به گزارش ایسنا دکتر کامران باقری لنکرانی در یک برنامه تلویزیونی اظهارکرد: دکتر ظفرقندی، برادر ارزشمندی است که نشان داده منافع مردم، کشور و انقلاب اسلامی مهم است و امیدواریم خدا به وی کمک کند. بر اساس قانون اساسی، وزیر مسئولیت اداره وزارتخانه را دارد و امیدوارم که با اقتدار کامل، نسبت به این کار اقدام کند.

وی خاطرنشان کرد: وزارت بهداشت باید با برنامه ها، اسناد بالادستی و اجرایی شدن اصول آنها هماهنگ باشد. نمی توانیم مسئولیت وزیر را بر عهده فرد دیگری قرار دهیم چون بر اساس قانون اساسی، وزیر مسئول عملکرد و پاسخگوی عملکرد هر وزارتخانه ای است. در قانون اساسی، هیات وزیران مسئولیت جمعی در برابر اداره کشور دارد.

لنکرانی با ابراز امیدواری نسبت به جمع شدن یک تیم منسجم مدیریتی در وزارت بهداشت دولت چهاردهم، یادآور شد: شخصا اعتقاد دارم اینطور نیست که فردی که با برنامه های رییس جمهور، هماهنگ نیست، مسئولیت بگیرد و یا فردی که قصد همکاری با دکتر ظفرقندی ندارد و یا بنای ناسازگاری بگذارد، مسئولیت بگیرد اما تقاضای بنده از دولت، اجرایی شدن سیاست ها و اسناد بالادستی از همان آغاز مسئولیت است چون فرصت ها به سرعت می گذرند.

وزیر پیشین بهداشت گفت: در دوره ای فردی ادعا می کرد اجرای طرح پزشکی خانواده در کشور، ۱۰ سال زمان می خواهد که مدت زیادی از آن ۱۰ سال گذشته اما هنوز شاهد اجرایی شدن آن نیستیم. الان بهترین زمان اجرای کامل قانون و اسناد بالادستی است و شیرینی دولت چهاردهم برای مردم می تواند ارتقای سلامت باشد که این موضوع در زندگی افراد و کاهش دغدغه های آنها، اثرگذاری زیادی دارد.

وی تصریح کرد: در زمان مسئولیت ما مهمترین چالش وزارت بهداشت این بود که سلامت، اولویت اصلی دولت نبود و به دلیل حضور دکتر پزشکیان اعتقاد داریم فرصت تاریخی برای نظام سلامت ایجاد شده که باید از این فرصت به بهترین نحو استفاده کنیم.

تامین سلامت نیازمند همکاری های بین بخشی است

وزیر پیشین بهداشت با بیان اینکه تامین سلامت نیازمند همکاری‌های بین بخشی است، گفت: همه تصمیمات اثرگذار بر سلامت مردم در حوزه اختیارات وزارت بهداشت نیست بلکه این وزارتخانه متولی سلامت است و باید مطالبه گر سلامت باشد که برای خیلی از اقدامات نیازمند حمایت سایر بخش های دولت است.

لنکرانی یکی از وظایف رییس جمهور در قانون اساسی را هماهنگی بین بخش های مختلف قوه مجریه دانست و افزود: حضور دکتر پزشکیان، یک فرصت تاریخی برای کشور و نظام سلامت است چراکه وی برخاسته از نظام سلامت است و سابقه تصدی وزارت دارد و سالهای زیادی در کمیسیون بهداشت و درمان مجلس حضور داشته و دغدغه مند بوده و مطالعات زیادی داشته است.

نگرانی از وضعیت وزارت بهداشت

وی دغدغه های رییس جمهور را مطابق با قانون، تامین سلامت و به ویژه سلامت محرومان عنوان کرد و گفت: وضعیت درون وزارت بهداشت برای بنده نگران کننده است. درست است که وزارت بهداشت نیاز به حمایت دارد اما باید بتواند از حمایت برخوردار باشد. نگرانم که دغدغه عدالت محوری با توجه به برخی موضوعات دیگر کمرنگ شود و وزارت بهداشت نتواند از این فرصت تاریخی به خوبی استفاده کند. 

لنکرانی تاکید کرد: اعتبارات، محدود است و در دنیا، بخش مهمی از بودجه های عمومی کشورها به سلامت اختصاص می یابد بنابراین حتما نیاز به حمایت های مالی و حاکمیت وجود دارد اما باید بتوانیم پذیرای این حمایت باشیم و برنامه هایی برای تبدیل این حمایت به خدمت داشته باشیم.

