متن كامل گزارش شوراي عالي امنيت ملي دربارهي وقايع كوي دانشگاه / 1 / 78/05/24
در پي وقوع حادثهي 18 تير، شوراي عالي امنيت ملي پس از تشكيل جلسات متعدد و بررسي اين حادثه گزارشي را منتشر كرد.
آنچه در پي ميآيد متن كامل اين گزارش است :
بسمالله الرحمن الرحيم
حادثهي تلخ كوي دانشگاه تهران كه رهبر معظم انقلاب اسلامي، رياست محترم جمهوري و ملت شريف ايران را متاثر كرد و اتفاقات بعدي آن كه زمينهي حضور برخي افراد مزدور، بيهويت و فرصتطلب را فراهم نمود، از جمله حوادثي بود كه ملت ما را يك بار ديگر از وجود دشمنان به كمين نشستهي داخلي و خارجي عليه انقلاب اسلامي و نظام اسلامي - مردمي آگاه نمود. اين بار نيز همچون گذشته، رشد سياسي و هوشياري بينظير مردم هميشه در صحنهي ما، حماسهي عظيم 23 تيرماه را آفريد و اميد واهي ناآگاهان، مزدوران و دشمنان اسلام را به ياس تبديل نمود.
همانگونه كه ملت شريف ايران استحضار دارد، پس از حادثهي تاسفبار و تلخ حادثهي كوي دانشگاه و حوادث بعدي آن و پايان فضاي مشوش موجود و استقرار آرامش كامل در تهران، شوراي عالي امنيت ملي با توجه به اهميت مساله و خواست عمومي ملت شريف به خصوص دانشجويان عزيز و تاكيدات رهبر معظم انقلاب اسلامي و رياست محترم جمهوري مبني بر پيگيري جدي و دقيق حوادث كوي دانشگاه، تصويب نمود كميتهي ويژهاي جهت تحقيق در اين زمينه تشكيل و حادثهي مذكور را از ابعاد مختلف مورد مطالعه و بررسي قرار داده و نتايج آن را اعلام نمايد.
بر اين اساس و به منظور روشن شدن «ابعاد مساله»، «عوامل مؤثر در تكوين حادثه»، «عملكرد و رفتار دانشجويان»، دستگاههاي سياسي و اداري، افراد نيروي انتظامي، گروههاي غيررسمي و همچنين عوامل مؤثر ديگر، شوراي عالي امنيت ملي تشكيل كميتهي تحقيق را با تركيب ذيل مورد تصويب قرار داد.
اعضاي كميته:
1- آقاي ابراهيم رييسي، رييس سازمان بازرسي كل كشور
2- مرتضي رضايي، رييس سازمان حفاظت اطلاعات سپاه پاسداران انقلاب اسلامي
3· عباسعلي فراتي، دادستان دادسراي نظامي استان تهران
4- احمد وحيدي، رييس ادارهي اطلاعات سپاه پاسداران انقلاب اسلامي
5- غلامرضا ظريفيان، نمايندهي وزير فرهنگ و آموزش عالي
6- مصطفي تاجزاده و غلامحسين بلنديان ( به تناسب موضوع) از وزارت كشور
7- جمال شفيعي، نمايندهي وزارت اطلاعات
اين كميته با مسووليت علي ربيعي عضو دبيرخانهي شوراي عالي امنيت ملي در محل دبيرخانه مستقر گرديد.
اين كميته كه به تاييد مقام معظم رهبري و رياست محترم جمهوري رسيد، روز يكشنبه مورخ 78/4/27 كار خود را آغاز نموده و مجموعهي حوادث و عوامل مؤثر در واقعهي كوي دانشگاه را در مقطع زماني از ساعت 21:30 مورخ 78/4/17 الي 10 صبح روز جمعه 78/4/18 مورد بررسي و تحقيق همهجانبه قرار داده است.
بررسي حوادث روز جمعه به بعد، به عهدهي وزارت اطلاعات ميباشد.
× كميته در اولين جلسهي خود، محورهاي ذيل را به عنوان محورهاي تحقيق و بررسي تصويب نمود:
الف) نحوهي شكلگيري تجمع و راهپيمايي اوليهي دانشجويان.
ب) نقش گروههاي سياسي اعم از گروههاي شناخته شدهي دانشجويي يا گروهك ضدانقلاب.
ج) نحوهي حضور، رفتار و عملكرد افراد نيروي انتظامي در مراحل مختلف حادثه.
د) سلسله مراتب تصميمگيري و همچنين نحوهي تصميمگيري ناجا در خصوص حادثه.
ه ) نقش گروههاي غيررسمي و ميزان تاثيرگذاري آنها در روند حادثه.
و) ساير عوامل مؤثر و ميزان تاثيرگذاري آنها بر حادثه.
