رحیم دبیری در گفت‌وگو با ایسنا با تاکید بر اینکه پژوهش در مراکز علمی ایران در سال‌های اخیر به‌ویژه در زمینه‌های مختلف علمی، تحقیقات و فناوری، جایگاه قابل توجهی را به خود اختصاص داده است، اظهار کرد: با وجود چالش‌های اقتصادی، ایران توانسته است در برخی حوزه‌های علمی نظیر نانو فناوری، پزشکی، مهندسی و علوم انسانی پیشرفت‌های چشمگیری داشته باشد. انتشار مقالات علمی در مجلات معتبر بین‌المللی و افزایش تعداد پژوهشگران و دانشمندان ایرانی در سطح جهان و رتبه ۱۶ علمی جهانی، نشان‌دهنده پتانسیل بالای علمی کشور است. همچنین، تأسیس مراکز تحقیقاتی و دانشگاه‌های معتبر در کشور به ارتقاء کیفیت آموزش و پژوهش کمک کرده است.

کاهش بودجه‌های دولتی برای پژوهش

وی با بیان اینکه پژوهش در مراکز علمی ایران با چالش‌های متعددی مواجه است، تصریح کرد: یکی از مهم‌ترین چالش‌ها، عدم وجود زیرساخت‌های مناسب است. بسیاری از مراکز علمی در ایران با کمبود تجهیزات و فناوری‌های روز مواجه هستند که این موضوع می‌تواند مانع از جذب سرمایه‌گذاران شود. سرمایه‌گذاران به دنبال محیط‌های پژوهشی با امکانات پیشرفته هستند و فضای ناکافی و نامناسب برای انجام پژوهش‌های علمی نیز می‌تواند به کاهش کیفیت تحقیقات و جذب سرمایه منجر شود. با توجه به شرایط اقتصادی کشور، بودجه‌های دولتی برای پژوهش کاهش یافته است و این موضوع باعث می‌شود که پژوهشگران نتوانند پروژه‌های خود را به درستی پیش ببرند. همچنین، بسیاری از مراکز علمی به دنبال تأمین مالی از منابع خصوصی هستند، اما عدم آشنایی با روش‌های جذب سرمایه و ریسک‌پذیری در این زمینه می‌تواند مانع از موفقیت آن‌ها شود.

سرمایه‌گذاری در پژوهش؛ کلید توسعه اقتصادی و اجتماعی کشور

معاون پژوهش و فناوری دانشگاه آزاد اسلامی مشهد ادامه داد: در کشور، سهم بودجه پژوهش از تولید ناخالص ملی به‌طور معمول در سطح پایین‌تری نسبت به کشورهای پیشرفته قرار دارد. به عنوان مثال، طبق آمارهای موجود، سهم بودجه پژوهش از GDP در ایران کمتر از نیم درصد است، در حالی که این عدد در کشورهای توسعه‌یافته می‌تواند به ۳ تا ۴ درصد یا بیشتر برسد. پایین بودن این سهم می‌تواند به نتایج منفی متعددی منجر شود، از جمله کاهش رقابت‌پذیری، عدم نوآوری و کاهش کیفیت زندگی. در بسیاری از موارد، پژوهشگران و مدیران مراکز علمی به دلیل ترس از عدم موفقیت و از دست دادن سرمایه، از پذیرش ریسک‌های لازم برای نوآوری و پیشرفت خودداری می‌کنند. این نگرش محافظه‌کارانه به همراه عدم فرهنگ ریسک‌پذیری در بسیاری از مراکز علمی به گونه‌ای است که ریسک‌پذیری به عنوان یک عامل مثبت تلقی نمی‌شود و این می‌تواند به عدم پیشرفت در پژوهش‌ها منجر شود.

دبیری با اشاره به اینکه عدم همکاری و ارتباط مؤثر بین مراکز علمی و صنایع می‌تواند به کاهش فرصت‌های جذب سرمایه منجر شود، گفت: سرمایه‌گذاران تمایل دارند در پروژه‌هایی سرمایه‌گذاری کنند که دارای کاربردهای عملی و تجاری باشند. همچنین، پژوهشگران ممکن است به نیازهای واقعی بازار آشنا نباشند که این می‌تواند منجر به عدم موفقیت در جذب سرمایه شود.

وی افزود: به طور کلی، برای بهبود وضعیت پژوهش در مراکز علمی ایران و جذب سرمایه بیشتر، لازم است که به این چالش‌ها توجه شود و راهکارهای مؤثری برای حل آن‌ها ارائه گردد که شامل ایجاد زیرساخت‌های مناسب، افزایش بودجه‌های پژوهشی، تقویت ارتباطات با صنعت، بهبود فرآیندهای اداری و آموزشی، و تغییر نگرش به پژوهش است. با اتخاذ این اقدامات، می‌توان امید به بهبود وضعیت پژوهش و نوآوری در کشور را افزایش داد.

معاون پژوهش و فناوری دانشگاه آزاد اسلامی مشهد گفت: خوشبختانه در سال‌های اخیر دانشگاه آزاد اسلامی کشور، برای رفع چالش‌های و موانع موجود در حوزه پژوهش، تحقیقات و فناوری، اقدامات بسیار مناسب و تاثیر گذاری انجام گرفته است. این اقدامات به ویژه در زمینه جذب سرمایه، تقویت ریسک‌پذیری و ارتقاء کیفیت پژوهش‌ها طراحی و اجرا شده‌اند. ایجاد سراهای نوآوری، دانشکده‌های موضوعی و تاسیس صندوق پژوهش و فناوری از جمله اقداماتی است که توانسته تا حد زیادی چالش های این حوزه را کمتر نماید.
 

