حسین ترحمی، کنشگر میراث فرهنگی به ایسنا خبر داد: پانزدهم اسفندماه ١۴٠٣، ساعاتی پیش از ظهر، در کوچه‌ای قدیمی در بافت تاریخی امامزاده یحیی سمنان، درختان خانه‌ای که روزگاری یکی از معدود خانه‌باغ‌های باقی‌مانده این منطقه بود، در آتش سوخت. این خانه، که در گذشته به نام «خانه‌باغ شهاب» شناخته می‌شد، تنها بازمانده از خانه‌باغ‌های سنتی محله امامزاده یحیی بود که چندی است تخریب شده و درختان کهن‌سالی چون توت، انجیر و انار دارد.

این حادثه در حالی رخ داد که این کنشگران میراث فرهنگی استان سمنان پیش‌تر  بر لزوم حفظ این خانه و باغ آن تأکید کرده بود. حسین ترحمی گفت: امروز از کوچه شهاب می‌گذشتم که ناگهان متوجه شدم درختان خانه تاریخی که پیش‌تر به ثبت آن تاکید کرده بودیم، در حال سوختن است. این باغ، تنها بازمانده از خانه‌باغ‌های معروف امامزاده یحیی بود که همچنان درختان کهن‌سالش پابرجا مانده است. کنشگران میراث فرهنگی به‌صراحت بر حفاظت از این مکان تاکید کرده بودند اما متاسفانه شاهد نابودی تدریجی آن هستیم. حالا که دیگر چیزی از آن باقی نمانده، این پرسش مطرح می‌شود که چرا اقدامات لازم برای حفظ آن صورت نمی‌گیرد؟

این کنشگر میراث فرهنگی در سمنان در ادامه اظهار کرد: محله امامزاده یحیی یکی از مهم‌ترین بخش‌های تاریخی سمنان محسوب می‌شود. این منطقه نه‌تنها به دلیل وجود این امامزاده‌ از اهمیت مذهبی برخوردار است، بلکه دارای معماری ارزشمند و تاریخی نیز است. ضمن اینکه، سمنان یک سیستم سنتی تقسیم آب دارد که در نوع خود منحصر به فرد است و باعث شده خانه‌های این منطقه، به‌ویژه خانه‌های تاریخی امامزاده یحیی، دارای درختان  و باغچه‌هایی زیبا باشند. متاسفانه بسیاری از این خانه‌ها در دهه‌های اخیر تخریب شده‌اند.

این کنشگر میراث فرهنگی افزود: ثبت ملی این خانه‌ها و باغ‌های تاریخی می‌توانست مانع از تخریب آنها شود اما بی‌توجهی مسئولان سبب شد این میراث ارزشمند یکی پس از دیگری از بین بروند.  

او تاکید کرد: اگر این خانه‌های قدیمی ثبت می‌شدند، امروز چنین فجایعی رخ نمی‌داد. شهرداری به جای تمرکز بر حفظ این بافت ارزشمند، نگاه توسعه‌ای به منطقه دارد و شنیده‌ها حاکی از آن است که اصرار دارد در این محدوده، پارکینگ طبقاتی بسازد و تا الان میراث فرهنگی مانع آن شده است. این در حالی است که سیاست‌گذاری درست می‌توانست این خانه‌های تاریخی را به اقامتگاه‌های سنتی تبدیل کند و از آنها در حوزه گردشگری فرهنگی، مذهبی و کشاورزی بهره گرفت.

ترحمی با بیان اینکه یکی از مسائل مهم در این حادثه، نقش شهرداری سمنان در حفظ درختان کهن‌سال است، اظهار کرد: شهرداری وظیفه دارد درختان کهن‌سال را شناسایی و پلاک‌گذاری کند تا از تخریب آنها جلوگیری شود اما تاکنون این کار را انجام نداده است. شهرداری حتی درختان کهن‌سال شهر را پلاک‌گذاری نکرده است. این یعنی هیچ نظارتی بر قطع آن‌ها وجود ندارد. من عکس‌هایی دارم که نشان می‌دهد اخیراً چندین درخت کهن‌سال، از جمله درختان زبان‌گنجشک، در سطح شهر قطع شده‌اند. این اتفاقات باعث از بین رفتن بخشی از هویت تاریخی و طبیعی سمنان شده است.

این کنشگر میراث فرهنگی یادآور شد: محله امامزاده یحیی با داشتن خانه‌های تاریخی متعدد می‌توانست به یک منطقه گردشگری تبدیل شود اما سیاست‌های توسعه شهری در سال‌های اخیر باعث شده بسیاری از این بناها تخریب شوند. این موضوع تنها مختص کوچه شهاب نیست. کوچه فانی، که در ضلع جنوبی مسجد جامع و امامزاده یحیی قرار دارد، یکی دیگر از نقاطی است که باید هرچه سریع‌تر خانه‌باغ‌های تاریخی آن شناسایی و حفظ شوند. کوچه فانی ضلع جنوبی مسجد جامع سمنان روزگاری گذری تاریخی متعلق به دوران سلجوقیان بود. در اسناد قدیمی از این مسیر به‌عنوان محل ضرب سکه نیز یاد شده است و معماری بسیار زیبایی دارد.

ترحمی تأکید کرد: ثبت ملی این خانه‌ها و باغ‌ها، گامی ضروری برای حفظ میراث فرهنگی شهر است و اگر این روند ادامه پیدا کند، چیزی از تاریخ سمنان باقی نمی‌ماند. در بسیاری از شهرهای تاریخی ایران، خانه‌های قدیمی را احیا کرده‌اند و از آن‌ها به‌عنوان اقامتگاه‌های سنتی یا مراکز فرهنگی استفاده می‌شود. سمنان هم ظرفیت چنین کاری را دارد اما متاسفانه روندی که در پیش گرفته شده، کاملاً برعکس است. اگر این خانه‌ها و باغ‌ها ثبت و محافظت نشوند، تنها نامی از آن‌ها در تاریخ باقی خواهد ماند.

انتهای پیام