× كميته به منظور سرعت بخشيدن به كار و حصول نتيجه در كوتاهترين زمان نمايندگاني را از ارگانهاي مختلف شامل سازمان قضايي نيروهاي مسلح 1 نفر، بازرسي كل كشور 2 نفر، سپاه پاسداران انقلاب اسلامي 1 نفر، ادارهي كل امنيتي وزارت كشور 2 نفر، سپاه پاسداران انقلاب اسلامي 1 نفر، دبيرخانهي شوراي عالي امنيت ملي 3 نفر، ( كه در جلسات دعوت نموده است) و گروههاي تحقيقاتي (فرعي) را به طور تركيبي از اين نمايندگان تشكيل داد.
چهار روش براي پيگيري ماجرا
هر يك از اين گروههاي كاري موضوعات مختلفي در محورهاي فوقالذكر را مورد تحقيق قرار داده و نتيجه را به دبيرخانه منعكس مينمودند. كميته به منظور تبيين كارشناسانهي موضوع، با استفاده از چهار روش:
1- تحقيقات ميداني
2- مطالعهي اسناد و مدارك
3- مصاحبهي حضوري با افراد
4- بازداشت و دستگيري برخي از مظنونين و بازجويي از آنها، تحقيقات خود را آغاز و به پايان رسانيده است.
× اعضاي كميته و گروههاي كاري آن به طور متناوب و بدون اطلاع قبلي در كوي حاضر و با دانشجويان ساكن كوي دانشگاه مصاحبه و اظهارات آنها را ثبت نمودهاند.
همچنين نمايندگان كميته، نيروهاي عمل كنندهي ناجا را در سازمان مربوط مورد مصاحبه قرار دادند. در اين راستا دبيرخانه از دستگاههاي ذيربط درخواست نمود كه مجموعهي گزارشها و اسناد (مكتوب تصويري) خود را به كميته ارسال نمايند.
وزارتخانههاي اطلاعات، كشور، فرهنگ و آموزش عالي، سپاه پاسداران انقلاب اسلامي، سازمان صداوسيما، استانداري تهران، حراست وزارت فرهنگ و آموزش عالي، خبرگزاري جمهوري اسلامي و دانشجويان ( به طور مستقل) و ناجا از جمله نهادهايي بودند كه اقدام به ارسال گزارش نمودند.
مصاحبه با افراد مظنون
× گزارش تهيه شده حاصل دهها ساعت جلسهي كميتهي اصلي تحقيق، 25 جلسه گروههاي كاري شامل مصاحبه با دانشجويان، شاهدان، مظنونين، مسوولين مربوطه و 60 نفر، احضار و مصاحبه با افراد مظنون و حاضر در صحنه، دستگيري و بازداشت گروهها و افراد مرتبط با واقعه توسط وزارت اطلاعات و مطالعهي بيش از 1000 صفحه طي 22 روز كار مداوم و شبانهروزي اسناد رسمي و نوارهاي پياده شده از مذاكرات، مصاحبه، جلسات و …… ميباشد.
× نتايج به دست آمدهي اين كميته، نهايتا طي 5 جلسه با حضور نمايندگان كميته مورد بحث و بررسي دقيق قرار گرفته و بر اين اساس، يافتههاي حاصله مورد توافق اعضاي جلسه ميباشد.
× از آنجا كه مدت زمان كار كميته تناسبي با پيگيري برخي از ريشههاي موجود واقعه نداشته ( عليرغم اينكه كميته در همهي موارد به يافته قابل توجه و مستندي دست يافته است) و از سويي به منظور روشن شدن همهي ابعاد و زواياي ناشناختهي حادثهي مذكور، كميته تصميم گرفت موضوعاتي از قبيل «نحوهي شكلگيري هستهي اوليهي راهپيمايي»، «نحوهي حضور عناصر مهاجم غير رسمي در دانشگاه»، و …. را جهت حصول نتيجهي نهايي به وزارت اطلاعات محول نمايد. وزارت اطلاعات، براساس تحقيقات به دست آمده و درخواستهاي كميته، تحقيقات خود را كماكان ادامه ميدهد و نتايج نهايي را به اطلاع عموم خواهد رساند.
اينك كه كار كميتهي تحقيق با تلاش شبانهروزي همهي دستگاهها و افراد ذيربط خاتمه يافته است، نتايج آن جهت استحضار ملت شريف ايران تقديم ميگردد.
اميد است رضايت خداوند متعال و ملت شريف ايران حاصل شده باشد.
در اين رابطه لازم است به چند نكته اشاره شود:
1- حادثهي كوي دانشگاه تهران از حوادث روزهاي بعد، كاملا متمايز است. اين موضوع از ابتدا مورد تاكيد مقام معظم رهبري و رياست محترم جمهوري بوده است و مقامات نظام معتقد بوده عليرغم وقوع حوادث بعدي، اصل ماجرا نبايد در كوران حوادث بعدي فراموش گردد و با توجه به اهميت حياتي مسايل فرهنگي كشور به ويژه مسايل نسل جوان و پرنشاط دانشجو و نيز با عنايت خاص مقامات عاليرتبهي نظام، حساسيتهاي خاص دولت و شخص رييس جمهوري، اين كميته با حمايت و پشتوانهي همه جانبهي مسوولان، كار خود را آغاز و به اتمام رسانيده است.