دبیری با بیان اشاره به سرا نوآوری بیان کرد: سراهای نوآوری به عنوان یکی از ابتکارات دانشگاه آزاد اسلامی، به منظور ایجاد فضای مناسب برای پژوهش، تحقیقات و نوآوری تشکیل شده‌اند. این مراکز به پژوهشگران و دانشجویان این امکان را می‌دهند که ایده‌های خود را به پروژه‌های عملی تبدیل کنند. سراهای نوآوری به عنوان پل ارتباطی بین دانشگاه و صنعت عمل می‌کنند و با فراهم کردن زیرساخت‌های لازم، به تجاری‌سازی ایده‌ها و نوآوری‌ها کمک می‌کنند. سراهای نوآوری در اکوسیستم نوآوری و فناوری کشور تلاش دارند تا افراد بسیاری را به سمت شرکت‌های دانش‌بنیان سوق داده و شرکت‌های کارآفرین ایجاد کنند.

وی افزود: سراهای دانشجویی در نهایت در رونق تولید، نقش بسیار موثری را ایفا خواهد کرد. هم اکنون سرای فناوری‌های هوشمند و سلامت، سرای نوآوری سنگ، شیشه، سرامیک و صنایع وابسته، سرای فناوری‌های نوین سبز و سرای نوآوری ساخت و تولید فناوری‌های پیشرفته در دانشگاه آزاد اسلامی مشهد مشغول فعالیت هستند که مراکز رشد، شرکت‌های دانش بنیان، هسته‌ها و واحدهای فناور ذیل این زیست بوم فناوری به فعالیت خود ادامه می دهند.

دانشکده موضوعی؛ ریل‌گذاری تبدیل دانایی به توانایی

رئیس شورای تخصصی پژوهش و فناوری دانشگاه آزاد اسلامی خراسان رضوی با اشاره به تاسیس دانشکده‌های موضوعی گفت: دانشگاه آزاد اسلامی با تأسیس دانشکده‌های موضوعی در زمینه‌های مختلف علمی و فناوری، ریل‌گذاری جدیدی را در بحث فناوری و تبدیل دانایی به توانایی انجام داد. به عبارتی با ایجاد این دانشکده‌های موضوعی، دانشگاه آزاد اسلامی تلاش کرده تا تمرکز بیشتری بر روی پژوهش‌های کاربردی و بین‌رشته‌ای داشته باشد. این دانشکده‌ها با هدف تربیت نیروی انسانی متخصص و ایجاد بستر مناسب برای پژوهش‌های علمی و صنعتی تأسیس شده‌اند و به پژوهشگران این امکان را می‌دهند که در زمینه‌های خاص به تحقیق و توسعه بپردازند. امسال دانشکده کشاورزی، آب، غذا و فراسودمندها، دانشکده معدن، نفت و انرژی، دانشکده  صنعت ساختمان و محیط زیست، دانشکده ارتباطات، حمل و نقل و لجستیک، هوش مصنوعی و فناوری‌های اجتماعی و پیشرفته، دانشکده مهندسی ساخت و فنّاوری‌های صنعتی در دانشگاه آزاد اسلامی مشهد تاسیس شده است. این دانشکده ها با ارتباط موثر با صنایع و تعریف فعالیت‌های بین رشته‌ای در حال ارائه خدمات در استان هستند.

دبیری با اشاره به صندوق پژوهش و فناوری دانشگاه آزاد اسلامی بیان کرد: این صندوق به عنوان یک نهاد مالی و یک بازوی توانمند تأمین منابع مالی برای پروژه‌های پژوهشی و نوآورانه در این زیست بوم فناوری کمک می کند. این صندوق با ارائه تسهیلات مالی، صدور ضمانت‌نامه‌ها، ارزیابی طرح‌های فناورانه، اعتبار سنجی و سرمایه‌گذاری، حمایت از ایده‌های نوآورانه و پروژه‌های تحقیقاتی را تسهیل می‌کند و به پژوهشگران این امکان را می‌دهد که بدون نگرانی از تأمین مالی، بر روی پروژه‌های خود تمرکز کنند. همچنین قریب به یک‌چهارم سهام صندوق پژوهش و فناوری استان نیز متعلق به دانشگاه آزاد اسلامی مشهد است و فناوران و پژوهشگران دانشگاه هم از ظرفیت صندوق پژوهش و فناوری دانشگاه آزاد اسلامی و هم از صندوق پژوهش و فناوری استان می‌توانند برای پیشبرد ایده‌ها و پروژه‌های تحقیقاتی خود بهره‌گیری نمایند.

وی در پایان سخنان خود با تاکید بر حمایت از پژوهش و فناوری تصریح کرد: حمایت از پژوهش و فناوری به عنوان یک استراتژی کلیدی برای رشد و توسعه کشورها به شمار می‌آید. با سرمایه‌گذاری در این حوزه، کشورها می‌توانند به نوآوری، افزایش کیفیت زندگی، ایجاد اشتغال و تقویت زیرساخت‌های علمی و آموزشی دست یابند. این اقدامات نه تنها به رشد اقتصادی کمک می‌کند، بلکه به بهبود وضعیت اجتماعی و فرهنگی جامعه نیز منجر می‌شود. بنابراین، توجه به پژوهش و فناوری باید در اولویت سیاست‌گذاری‌های اقتصادی و اجتماعی کشور قرار گیرد.

انتهای پیام