وی افزود: تجارب تلخ و شیرینی در این زمینه وجود دارد. دورانی بوده که بودجه و اعتبارات بالایی به وزارت بهداشت پرداخت شده اما در دیداری که مقام معظم رهبری با هیات دولت داشتند، تاکید کردند که این موضوع به ضد خودش تبدیل نشود.

این عضو فرهنگستان علوم پزشکی ایران از نظام سلامت به عنوان یک منظومه یاد کرد و گفت: اگر نگاه منظورمه ای و سیستماتیک نداشته باشیم، مداخلات ما به صورت مقطعی، تلسکوپی و تمرکز بر یک موضوع خرد بدون توجه به آثار آن بر سایر اجزا باشد، نتیجه معکوس خواهیم گرفت.

برای اجرای برنامه ها نیاز به دروازه بان و نظارت کافی داریم

وزیر پیشین بهداشت ادامه داد: برخی گلوگاه ها در نظام سلامت وجود دارد که اگر به درستی به آنها نپردازیم، ممکن است نتیجه معکوس بگیریم. به عنوان نمونه رایگان کردن یک خدمت یا محصول و رایگان نکردن آن باعث ایجاد نیاز القایی و هدررفت منابع می شود وقتی برای برنامه ها و اقدامات، دروازه بان و نظارت کافی نداشته باشیم و یا از چیزی بدون انتخاب مسیر درست، حمایت کنیم، نیاز القایی ایجاد می شود که کمر سیستم را می شکند. این تجربه تلخ را در دهه ۹۰ داشته ایم. 

لنکرانی افزود: برخی از حمایت ها از وزارت بهداشت در دهه ۹۰ بسیار خوب بود و رضایتمندی فوری هم ایجاد کرد اما چون این حمایت ها، دروازه بان نداشت باعث ایجاد نیاز القایی، افزایش هزینه های نظام سلامت و بالا رفتن فرسودگی شغلی کارکنان شد و چیزی که می توانست افتخار بزرگی برای کشورمان باشد، تبدیل به ضد خودش شد. 

وزیر پیشین بهداشت تاکید کرد: در زمان مسئولیت ما از نظر بودجه، یکی از خشکسال ترین دوره ها برای وزارت بهداشت بود و در سال ۸۷ حتی در پرداخت حقوق و هزینه های جاری مشکل داشتیم اما تلاش کردیم که از مجموعه ظرفیت ها استفاده کنیم.

تفاوت های فعالیت در نظام سلامت با سایر نظام ها و حوزه های حاکمیتی

وی با تاکید بر اینکه نظام سلامت با سایر نظام ها و حوزه های حاکمیتی متفاوت است، یادآور شد: در نظام سلامت خیلی افراد در یک مجموعه سیاسی تعریف می شوند اما نظرات متعارضی در مورد نظام سلامت دارند. مثلا افرادی داریم که در انتخابات به دکتر پزشکیان رای داده اند اما دغدغه بخش خصوصی دارند و یا افرادی داریم که به دکتر پزشکیان رای داده و اعتقاد دارند سلامت عامه مردم باید تامین شود و بتوانیم پزشکی خانواده را در کشور اجرایی کنیم. 

این عضو فرهنگستان علوم پزشکی ایران تاکید کرد: نگرانیم که تفاوت دیدگاه ها اجازه ندهد آن چیزی که رییس جمهور در مورد سلامت و سایر بخش ها اعلام کرده، اجرا شود. ۱۴ بند سیاست های کلی سلامت کاملا روشن است و اگر فردی ادعا کند این سیاست ها را تغییر می دهد برای ما بسیار تلخ است. رییس جمهور اعلام کرده که قصد اجرای سیاست های کلی سلامت را دارد اما صحبت در مورد تغییر سیاست ها نگران کننده است.

نظارت های مجمع تشخیص باید بهنگام باشد

وی با بیان اینکه در سیاست های کلی سلامت به صراحت تاکید شده که مبنای سیاست های دارویی باید طرح ژنریک باشد، گفت: دیگر جای بحث و گفتگو در این زمینه وجود ندارد چراکه به صراحت اعلام شده است. بر اساس قوانین، سیاست های کلی، مبنای قانونگذاری باید باشد و مجمع تشخیص مصلحت نظام باید مراقبت کند که قوانین و مقررات، مطابق با سیاست های کلی باشد و به یکی از دوستان که در مجمع فعالیت دارد، گفتم که نظارت های مجمع باید بهنگام باشد نه اینکه پس از یک سال، تذکر داده و اصلاح شود.