قابل ذكر است مقام معظم رهبري در نامهاي جداگانه به كميته، تاكيد فرمودند كه اصل ماجراي كوي دانشگاه به هيچ وجه نبايد فراموش شود و اين كميته را به پشتيبانيها و راهنماييهاي خود مستحضر ساختند.
2- از آنجا كه برخي از افراد دستگير شده در حال حاضر بازداشت ميباشند و همچنين به منظور حفظ و رعايت حقوق و حريم خصوصي و احترام به حقوق اجتماعي افراد و مظنونين مرتبط حادثه در اين گزارش از ذكر اسامي افراد خودداري شده است و فقط در برخي موارد به عناوين و سمتهاي افراد اشاره گرديده است. بديهي است مشخصات دقيق مشاراليه جهت رسيدگي به قوهي قضاييه اعلام شده است و اين قوه پس از مراحل قانوني نتيجه را به اطلاع مردم خواهد رساند.
علاوه بر تلاشهاي انجام شدهي مذكور، به منظور كسب اطمينان و دقت بيشتر، در اين راستا طي سه نوبت و بدون اطلاع قبلي، اعضاي كميتهي تحقيق در كوي دانشگاه حاضر شده و با دانشجويان مصاحبه و از نزديك مسايل آنها را مطالعه و بررسي نمودهاند.
همچنين با همهي افراد مرتبط از نيروي انتظامي در اين حادثه مصاحبه گرديد.
كميته همهي تلاش خود را به كار گرفت تا در نهايت بيطرفي، حقايق و واقعيات موجود كشف و بر مبناي عدل و انصاف گزارش گردد. بدين جهت عليرغم آنكه انتظار ميرفت اين گزارش بسيار زودتر به نتيجه رسيده و به آگاهي عموم برسد، با عنايت به موارد فوق و نيز گزارشهاي جديدي كه به كميته واصل گرديد، ارائهي اين گزارش به طول انجاميد.
اينك شرح و توصيف ماجرا كه به طور خلاصه در چند بخش تقديم ميگردد.
بخش اول: زمينههاي وقوع حادثه
الف: پيشينه
بررسي گزارشهاي رسيده به دبيرخانه در خصوص پيشينهي موضوع در كوي دانشگاه به شرح ذيل ميباشد:
بنابه گزارش سپاه پاسداران انقلاب اسلامي 104 مورد تجمع، راهپيمايي و درگيري از تاريخ 76/3/4 الي 77/10/22 رخ داده است كه دو مورد آن به خارج از كوي كشيده شده است و همچنين گزارشهاي موجود در نيروي انتظامي، وزارت كشور، وزارت اطلاعات و حراست دانشگاه حاكي از وقوع تجمع و راهپيمايي در كوي دانشگاه (قبل از حادثهي اخير)، به طور كلي ميباشد.
يافتههاي دبيرخانه حاكي است كه 14 راهپيمايي در كوي دانشگاه تهران با توجه به اسناد موجود در طول سال 76 منتهي به سال 77 انجام شده كه دو مورد آن به خارج از كوي كشيده شده است.
اين موارد غالبا با يك هستهي 10 الي 15 نفره، از مقابل ساختمان 22 بين ساعت 22 و 23 آغاز و پس از خروج از درب نگهبان و ورود به خيابان كارگر شمالي، به سمت اتوبان جلال آل احمد طي مسير شده است.
جمعيت در اين راهپيماييها به طور متوسط 150 - 100 نفر ثبت شده است. در مقابل اين اقدامات غالبا كلانتري يوسفآباد راهپيماييها را متوقف و با شيوههاي مناسب راهپيمايان را به سمت كوي هدايت ميكرده است. شعارهاي اين راهپيماييها نيز غالبا در ارتباط با موضوع بوده است.
ب: نحوهي شكلگيري تجمع و راهپيمايي حادثهي اخير
نحوهي شكلگيري تجمع و راهپيمايي مورخ 78/4/17 پس از مطالعهي مجموعه گزارشهاي رسيده واصله (از نحوهي شكلگيري) و استماع گزارشات شفاهي از مصاحبه شوندگان، اجماع نظرات و مشتركات و دريافتهاي كميته به قرار ذيل است:
در پي تصويب لايحهي اصلاح قانون مطبوعات در مجلس، همزمان با آن، توقيف روزنامهي سلام با حكم دادسراي ويژهي روحانيت، در حوالي ساعت 21:30 پنجشنبه مورخ 78/4/17 اطلاعيهاي مبني بر حضور دانشجويان در تابلوي اعلانات نصب ميگردد.
