/گزارش - ايسنا/ * دوم اوت؛ سالروز حمله عراق به كويت * چراغ سبز آمريكا علت كامل‌كننده‌ي تصميم صدام براي حمله به كويت بود
براي حمله‌ي عراق به كويت در دوم اوت 1990 علل مختلفي از سوي تحليل‌گران و كارشناسان مطرح شده است كه در يك جمع‌بندي كلي اين علل به دو گروه كلان علل لازم و علل كافي تقسيم مي‌شوند. علت يا علل لازم، عللي هستند كه هر چند براي به وجود آمدن پديده ضرورت دارند، اما تا تمامي علل آن با هم موجود نباشند، آن پديده محقق نخواهد شد. علت كافي (تامه) در واقع آخرين حلقه‌ي علل براي ايجاد يك پديده مي‌باشد و با وجود آن است كه پديده‌ي خاصي در عرصه‌ي هستي وارد مي‌شود.
به گزارش دفتر مطالعات بين‌الملل خبرگزاري دانشجويان ايران (ايسنا) حمله‌ي عراق به كويت نيز داراي دو نوع علت ناقصه و علت تامه است. به عنوان علل ناقصه اين پديده مي‌توان به سه علت اساسي اشاره كرد كه مبتني بر شرايط درون منطقه‌يي است، اما علت تامه اين پديده را مي‌توان چراغ سبز آمريكا به عراق براي حمله به كويت عنوان كرد كه هنوز اكثر زواياي آن از منظر افكار عمومي دنيا پنهان مانده است.
مسلما عراق تا از پشتيباني آمريكا براي حمله به كويت اطمينان خاطر پيدا نمي‌كرد، با شرايطي كه پس از پايان حمله‌ي عراق به ايـران برايش پيش آمـده بود، هرگز ريسك حمله به كويت را نمـي‌پـذيـرفت. طي هشت سال جنگ عراق عليه ايران،اين كشور بسياري از منابع مالي و نظامي خود را از دست داده بود و عملا تا بازسازي آسيب‌هاي ناشي از اين جنگ، حاضر به حمله به كويت نمي‌شد؛ چرا كه از عواقب حمله به يك كشور مستقل در اواخر قرن بيستم كاملا آگاهي داشت، اما صدام وقتي سيگنال‌هاي مثبتي از جانب آمريكا مبني بر رضايت اين كشور در حمله‌ي عراق به كويت دريافت كرد، شرايط را براي حمله به كشور كوچك كويت مساعد ديد.
در اينجا مي‌توان به نمونه‌هايي از آنچه گفت شد، اشاره كرد. به طور مثال خانم آپريل گلاپس، سفير آمريكا در عراق در 25 ژوئيه 1990 طي ديداري كه با صدام داشت، چراغ سبزهاي مختلف به صدام نشان داد كه صدام را مطئمن به حمايت آمريكا و يا حداقل بي‌طرفي‌اش در حمله به كويت كرد. خانم گلاپس در قسمتي از سخنان خود با صدام گفت: «بايد اضافه كنم كه بوش(پدر) فقط خواهان روابط بهتر و گسترده‌تر با عراق نيست، بلكه از شما مي‌خواهد كه در شكوفايي و ايجاد صلح و ثبات در خاورميانه مشاركت داشته باشيد. بوش مرد باهوشي است و هرگز عليه عراق جنگ اقتصادي راه نخواهد انداخت.»
وي در قسمت ديگري از سخنان خود گفت: «اختلاف‌هاي مرزي كويت و عراق مشكل ما نيست و در واقع ما مي‌بينيم كه شما نيروهاي زيادي را به سمت جنوب حركت داده‌ايد. طبيعي است كه اين مساله به خودي خود به ما مربوط نمي‌شود.» (1)
از منظري جدا از نقش آمريكا در آغاز اين تهاجم علت‌هاي درون منطقه‌يي نيز مورد توجه است كه در اين رابطه مي‌توان به موارد پيش رو اشاره كرد: 1- عراق همواره كويت را به عنوان بخشي از خاك خود در نظر گرفته بود. اين ادعا موجب تداوم تخاصم دو كشور و حتي جبهه گيري‌هاي متعدد طي سال‌هاي قبل از 1990 شده بود. هم‌چنين چون صدام در تسخير ايران با شكست مواجه شد، جهت حملات خود را به سمت كويت كه بسيار ضعيفتر از ايران بود؛ سوق داد. 2- چشم طمـع عـراق به منابـع عظيم نفتي كـويت، اختلافـات مـرزي دو كشـور را تشديد كـرده بود و عراق مدام ادعا مي‌كرد كه چاههاي نفتي كويت از طريق نقب‌زدن به حوزه‌هاي نفتي عراق، اين حوزه‌ها را از لحاظ ذخاير تحليل مي‌برد. 3- اثرات ناشي از جنگ عراق عليه ايران و ناكامي صدام در دست يابي به خواستهاي خود در اين جنگ، باعث شد كه براي تسكين افكار عمومي داخلي و تقويت روحيه‌ي ارتش خود پس از هشت سال جنگ فرسايشي با ايران، به كويت حمله كند. كويتي كه طي اين هشت سال كمك‌هاي بسياري در حمايت از عـراق كرده بود. (2)
اما با وجود اين علت كامل كننده و تامه‌ي حمله‌ي عراق به كويت، استراتژي بلند مدت آمريكا در منطقه بود. آمريكا در سال 1980 با تحريك صدام براي حمله به ايران، هم قصد داشت انقلاب اسلامي را نابود كند و هم قصد داشت حضور فيزيكي و نظامي خود را در منطقه گسترش دهد؛ چرا كه منطقه‌ي خاورميانه و خصوصا خليج فارس مهمترين كانون تامين انرژي دنيا و يكي از مراكز اصلي اثرگذار بر صلح و ثبات بين‌المللي در دوران پس از جنگ سـرد مي‌باشد. عراق با تسليحات و كمك‌هاي نظامي و مالي‌اي كه كشورهاي عربي منطقه و غربي طي هشت سال جنگ با ايران به اين كشور داده بودند،يك قدرت نظامي قوي محسوب مي‌شد، لذا آمريكا براي مهار عراق دست اين كشور را به انحاء مختلف آزاد گذاشت تا به كويت حمله كند، تا هم بهانه‌اي براي تشكيل ائتلاف بين‌المللي عليه صدام داشته باشد و بار هزينه‌هاي نظامي و سياسي مقابله با صدام را به تنهايي متحمل نشود و هم عملا حضور خود را در منطقه گسترش بيشتري دهد و عراق را مهار و كنترل كند.
