌ها را به تاخير انداخته و تاكنون به اقدام اجرايي مستمري تبديل نشده است. به‌علاوه تا در سال 1381 نه تنها همه‌ي خانه‌هاي مجموعه و استخر بزرگ آن از بين رفته بود بلكه نيروهاي نظامي، ساختماني در فاصله‌اي بسيار نزديك نسبت به كاخ اصلي بنا و حريم منظري كاخ را مخدوش كرده بودند. كاخ عشرت‌آباد در شمال ميدان سپاه تهران قرار دارد و از چندي پيش، شهرداري عمليات ساخت و عبور بزرگراهي را كه از سال‌هاي قبل مطرح بود، آغاز كرده و اجراي اين طرح برخلاف بسياري ديگر ار طرح‌هاي شهرداري كه معمولا براي بخش‌هاي تاريخي مشكل‌ساز بوده است، سبب شد تا بخشي از حصار پادگان كه با وجود آن، كاخ عشرت‌آباد ديده نمي‌شد، برداشته و پس از سال‌ها، اين كاخ از خيابان ديده شود. البته كاخ هنوز داخل حصار پادگان است و بايد منتظر تصميم مسؤولان براي آزادسازي اين بناي زنداني در ميان نظاميان ماند. كاخ عشرت‌آباد بنايي است كه بايد مراقب بود روزي زمين آن، مانند ديگر آثار تاريخي مجموعه‌ي عشرت‌آباد، به وسعت پادگان اضافه نشود. انتهاي پيام