(فردي كه اقدام به نوشتن اطلاعيهي دست نويس و نصب آن نموده بود از دانشجويان براي تجمع دعوت مينمايد) نويسندهي اطلاعيه به اتاقهاي دانشجويان مراجعه و درخواست حضور در تجمع و راهپيمايي را مينمايد، از ساعت 22 هستهي اوليه شامل حدودا 15 نفر از دانشجويان همراه با نامبرده ساير دانشجويان را ترغيب و تشويق به راهپيمايي نمودهاند، اين حركت با توجه به ويژگي ساختمان شمارهي 22 كوي دانشگاه (استقرار بيش از 600 نفر دانشجو و دارا بودن بيشترين تمركز دانشجويي) از اين ساختمان آغاز و با شعارهايي از ساكنين ساختمان مذكور ميخواهند به جمع آنها ملحق شوند. در واكنش به اين درخواست بعضي از ساكنين ساختمان مذكور از مقابل ساختمانهاي (18-19-21) حركت كرده و ساكنين آنها را جهت پيوستن به خود ترغيب مينمايند، به اين شكل در ساعت 22/30 با نزديك شدن به درب اصلي كوي، با شعار «نگهبان در را باز كن» جمعيتي حدودا 150 نفر از درب كوي خارج شده و مرحلهي اول ماجراي كوي دانشگاه را شكل ميدهند.
نكات جمعبندي:
1- طبق گزارش نيروي انتظامي، تعدادي نزديك به 70 نفر مهمان در شب حادثه (78/4/17) در كوي ساكن بودهاند، لكن تحقيقات كميته حاكي از اين است كه
به طور معمول و مداوم هر شب نزديك به 10 درصد ساكنين، مهمان ميباشند.
يكي از دفترچههاي نگهباني كوي، 17 مهمان را در شب حادثه ثبت نموده است و با احتساب همين مقدار در دفتر ديگري كه مفقود شده است، ميتوان تعداد تقريبي مهمانان را پيشبيني نمود. در ضمن گزارشي مبني بر اينكه حضور مهمانان مذكور با هماهنگي و سازماندهي قبلي در كوي بوده است، به اين كميته واصل نشده است.
2 ـ با عنايت به گزارش وزارت اطلاعات كه در دو مرحله به كميته ارايه گرديده است، دفتر تحكيم وحدت در جلسهي روز پنجشنبهي خود هيچگونه تصميمي مبني بر ايجاد تجمع و راهپيمايي نگرفته است و نسبت به اينكه آيا در ميان دانشجويان در شب حادثه برنامهريزي و سازماندهي خاصي وجود داشته است، كميته به نتيجهاي نرسيد. ليكن ادامهي تحقيقات و پيگيريهاي بعدي با توجه به متهمين و منابعي كه در اختيار دستگاههاي ذيربط ميباشد، به وزارت اطلاعات محول گرديد.
3 ـ نمايندگان وزارت علوم و افراد احضار شده از تشكلهاي دانشجويي هر گونه تصميمگيري سازماني را در اين زمينه به شدت تكذيب كردهاند. تحقيقات صورت گرفته حضور رسمي تشكلهاي دانشجويي شناخته شده مذكور با تصميم قبلي را براي كميتهي اثبات ننموده است. با توجه به پارهاي گزارشهاي رسيده درخصوص وجود عناصر مشكوك و ماجراجو در هر دو طرف درگيري در شب حادثه و با عنايت به اينكه اظهار نظر روشن، شفاف و اطمينان بخش نسبت به اين عناصر مستلزم زمان و تحقيقات بيشتر بود، كميته تصميم گرفت تحقيقات بيشتر در مورد حضور عناصر ماجراجو در شب حادثه در كوي دانشگاه را به وزارت اطلاعات واگذار نمايد تا پس از اقدامات لازم و كامل در قضيه و احراز نتايج روشن، موضوع به اطلاع عموم برسد. كميته همچنين به اطلاع ميرساند فردي كه اقدام به تدوين و الصاق اطلاعيهي تجمع نموده بود، توسط وزارت اطلاعات دستگير شده است و تحقيقات بيشتر براي روشن شدن موارد مبهم در نحوهي شكلگيري تجمع و زمينههاي آن ادامه دارد. كميته در زمينهي حضور افراد مشكوك و وابسته به جريانات ضد انقلاب به وزارت اطلاعات مأموريت داد به بازجوييهاي خود از افراد بازداشتي و ساير افراد ادامه داده و چنانچه نتايج جديدي حاصل گرديد، اعلام نمايد.
4 ـ عليرغم اينكه اين قبيل راهپيماييها مسبوق به سابقه بوده است، لكن از اساس، اين قبيل راهپيماييها غير قانوني ميباشند. جلوگيري نكردن از اين گونه حركات در دوران گذشته توسط مسؤولان، اقدامات مذكور را (راهپيماييها) به امري عادي تبديل نموده است. به نظر ميرسد براي جلوگيري از تبعات منفي اين گونه حوادث بايد از كليهي راهپيماييهاي غير قانوني در سراسر كشور توسط هر جرياني جلوگيري شود.