تا قبل از سال ۹۳ نقشه راه برای نظام سلامت وجود نداشت

این عضو هیات علمی دانشگاه علوم پزشکی شیراز تفاوت دغدغه ها در مورد سلامت و سیاست های کلی سلامت را نگران کننده دانست و گفت: تا قبل از سال ۹۳ نقشه راه برای نظام سلامت وجود نداشت و هر کسی بر اساس فهم و درک مشکلات یا بار بیماری‌ها، برنامه هایی را اجرا می کرد. در تحقیقات و مقالات مختلف به این نتیجه رسیدیم که مهمترین چالش نظام سلامت تا قبل از سال ۹۳ نبود نقشه راه است.

وی از سیاست های کلی سلامت ابلاغی از سوی مقام معظم رهبری در سال ۹۳ به عنوان نقطه عطفی برای نظام سلامت یاد کرد و گفت: متاسفانه در طول ۱۰ سال گذشته حرکت وزارت بهداشت بر اساس و مبنای سیاست های کلی سلامت نبوده و هر کسی آمده، حرف متفاوتی زده است. به برخی آقایان گفتم افتخاری ندارد که برنامه های مختلف و بدون تطابق با سیاست های کلی را با عناوین متفاوت اجرا کنیم.

به گفته  لنکرانی وظیفه قانونی، شرعی، عرفی و انسانی، اجرای سیاست های کلی سلامت است. برداشت بنده این است که اهمیت سیاست های کلی سلامت برای مجریان، به خوبی روشن نبوده است و متوجه گره گشایی ۱۴ بند این سیاست ها نبوده اند و کماکان به دنبال اجرای سلیقه ای سیاست ها بوده ایم.

 وزیر پیشین بهداشت تاکید کرد: یک زمان فردی می گوید ۱۴ بند سیاست های کلی سلامت خیلی خوب است اما امروز دغدغه کشور، موضوع دیگری است که این تفکر از نظر ما مشکل دارد. وقتی قدرت در اختیار ما قرار می گیرد، چارچوب دارد و مهار شده است و مجاز نیستیم هر کاری بر اساس سلیقه خودمان است، انجام دهیم. وقتی به قدرت می رسیم باید قانون را اجرا کنیم.

وی تصریح کرد: میثاق ما اسناد بالادستی از جمله سیاست های کلی سلامت و برنامه هفتم پیشرفت است و رییس جمهور نیز سخنان بسیار خوبی در مورد وحدت و عدم اختلاف داشته است. وحدت و رفع اختلافات نیاز به یک محور دارد که در کشور ما محور وحدت، اجرای قانون و اسناد بالادستی و الزام آور است.

لنکرانی با بیان اینکه این خیلی بد است که بعد از ۱۰ سال بگوییم هنوز ۱۰ درصد از سیاست های کلی سلامت اجرایی نشده است، گفت: امیدواریم در دولت چهاردهم این سیاست ها اجرایی و از کار سلیقه ای پرهیز شود. بعد از گذشت ۴۶ سال از انقلاب، نباید سلیقه ای کار کنیم و هر کسی فهم متفاوت خود از موضوعات را بیان و آن را اجرایی کند چون مشکل همین جاست.

وزیر پیشین بهداشت اجرای قانون اساسی، قوانین و هماهنگی بین اجزای مختلف قوه مجریه را به عنوان بخشی از وظایف رییس جمهور ذکر کرد و گفت: بسیاری از روسای جمهور در موضوع سلامت، کارشناس نبوده اند مثلا در دوره کرونا، فردی به دکتر روحانی مشاوره داده بود که نیاز به ایمنی گله ای و جمعی داریم و اعلام هم کردند که فلان استاد این موضوع را به من گفته است که این مشاوره در مقطعی بر سیاست های ما تاثیرگذار بود و بخشی از ناکامی های ما در سال ۹۹ مربوط به همین سیاستی بود که برخی به رییس جمهور گفته بودند و بعدا کارشناسان و وزارت بهداشت مستندات مختلفی را ارائه کردند و سیاست ها تغییر یافت.

