ماه مبارک رمضان، ماه درخشش بندگی و عبادت در ضیافت الهی است. ضیافتی به میزبانی خدای متعال که در آن سفره‌ای به گستره کرم و سخاوت او پهن شده است. این ماه در حقیقت فرصتی است کم نظیر جهت خودسازی و تزکیه نفس با مزین شدن به مکارم اخلاقی و پرهیز از رذایل آن. صبر و استقامت به عنوان دو رکن اساسی در کنار سایر مکارم اخلاقی، برای تزکیه نفس و قرب به خداوند متعال، شناخته می‌شوند.

از این رو این ماه فرصتی است برای تمرین خودداری از لذت‌های دنیوی و تقویت اراده در برابر چالش‌ها. چه اینکه صبر نیز بر اساس روایات اهل بیت(ع)، بر سه گونه است: صبر در برابر طاعت، صبر در برابر معصیت و صبر در برابر مصیبت که تحقق هر یک جز با استقامت در برابر ناملایمات، حاصل نخواهد شد.

ماه رمضان فرصتی شد تا با پژوهشگر بنیاد بین‌المللی امامت در رابطه با صبر و استقامت در ماه رمضان به گفت‌وگو بپردازیم.

رمضان و خودسازی

محمدهادی فرقانی پژوهشگر بنیاد بین‌المللی امامت در گفت‌وگو با ایسنا اظهار کرد: رمضان، فرصتی است برای خودسازی و تغییر چرا که هر فرد می‌تواند با ارزیابی خویش، خود را در دریای بیکران لطف و غفران الهی که در ماه مبارک رمضان تجلی یافته از آلودگی‌های طاهری و باطنی پاک گرداند و روزه، تمرینی برای غلبه بر نفس و دستیابی به کمال است.

وی افزود: با روزه‌داری، انسان می‌تواند از تعلقات دنیوی رها شده و به سوی سعادت خویش گام بردارد، پس می‌توان گفت رمضان، ماه بازگشت به خویشتن خویش است؛ ماهی که در آن می‌توان با پالایش روح و تزکیه نفس، به حقیقت وجودی خود پی برد.

ماه رمضان، تجلی صبر و استقامت

فرقانی اعلام کرد: رمضان، ماه تزکیه روح و پالایش جسم، فرصتی بی‌نظیر برای تقویت بنیان‌های صبر و استقامت در وجود آدمی است؛ در این ماه پربرکت، بندگان خدا با امساک از خوردن و آشامیدن و دوری از محرمات، تمرینی عملی در راستای تقویت اراده و تسلط بر نفس خود انجام می‌دهند.

وی ادامه داد: این خودداری آگاهانه، نه‌ تنها جسم را از تعلقات مادی رها می‌سازد، بلکه روح را نیز از بندهای هوا و هوس آزاد می‌کند و زمینه را برای صعود به مراتب عالی‌تر معنویت فراهم می‌آورد.

پژوهشگر بنیاد بین‌المللی امامت گفت: هر چند روزه، تمرینی برای صبر در برابر گرسنگی و تشنگی است، اما دامنه این صبر بسیار فراتر از تحمل سختی‌ها و ناملایمات جسمانی است؛ روزه‌دار واقعی، کسی است که در تمام شئون زندگی، صبر و استقامت در برابر سختی‌ها را پیشه خود سازد؛ در برابر ناملایمات زندگی شکیبا باشد، در برابر وسوسه‌های گناه مقاومت کند و در راه انجام وظایف دینی و انسانی خود ثابت‌ قدم بماند.

وی افزود: صبر در رمضان، نوعی آمادگی برای مواجهه با سختی‌های زندگی و پیروزی بر چالش‌هاست. این صبر، نه ‌تنها تحمل منفعلانه نیست، بلکه کوششی فعالانه برای حفظ تعادل روحی و روانی در شرایط دشوار است.