5 ـ كميته معتقد است با تشكلهاي غير قانوني كه به نام تشكيلات دانشجويي در خارج از دانشگاه و بعضا داخل دانشگاه فعاليت مينمايند، بايد برخوردهاي قاطع و اصولي صورت گيرد و جلوي اين گونه تحركات به شدت گرفته شود.
تحركات اين تشكلها در ايجاد فضاي ناآرام در محيطهاي دانشجويي بيتأثير نبوده است.
6 ـ به اعتقاد كميته، مقررات فعاليتهاي سياسي در دانشگاه نياز به بررسي و تدوين مقررات مناسب و جامع براي فعاليتهاي اجتماعي و سياسي قانونمند دانشجويان با توجه به شرايط سياسي، فرهنگي و اجتماعي و نيازمنديهاي اين شرايط را دارد.
7 ـ كميته معتقد است فشار رواني ناشي از تنشهاي سياسي ميان جناحها و مسايل مطروحه در مطبوعات و همچنين تعطيلي روزنامهي سلام و قانون اصلاح مطبوعات و تقابلهاي موجود بين جناحها به عنوان بستري مناسب براي بروز اين حادثه عمل نموده است.
8 ـ كميته معتقد است دستگاههاي ذيربط امنيتي ـ سياسي ـ فرهنگي در پيشبيني وقوع حادثهي فوق دچار ضعف و كاستي بودهاند.
بخش دوم: مراحل مختلف عملياتي و عملي شكلگيري وقوع حادثه
اينكه با توجه به مراتب فوق، مراحل عملياتي و عملي شكلگيري وقوع حادثهي مذكور تشريح ميگردد:
مرحلهي اول: از ساعت 22:45 پنجشنبه مورخ 78/4/17 لغايت 45 دقيقهي بامداد مورخ 78/4/18
فرآيند شكلگيري و خاتمهي مرحلهي اول، با بررسي مجموعهي گزارشهاي رسيده و مباحث مطرح شده در كميته به شرح ذيل ميباشند:
ساعت 22:45 حدود 150 نفر از دانشجويان كوي دانشگاه اقدام به راهپيمايي غير قانوني مينمايند. راهپيمايي دانشجويان از كوي دانشگاه تا جلال آل احمد همانند روال گذشته انجام ميگيرد. در اين راهپيمايي نيز تعدادي از دانشجويان با لباسهاي راحتي (دمپايي ـ گرمكن ...) شركت داشتهاند.
راهپيمايي دانشجويان تا مقابل درب دانشكدهي فني ادامه مييابد و پس از آن دانشجويان به سمت درب اصلي خوابگاه برميگردند. حدود ساعت 22:45، دو دستگاه اتومبيل نيروي انتظامي حوزهي يوسف آباد (يك پاترول و يك بنز 230) در محل حاضر ميشوند. مأموران حوزهي مذكور با استفاده از تجربيات گذشته از اين نوع حوادث ضمن رفتار مسالمتآميز با دانشجويان از آنها تقاضاي بازگشت به خوابگاه مينمايند كه با عكسالعمل مثبت از سوي دانشجويان مواجه و با شعار «نيروي انتظامي تشكر تشكر» اوضاع خاتمه مييابد.
تعدادي از دانشجويان پس از اتمام مسير راهپيمايي و بازگشت به درب اصلي كوي در جلوي آن تجمع و با يكديگر به بحث پرداخته و از رفتن به داخل كوي دانشگاه امتناع مينمايند. در اينجا مرحلهي اول ماجراي كوي دانشگاه به پايان ميرسد و گشت حوزهي انتظامي يوسفآباد نيز به مقر خود مراجعت مينمايد.
نكات مهم و جمعبندي مرحلهي اول:
1 ـ اين راهپيمايي ظاهرا در مراحل اوليهي آن تفاوت چنداني با راهپيماييهاي گذشته نداشته است. تعداد و نحوهي حضور دانشجويان از نظر پوشيدن لباس و ... فاقد تفاوت بوده است.
2 ـ كميته درخصوص انجام راهپيمايي همراه با سازماندهي و برنامهريزي خاص و قبلي، به نتيجهاي نرسيد. ليكن ادامهي تحقيقات به وزارت اطلاعات واگذار شده است.
3 ـ كميته مقرر نمود وزارت اطلاعات تحقيقات تكميلي را درخصوص هويت افراد ياد شده (هستهي اوليه) و انگيزهي تداوم آنها در مقابل درب اصلي پس از پايان راهپيمايي، انجام و به كميته ارايه نمايد.
4 ـ كميته معتقد است نحوهي عملكرد مسؤولان وقت حوزهي انتظامي يوسفآباد در اين مرحله با تدبير لازم همراه بوده و به نحوي كه دانشجويان ضمن پذيرفتن عدم ادامهي راهپيمايي، شعار «تشكر تشكر از نيرو انتظامي» را سر دادند. بر اين اساس، كميته درخواست تشويق مأموران مربوطه را دارد.
