جهل، بي‌اعتنايي، سودجويي، پنهان‌كاري، بي‌مسؤوليتي، اهمال‌كاري،...،... گزارشي از آنچه بر شهر باستاني ايذه در بيش از دو دهه اخير گذشته است
تخريب آثار تاريخي ايذه و درگيري‌هايي كه ميان مسؤولان ميراث فرهنگي و مديريت شهري رخ داد، مدتي است كه در رسانه‌هاي مختلف از زاويه‌هاي گوناگون طرح شده است.
مدير پايگاه ميراث فرهنگي ايذه در گفت و گو با خبرنگار بخش ميراث فرهنگي خبرگزاري دانشجويان ايران (ايسنا) درباره‌ي چگونگي شروع بحث‌ها از همان آغاز كه هر قطعه از زمين‌هاي ايذه به چند نفر فروخته شد تا وقتي كه بناي تاريخي منطقه توسط شهرداري تخريب شد، گزارشي ارايه كرد.
جعفر مهركيان گفت: محوطه‌ي تاق‌طويله بر سر راه يكي از دو سايت باستان‌شناسي شهر ايذه است. اين تپه در دهه‌ي 60 شناسايي و ارزش تاريخي آن به مالكان وقت توضيح داده شده است. سال‌ها از سنگ ملات گچ اين منطقه به عنوان مصالح سبك در پوشش سقف خانه‌ها استفاده شده و اوج تخريب آن به اوايل جنگ و زمان تحريم اقتصادي و افزايش سرسام‌آور قيمت آهن و فولاد مي‌رسد. زمين‌هاي اين محوطه با ترفندهاي و بدون سند رسمي به افراد بسياري فروخته شد و مردم كم‌مايه كه قادر به خريد زمين‌هاي داراي مالكيت مشخص نبودند به صورت قولنامه‌اي اين زمين‌ها را خريدند. فروش زمين‌ها به شكلي بود كه گاهي يك قطعه زمين به چند نفر فروخته شده بود و مالكان قطعات بزرگ‌تر در كسوت رييس دفترخانه‌ي اسناد رسمي درآمده و حتا اخيرا اسناد معتبري براي خود فراهم كرده بودند.
وي ادامه داد: تاراج‌كنندگان سنگ و گچ‌هاي تاق‌طويله، مواد خوب و مرغوب را برده بودند و تپه در آخرين وضعيت، از سنگ و گچ‌هاي غير قابل استفاده انباشته شده بود. از سوي ديگر، چون پس از بارندگي، آب سطح زمين‌هاي ايذه را مي‌گيرد، معمولا شالوده‌ي خانه‌ها را بلند مي‌سازند و براي بالا آوردن شالوده‌ها از نخاله استفاده مي‌كنند. به همين دليل تمام برجستگي‌هاي سطح تپه نيز به مبلغ 30 ميليون ريال براي شالوده‌ريزي بناهاي شهر به كاميون‌داران فروخته شد.
مهركيان با بيان اين‌كه پس از ارايه‌ي طرح گمانه‌زني اين منطقه، پي‌گيري براي اثبات باستاني بودن آغاز شد، افزود: طي دو فصل كاوش، همزمان با مرمت، بخش‌هايي از بناي تاريخي كه به صورت تپه درآمده بود، از زير خاك بيرون آمد. در اين منطقه انواع هنرهاي معماري مانند كاشي‌هاي معرق در رنگ‌هاي مختلف، كتيبه، گل و بته، كاشي‌هاي زرين‌فام برجسته‌ي كتيبه‌دار ايلخاني، نقوش هندسي دوران تيموري و به طور كلي انواع هنرهاي زمان ايلخاني، تيموري و اتابكان به دست آمد كه در زمان پايتخت شدن ايذه به نام شهر ”مالامير” در آن به كار رفته بود. بناي بيرون آمده از خاك، ساختاري سنگي دارد و در دوره ساخته شده است. دوره‌ي جديدتر آن مربوط به زمان تيموري و شامل الحاقاتي از سمت غرب است و قسمت اصلي در دوره‌ي ايلخاني و رو به قبله ساخته شده است.