پژوهشگر بنیاد بین‌المللی امامت با اشاره بر اینکه استقامت نیز، همزاد صبر، در رمضان معنایی عمیق‌تر می‌یابد، گفت: استقامت، پایداری در راه هدف و عدم تسلیم در برابر موانع است؛ صبر بدون استقامت معنا پیدا نمی‌کند و تا با استقامت همراه نشود، اصلا به معنای واقعی محقق نخواهد شد.

وی ادامه داد: روزه‌دار با استقامت در انجام فریضه روزه، در واقع استقامت در مسیر حق و حقیقت را تمرین می‌کند. او با وجود تمام سختی‌ها و چالش‌ها، دست از تلاش برنمی‌دارد و تا پایان ماه رمضان، با عزمی راسخ به مسیر خود ادامه می‌دهد؛ این استقامت، نه ‌تنها در عرصه فردی، بلکه در عرصه اجتماعی نیز نمود می‌یابد؛ مسلمانان در این ماه، با همدلی و همیاری، به یاری نیازمندان می‌شتابند و در راه خدمت به جامعه خود استقامت می‌ورزند.

درس‌های صبر و استقامت در رمضان

فرقانی عنوان کرد: رمضان، مدرسه‌ای است که در آن درس‌های صبر و استقامت به صورت عملی آموخته می‌شوند؛ روزه‌دار در این ماه، با تمرین خودداری، تحمل و پایداری، به تدریج به فردی صبورتر، مقاوم‌تر و با اراده‌تر تبدیل می‌شود.

وی افزود: این تحول درونی، نه ‌تنها در زندگی فردی، بلکه در زندگی اجتماعی او نیز تأثیرگذار است. فردی که در رمضان صبر و استقامت را آموخته است، در مواجهه با مشکلات زندگی، آرامش خود را حفظ می‌کند، با دیگران همدلی می‌کند و در راه خدمت به جامعه خود ثابت‌قدم می‌ماند.

پژوهشگر بنیاد بین المللی امامت اظهار کرد: صبر و استقامت از مهم‌ترین درس‌های ماه مبارک رمضان به شمار می‌آیند که با کنترل غرائض مادی همچون خوردن، شهوت و غضب حاصل خواهد شد.

وی ادامه داد: روزه‌دار در این ماه، تلاش می‌کند تا مهار نفس خود را در دست گرفته و آن را رام کند. کنترل و حفظ دهان، زبان، گوش، چشم و سایر اعضا و جوارح و صبر و استقامت در برابر سرکشی‌های نفس گامی در جهت کنترل غرائض نفسانی است.

نقش صبر در عصر غیبت

فرقانی تصریح کرد: صبر در عصر غیبت، به عنوان یک عنصر کلیدی، نقش حیاتی در حفظ ایمان، ثبات قدم و امیدواری شیعیان ایفا می‌کند؛ چه اینکه دوران غیبت، آزمونی دشوار برای منتظران ظهور است و صبر در این دوران، نشانه‌ای از عمق ایمان و وفاداری به امام غائب محسوب می‌شود.

وی افزود: آنچه در این دوران حائز اهمیت است، صبر در برابر وسوسه‌های شیاطین و استقامت در پایبندی به همان عهد و پیمانی است که با امام خود بسته‌ایم. مهم آن است که تا آنجا استقامت کنیم که فتنه‌های آخرالزمان ما را در بیعتی که با امام بسته‌ایم، سست نکرده و تا تحقق ظهور، خود را از قید اطاعت مطلق از او تا سر حد جان رها نبینیم که این مهم جزء با استقامت حاصل نخواهد شد.

پژوهشگر بنیاد بین‌المللی امامت گفت: صبر در دوران غیبت، صرفاً تحمل شرایط سخت و دشوار نیست، بلکه یک عمل فعالانه و آگاهانه است که شامل موارد زیر می‌شود، حفظ ایمان و اعتقاد که در دوران غیبت، شبهات و فتنه‌های گوناگونی ممکن است ایمان افراد را به خطر اندازد؛ صبر در این شرایط، به معنای حفظ اعتقاد راسخ به امامت و ظهور امام زمان (عج) و عدم تسلیم در برابر وسوسه‌ها و تردیدها است.