مرحلهي دوم: از ساعت 45 دقيقهي بامداد تا 2:45 بامداد 78/4/18
حدود ساعت 30 دقيقهي بامداد روز جمعه، راهپيمايي دانشجويان به اتمام رسيد و به استثناي حدودا 15 نفر از دانشجويان كه در مقابل درب اصلي كوي در حال بحث و مذاكره بوده و تمايلي براي رفتن به داخل كوي نداشتند، سايرين به داخل كوي مراجعت ميكنند. در همين زمان جانشين منطقهي مركزي ناحيهي تهران بزرگ كه از طريق يگان مربوط در جريان موضوع قرار داده شده بود، حدود ساعت 45 دقيقهي بامداد با لباس شخصي به محل ميرسد. وي قبل از رسيدن به محل و بررسي منطقه، درخواست نيروي كمكي از كلانتريهاي مختلف مينمايد. به محض ورود ايشان با لباس شخصي، يگانهايي از نيروي انتظامي نيز به محل ميرسند. وي بعد از ورود با دانشجويان محاوره نموده و اين گفتوگو نتيجهاي دربر ندارد. در همين حين مديركل خوابگاه كوي دانشگاه كه توسط حراست مطلع شده بود، در كوي حاضر ميگردد و در محل با فرماندهي مذكور به مذاكره ميپردازد، وي درخواست 5 دقيقه مهلت به منظور آرام نمودن دانشجويان را از فرماندهي ياد شده مينمايد و از نيروهاي جديد انتظامي كه وارد صحنه شدهاند، تقاضاي ترك منطقه را مينمايد، نهايتا اين مذاكره بيحاصل مانده و به مشاجرهي لفظي فرماندهي مذكور با مديركل خوابگاه منجر ميشود. طبق بررسيهاي حاصله بين دانشجويان و نيروي انتظامي، درگيري ايجاد ميشود كه دانشجويان نيز با پرتاب اشياء دم دست با آنها به مقابله ميپردازند. يكي از سربازان در اين نزاع پايش با جدول خيابان برخورد كرده به زمين برخورد ميكند و توسط دانشجويان دستگير و مورد هجوم برخي از دانشجويان قرار ميگيرد. پس از انتقال نامبرده به كيوسك درب اصلي دانشگاه، دقايقي بعد آزاد ميگردد.
از اين مرحله درگيريها وضعيت جديدي پيدا ميكند و مواضع و شعارهاي دانشجويان به تندي ميگرايد.
درگيريها كماكان ادامه مييابد و بار ديگر نيروي انتظامي به دانشجويان حمله برده و آنان را به عقب ميراند. در اين شرايط اجتماع دانشجويان به 500 الي 600 نفر افزايش مييابد و نيروي انتظامي نيز به توان و استعداد خود ميافزايد.
فضاي داخل كوي در اين مرحله كاملا احساسي ميگردد. سنگپراني از سوي دانشجويان و در طرف مقابل از سوي لباس شخصيهاي همراه نيروي انتظامي آغاز ميگردد.
بر اثر سنگپراني دانشجويان، ساعت جلوي درب دانشگاه و شيشههاي مهد كودك روبهروي خوابگاه شكسته ميشود. دو تن از دانشجويان در اين مرحله توسط نيروي انتظامي دستگير ميشوند.
متعاقب آن يكي از اعضاي انجمنهاي اسلامي دانشگاه تهران اقدام به تهيهي قطعنامه و خواندن براي دانشجويان و ماندن در داخل كوي مينمايد كه اين امر نتيجهاي را دربر نداشته است.
معاونت دانشجويي دانشگاه تهران نيز با كسب اطلاع از حادثه از طريق مديركل خوابگاه پس از حضور در كوي براي دانشجويان سخنراني مينمايد كه عليرغم جلوگيري برخي از دانشجويان، وي به سخنراني ادامه ميدهد، هرچند نتيجهي محسوسي دربر نداشته است.
مديركل سياسي استانداري به محل ميآيد
مديركل سياسي استانداري تهران توسط معاون سياسي استانداري از حادثه مطلع ميشود و ساعت 2:15 دقيقه به محل ميرسد. وي اظهار ميدارد: «خيابان خيلي شلوغ بود و مملو از سنگ و اشياء غير عادي و بسيار متشنج و سنگپراني خيلي شديد بود. خصوصا از ناحيهي دانشجويان. ضمن اجازه، خودم را نمايندهي تاجزاده و وزارت كشور معرفي نمودم».