وي در ادامه گفت: هيات باستان‌شناسي در نخستين فصل كاوش به سازه‌اي دوطبقه با حدود 100 متر مربع وسعت دست يافت كه عمليات استحكام‌بخشي بر روي آن انجام شد و به عنوان موزه‌ي موقت، براي نگهداري يافته‌هاي مطالعاتي مورد استفاده قرار گرفت. سازمان غيردولتي آياپير ـ دوستداران ميراث فرهنگي ايذه ـ نيز از فضاي 100 متر مربع مرمت شده استفاده كرد و برنامه‌هايي را براي اوقات فراغت دانش‌آموزان كه اكثر از طبقات پايين جامعه و در حاشيه‌اي اراضي تاق‌طويله ساكن بودند، اجرا كرد. در شهر محروم ايذه كه فضاهاي آموزشي و تفريحي براي كودكان نداشت، استفاده از اين فضاي مرده و بازسازي شده حاصل از كاوش، توسط انجمن آياپير بسيار مورد استقبال قرار گرفت.
مهركيان همچنين بيان داشت: بناي تاق‌طويله دو رشته تن بوشه‌ي سفالي دارد كه كاربردي مانند لوله‌هاي آبرساني امروز داشتند. اين دو رشته تن بوشه با مهندسي خاصي شيب‌بندي شده‌اند كه آب را در يك آب انار بزرگ ذخيره و مازاد آن را به طرف شهر سرازير كردند. اين بناي باشكوه در گذشته به دليل جهل و امروز به دليل بي‌اعتنايي شهرداري تخريب شده است. بخش‌هاي شاه‌نشين و ارزنده‌ي آن كه به دليل در معرض خطر نبودن براي كاوش در آينده دست‌نخورده باقي مانده بود، به تازگي توسط بلدوزر و با حضور شهردار و برخي از اعضاي شوراي شهر تخريب شده است؛ بي آن‌كه هيات كاوش بتواند از ماهيت آن اطلاع كاملي كسب كند. حتا به بهانه‌ي تعريض جاده، تراشه‌هاي باستان‌شناسي نزديك جاده را كه مفهوم و اطلاعاتي درباره‌ي ارتباط دو بخش بنا را مشخص مي‌كرد، از بين بردند.
وي اضافه كرد: دادستان ايذه به محض ديدن شكايت پايگاه ميراث فرهنگي آياپير دستور 72 ساعته پي‌گيري موضوع را صادر كرد و مسؤوليت پي‌گيري آن را بر عهده‌ي سازمان ميراث فرهنگي و گردشگري گذاشت. در اين ميان، عده‌اي به انجام حركات سازمان‌يافته با طرح مسائل فرعي، نشر عكس‌هاي غيرواقع به نشر اكاذيب و توهين و جوسازي پرداختند و عملا اقدامات شهرداري و تجاوز آن را به ميراث فرهنگي كشور پنهان كردند؛ در حالي كه بر اساس گزارش امور حقوقي ميراث خوزستان، دستور جلب شهردار به دليل تخلفات، صادر شده است.
انتهاي پيام
- در زمینه انتشار نظرات مخاطبان رعایت چند مورد ضروری است:
- -لطفا نظرات خود را با حروف فارسی تایپ کنید.
- -«ایسنا» مجاز به ویرایش ادبی نظرات مخاطبان است.
- - ایسنا از انتشار نظراتی که حاوی مطالب کذب، توهین یا بی‌احترامی به اشخاص، قومیت‌ها، عقاید دیگران، موارد مغایر با قوانین کشور و آموزه‌های دین مبین اسلام باشد معذور است.
- - نظرات پس از تأیید مدیر بخش مربوطه منتشر می‌شود.
نظرات