از منظر ديگر نيز مي‌توان به اين موضع نگاه كرد و آن اينكه جنگ دوم خليج فارس (حمله‌ي آمريكا به عراق در اوايل دهه‌ي 90 ميلادي) اولين درگيري نظامي گسترده‌يي بود كه آمريكا بعد از شكست در جنگ ويتنام در آن شركت داشت. عملياتي كه نيروهاي ائتلاف به رهبري آمريكا براي آزادسازي كويت به راه انداختند، به "عمليات طوفان صحرا" مشهور شد. عمليات طوفان صحرا كه در چارچوب سازمان ملل صورت گرفت، متشكل از كشورهاي زير بود: آمريكا، عربستان سعودي، انگليس، فرانسه، هلند، مصر، سوريه، عمان، قطر، بحرين، امارات متحده عربي، افغانستان، بنگلادش. كانادا، بلژيك، چك‌اسلواكي، هندوراس، ايتاليا، نيجر، روماني، كره‌ي جنوبي و خود كويت و كشورهايي كه از عراق حمايت اخلاقي كردند، اردن، يمن و سازمان آزاديبخش فلسطين بودند. (3)
اين بحران كه در دوم اوت 1990 (11 مرداد 1369) با حمله‌ي عراق به كويت شروع شد در سوم مارس 1991 (13 اسفند 1369) با پذيرش آتش‌بس از سوي عراق به نوعي به پايان رسيد كه درجاي خود تلفات بسيار مالي و جاني براي مردم عراق وكويت داشت و بيشترين سود را از ضررهاي جاني و مالي اين دو كشور منطقه‌يي را آمريكا برد.
طي 43 روز جنگ، نيروهاي ائتلاف 109 هزار و 876 سورتي پرواز عملياتي انجام دادند كه به طور ميانگين هر روز دو هزار و 555 سورتي پرواز صورت گرفته است. طي عمليات طوفان صحرا، 27 هزار هدف از پيش تعيين شده، شامل موشك‌هاي اسكاد، فرودگاه‌ها، سيستم‌هاي دفاع موشكي، نيروگاه‌هاي برق، سلاح‌هاي شيميايي و بيولوژيكي، پايگاه‌ها، وسايل ارتباطي، نيروهاي نظامي و پالايشگاه‌هاي نفت مورد اصابت قرار گرفتند. (4)
در جدول زير مقدار آماري بمب‌هاي ريخته شده بر اهداف عراقي توسط نيروهاي ائتلاف و مدت زمان جنگ در چهار جنگي كه آمريكا در آن حضور مستقيم داشته، نشان داده شده است. (5)
مقدار بمب‌هاي ريخته شده (برحسب تن) - طول مدت جنگ (برحسب ماه)
جنگ جهاني دوم: 2/150/000 45
جنگ كره: 454000 37
جنگ ويتنام: 6/162/000 140
جنگ دوم خليج فارس: 60624 1/5
براساس آمار، عراق در اين جنگ 20 هزار نيروي نظامي خود را از دست داد و 2300 شهروند غيرنظامي عراق نيز كشته شدند. در حالي كه آمريكا در اين عمليات نظامي 148 كشته و 458 زخمي داشت. 121 آمريكايي نيز در حوادث غير مرتبط با درگيري نظامي كشته شدند. (6)
منابع:
(1) مالينجر، پيترو اريك لوران، جنگ خليج فارس: پرونده محرمانه، ترجمه موسي احمدزاده، تهران: انتشارات اطلاعات، 1374، صص 67 - 65
(2) The History Guy: the persian gulf war (1990 - 1991)- WWW.historyguy.com/fulfwr.html
(3) Ibid
(4) Operation Desert Stotm. WWW.fas.org
(5) Ibid
(6) Ibidو The History Guy
انتهاي پيام
- در زمینه انتشار نظرات مخاطبان رعایت چند مورد ضروری است:
- -لطفا نظرات خود را با حروف فارسی تایپ کنید.
- -«ایسنا» مجاز به ویرایش ادبی نظرات مخاطبان است.
- - ایسنا از انتشار نظراتی که حاوی مطالب کذب، توهین یا بی‌احترامی به اشخاص، قومیت‌ها، عقاید دیگران، موارد مغایر با قوانین کشور و آموزه‌های دین مبین اسلام باشد معذور است.
- - نظرات پس از تأیید مدیر بخش مربوطه منتشر می‌شود.
نظرات