نامبرده تلاش نموده است با همكاري مديركل خوابگاه دانشجويان را به داخل مسجد و كوي هدايت نمايد. بنابر تحقيقات انجام شده، عليرغم اينكه تعدادي از دانشجويان با سخنراني وي مخالفت ميكردند، لكن صحبتهاي وي مؤثر بوده است. اواخر سخنراني نامبرده، صداي شليك گلوله از جنوب خيابان كارگر شمالي فضا را مجددا ملتهب و متشنج و موجب بياثر ماندن اقدامات انجام شده ميگردد. در اين زمان جنگ و گريز بين دانشجويان و نيروي ناجا موجب تشديد تنش شده و اقدام به روشن كردن آتش در وسط خيابان توسط دانشجويان ميگردد. دانشجويان عمدتا از كيسههاي زباله و اشيا حاشيهي خيابان براي افروختن آتش استفاده ميكردهاند.
نكات مهم و جمعبندي مرحلهي دوم:
1 ـ بعد از حضور جانشين منطقهي مركزي ناحيهي تهران بزرگ و رفتارهاي غير مدبرانهي ايشان، درگيريها، به طور پلكاني رو به اوج نهاده است. در اين ميان به نظر ميرسد تعدادي از افراد كه مايل به خاتمهي اين وضعيت نبودهاند، از اين فضا استفاده نموده و بر شدت آن افزودهاند.
2 ـ برخوردهاي نامناسب نيروهاي انتظامي از يك سو، عصبانيت دانشجويان و اقدام به فحاشي نسبت به پرسنل ناجا و پاسخ متقابل از سوي نيروهاي شخصي و بازداشت موقت يكي از سربازان توسط دانشجويان از سوي ديگر، بر التهاب و عصبانيت طرفين بهخصوص ناجا افزوده و زمينه را براي تصميمات غير مدبرانه فراهم ميسازد.
3 ـ به اعتقاد اعضاي جلسه، نحوهي اظهارات افراد مسؤول، بهخصوص مسؤولان ذيربط، در اين گونه ناآراميها، بهويژه در آن شرايط خاص، ميبايست حساب شده و دقيق بوده و به نوعي ابراز نگردد كه باعث تحريك احساسات شود.
4- نتايج تحقيات نشان ميدهد كه جانشين منطقهي مركزي ناحيهي تهران بزرگ با توجه به وجود آثار عصبانيت در رفتار ايشان، فاقد تدابير لازم در حل ماجرا بوده و بيتدبيريهاي نامبرده موجب انعقاد نطفهي ناآرامي گرديده است. همچنين به نظر ميرسد عدم رعايت دستورالعملهاي موجود در اين گونه موارد و رفتار متناسب با سلايق از جمله علل به وجود آورندهي حادثهي كوي بوده است.
5- حضور برخي از افراد شخصي به عنوان گروه فشار از قبيل (…..) در اين مقطع محرز بوده و حضور اين افراد در تشديد درگيريها مؤثر بوده است.
(درخصوص اين نيروها و چگونگي نحوهي حضور آنان در بخش مربوط توضيحات لازم داده خواهد شد.)
مرحلهي سوم: از ساعت 2/45 دقيقهي بامداد تا 9 صبح
در اين مرحله درگيري دانشجويان با نيروهاي انتظامي با يك فاصلهي كوتاه بين دو طرف به شكل زير ادامه مييابد:
پرتاب سنگ از سوي دانشجويان و پاسخ متقابل نيروهاي شخصي، در كنار نيروي انتظامي ادامه مييابد. در همين زمان سرپرست ناحيهي انتظامي تهران در محل حضور مييابد.
بررسيها نشان ميدهد 2 دسته نيروهاي شخصي متشكل از عناصر كادر و وظيفهي نيروي انتظامي و دستهي ديگر از نيروهاي موسوم به گروههاي شناخته شده و برخي افراد ديگر بودهاند.
در اين مرحله معاون سياسي استانداري تهران در محل حاضر ميگردد و با سرپرست ناحيهي انتظامي تهران بزرگ مذاكره مينمايد كه مشروح مذاكرات و نتايج آن در گزارش ضميمه آمده است. مذاكرات ميان مسوولان سياسي با نيروهاي انتظامي نتيجهاي نداشته و منجر به تفاهم نميگردد.
از ساعت 3/25 دقيقه به تدريج جمعيت دانشجويان به طور چشمگيري افزايش مييابد و پرتاب سنگ از سوي دانشجويان ادامه داد. در همين اثنا يك شيء مشتعل (كوكتل مولوتوف نبوده است) به سقف ايستگاه اتوبوس داخل خيابان كارگر پرتاب ميشود. عوامل نيروي انتظامي به نزديك درب خوابگاه حمله برده و مجددا عقب نشيني ميكنند. الفاظ ركيك عمدتا از سوي دانشجويان گزارش ميگردد و متعاقبا نيروهاي شخصي و برخي از سربازان پاسخ ميدهند.
از نظر روحي وضع دو طرف بسيار ملتهب گزارش شده است. در همين زمان به تدريج نيروهاي شخصي افزايش مييابند. برخي از فرماندهان ناجا اظهار ميدارند نيروهاي شخصي ناجا را تشويق به حمله نموده و با الفاظي زشت مانند …… آنها را به خاطر عدم حمله و كوتاهي در برخورد با دانشجويان مورد سرزنش قرار ميدادند.