وی با اشاره به ثبات قدم در مسیر حق، ادامه داد: دوران غیبت، دورانی است که تشخیص حق از باطل دشوار می‌شود. صبر در این دوران، به معنای پایداری در مسیر حق و عدم انحراف از اصول و ارزش‌های اسلامی است.

فرقانی امیدواری به ظهور را مهم دانست و اعلام کرد: صبر در دوران غیبت، به معنای حفظ امید به ظهور امام زمان (عج) و عدم یأس و ناامیدی است. منتظر واقعی، کسی است که با وجود تمام سختی‌ها و چالش‌ها، همواره امیدوار به فرج باشد و برای تعجیل در ظهور دعا کند.

وی افزود: دوران غیبت، به معنای تعطیلی وظایف و تکالیف دینی نیست. صبر در این دوران، به معنای انجام صحیح و کامل وظایف دینی و تلاش برای اصلاح جامعه و ترویج ارزش‌های اسلامی است.

پژوهشگر بنیاد بین المللی امامت دوران غیبت، را فرصتی برای خودسازی و تهذیب نفس دانست و گفت: منتظر واقعی، کسی است که در این دوران، با تلاش برای اصلاح خود و ارتقای سطح معنوی، خود را برای یاری امام زمان آماده کند.

وی افزود: شاید به همین جهت باشد که در روایات اسلامی، فضیلت صبر در دوران غیبت بسیار مورد تأکید قرار گرفته است. به عنوان نمونه امام صادق(ع) می‌فرمایند: «خوشا به حال شیعیان ما که در زمان غیبت قائم ما، به ریسمان ما چنگ می‌زنند و بر دوستی ما ثابت قدم می‌مانند». ثبات قدم همان استقامت است. این روایت، نشان می‌دهد که صبر و استقامت در دوران غیبت، از جمله مهم‌ترین ویژگی‌های شیعیان واقعی است.

فرقانی ادامه داد: در روایات آمده است که پاداش صبر در دوران غیبت، بسیار بزرگ و ارزشمند است؛ کسانی که در این دوران، با صبر و استقامت، ایمان خود را حفظ کنند، در زمره یاران و انصار امام زمان (عج) خواهند بود.

صبر و انتظار فرج

پژوهشگر بنیاد بین المللی امامت با بیان اینکه صبر، جزء لاینفک انتظار فرج است، گفت: انتظار فرج، به معنای امیدواری به ظهور امام زمان (عجل الله تعالی فرجه الشریف) و تلاش برای تحقق شرایط ظهور است. این انتظار، بدون صبر و استقامت، ممکن نیست.

وی ادامه داد: منتظر واقعی، کسی است که با صبر و بردباری، در انتظار فرج باشد و در این راه، از هیچ تلاشی فروگذار نکند و از آنجا که به فرموده روایات، انتظار فرج در واقع عمل است، پس در این دوران بیش از پیش نیازمند حرکت در مسیر انجام وظایف یک منتظر واقعی هستیم.  

فرقانی تصریح کرد: دوران غیبت برای مومنین، دورانی سخت و طاقت فرسا است، دوری از امام از یکسو و وقوع انواع و اقسام فتنه‌ها و فسادها از سوی دیگر، حفظ ایمان را بسیار سخت و دشوار کرده است.

وی در پایان اضافه کرد: مسلما کسی می‌تواند از فتنه‌های این دوران به سلامت عبور کند که صبر و استقامت را در نفس خویش ملکه کرده باشد و قطعا این ملکه جزء با تمرین و گذشت زمان، ممکن نخواهد شد و روزه به عنوان تمرینی در تحقق این هدف است.

انتهای پیام