فرماندهي ياد شده معتقد است بدين ترتيب فشار رواني از دو سو ( دانشجويان و نيروهاي شخصي به ناجا وارد ميشده است.
تعيين ضربالاجل
يكي از مسوولان ناحيهي انتظامي تهران بزرگ با يك دستگاه خودرو به سوي مجتمعين در مقابل درب كوي رفته و با بلندگو اعلام مينمايد:
«دانشجويان عزيز! ما قصد نداريم با شما برخورد كنيم وليكن از شما ميخواهيم هرچه سريعتر منطقه را ترك كرده و به كوي برگرديد، ما موظف هستيم اگر شما به حضورتان در منطقه ادامه دهيد برخورد كنيم و به شما مهلت ميدهيم».
پس از اتمام ضربالاجل، سرپرست ناحيهي انتظامي تهران بزرگ دستور پيشروي را صادر ميكند. در اين مرحله حجم استفاده از گاز اشكآور و روشن بودن آتش و سردادن شعارهايي عليه نيروي انتظامي كاملا مشهود بوده است.
در اين شرايط و با مقاومت دانشجويان جنگ و گريز بين نيروهاي انتظامي و دانشجويان براي لحظاتي در مقابل درب انجام مييابد.
براساس گزارشهاي رسيده، نيروهاي انتظامي كه اسامي فرماندهان آنها مشخص شده است، به دنبال پاكسازي خيابان وارد كوي ميشوند. در اين مرحله سنگپراني از داخل خوابگاهها به سوي نيروي انتظامي و از سوي نيروهاي شخصي سمت كوي دانشگاه شدت ميگيرد.
مجموعهي گزارشهاي رسيده و اظهارات بيان شده در كميتهي تحقيق نشانگر آن است بين 25 الي 30 نفر نيروي شخصي غيروابسته به نيروي انتظامي از فرصت استفاده كرده و وارد كوي شدهاند. سرپرست ناحيهي انتظامي تهران بزرگ اظهار ميدارد اين افراد از درب دانشكدهي فني وارد گرديدهاند.
در اين مرحله سه سرباز وظيفه جمعي يگان ويژه ناتب گروهان شهيد دستغيب اظهار داشتهاند، هنگامي كه از طبقهي سوم به پايين ميآمديم، مشاهده كرديم نيروها محل را ترك كردهاند و تعداد زيادي دانشجو در راهپلهها حضور دارند.
آنها مجددا به سمت پشت بام برميگردند و از آنجا حضور خود را به نيروهاي انتظامي از بالاي پشت بام اعلام مينمايند. تعدادي دانشجو، با مشاهدهي سربازان، آنها را به گروگان ميگيرند. نامبردگان اظهار ميدارند تعدادي دانشجوي عصبي به سمت آنان حملهور شده قصد ضرب و شتم آنها را داشتهاند و آنها را با خشونت به سمت طبقات پايين منتقل مينمايند. در اين هنگام تعداد 10 الي 15 دانشجو به محافظت از سربازان ميپردازند. اين افراد به زير زمين ساختمان 14 كه متعلق به انبار خوابگاه كوي بوده انتقال داده ميشوند.
ورود يكي از افراد وابسته به گروههاي شناخته شده
در اين زمان، آقاي موسويلاري از طريق معاون سياسي استانداري نسبت به ورود نيرو به داخل كوي اطلاع يافته است. در اين فاصله مذاكرات ميان مسوولان سياسي و انتظامي صورت ميگيرد. از جمله وزير محترم كشور تدابيري را به جانشين ناجا اعلام ميكند ونامبرده نيز اين تدابير را به فرماندهي حاضر در صحنه ابلاغ مينمايد. ورود نيروهاي شخصي غير رسمي و ضرب و شتم دانشجويان توسط اين افراد بر هيجانات و عصبانيت دانشجويان فوقالعاده افزوده است.
حضور آقاي (…..) از افراد شاخص وابسته به گروههاي شناختهي شدهي غيررسمي، در محوطهي كوي با توجه به شناخته شدن وي نزد دانشجويان محركزا بوده است.
ادامه دارد ...
- در زمینه انتشار نظرات مخاطبان رعایت چند مورد ضروری است:
- -لطفا نظرات خود را با حروف فارسی تایپ کنید.
- -«ایسنا» مجاز به ویرایش ادبی نظرات مخاطبان است.
- - ایسنا از انتشار نظراتی که حاوی مطالب کذب، توهین یا بیاحترامی به اشخاص، قومیتها، عقاید دیگران، موارد مغایر با قوانین کشور و آموزههای دین مبین اسلام باشد معذور است.
- - نظرات پس از تأیید مدیر بخش مربوطه منتشر میشود.
نظرات