وزارت بهداشت از این فرصت تاریخی به خوبی استفاده کند

وی ادامه داد: در حال حاضر کارشناس بودن رییس جمهور در حوزه سلامت، یک فرصت بزرگ است و موضوعات و مشکلات حوزه سلامت را بهتر از خیلی افراد متوجه می شود و صاحب تجربه و سابقه قانونگذاری، نظارت و اجرای قانون را داشته است. امیدواریم وزارت بهداشت بتواند از این فرصت تاریخی به خوبی استفاده کند.

لنکرانی هشدار داد: ممکن است تا یکی دو ماه آینده بتوانیم حرف بزنیم اما زنگ انشا تمام و زنگ حساب شروع می شود. توقع ما این است که وزارت بهداشت با چالاکی هر چه تمام تر، زنگ انشا را تمام کند و وارد اجرا شود. دکتر ظفرقندی در مورد پرستاران، موضوعی را به رییس جمهور گفت که شاید در دولت های دیگر چندماه طول می کشید اما با دستور صریح رییس جمهور مشکل حل شده است و این ظرفیت در دولت چهاردهم وجود دارد که بخشی از مشکلات مزمن ما به سرعت حل شود اما شرط آن، وجود برنامه در چارچوب سیاست های کلی و اسناد بالادستی است.

وی خاطرنشان کرد: در حوزه سلامت گاهی اوقات تفاوت دیدگاه ها در چارچوب های سیاسی تعریف نمی شود بلکه در چارچوب های علمی سیاستگذاری سلامت تعریف می شود، بگونه ای که افراد با سلایق مختلف سیاسی می تواند یک کار مشترک را رقم بزنند.

تفاوت زیاد بین خواسته ها و نیازها

این عضو هیات علمی دانشگاه علوم پزشکی با ذکر تفاوت بین خواسته ها و نیازها در سیاستگذاری عمومی کشور گفت: خواسته ها و درخواست ها ممکن است با نیاز واقعی متفاوت و فاصله داشته باشند. در نظام های مردم سالار مانند کشور ما که بر اساس آرای مردم، چند قوه ای و نیازمند تعامل بین قواست، نمی توانیم به خواسته ها بی توجه باشیم اما اشکال اینجاست که همان خواسته هایی که به زبان می آید را می خواهیم پاسخ دهیم.

لنکرانی افزود: مثلا عنوان می شود که مردم در یک منطقه، خدمات پزشکی را به خوبی دریافت نمی کنند پس باید در این منطقه دانشکده پزشکی راه اندازی شود اما توجه نمی شود که خواسته اصلی، دریافت خدمات پزشکی است و بعد فرد فکر کرده که راه آن، ایجاد دانشکده پزشکی است که اینجا اشکال به وجود می آید و متولی باید متعهد به فراهم کردن خدمات شود نه دانشکده چراکه پیش نیازهای زیادی برای راه اندازی دانشکده وجود دارد.

وی یادآور شد: در این ایام برخی از دانشکده ها، استاد علوم پایه ندارند اما دانشجوی پزشکی پذیرش کرده اند و مشخص نیست که دانشجو باید در کدام بیمارستان آموزشی، بیماران را ویزیت کند. بعد چه انتظاری از تربیت نیروهای متخصص و متبحر داریم؟ باید خواسته ها را به صورت صحیح و پس از شناسایی اشکالات واقعی، پاسخ دهیم.

اغلب راهکارهای پاسخ به خواسته ها کارشناسی نیست

وزیر پیشین بهداشت با بیان اینکه اغلب راهکارهایی که برای پاسخ به خواسته ها مطرح می شود کارشناسی نیست، گفت: مثلا وقتی از کمبود خدمات سخن می گوییم خواستار ایجاد بیمارستان هستیم اما به ابعاد مختلف نگهداشت نیروی انسانی توجه نمی کنیم. گاهی راه اندازی یک پایگاه اورژانس شبانه روزی برای انتقال بیماران به مراکز درمانی مجهز، هزینه هایی به مراتب کمتر به همراه دارد.

لنکرانی تاکید کرد: بدنه وزارت بهداشت برای پاسخگویی منطقی و کارشناسی به نیازها باید با یکدیگر هماهنگ باشند و اینگونه نباشد که نظرات معاونت های مختلف مانند پارلمانی، درمان و آموزشی با یک دیگر متفاوت باشد. در دوره هایی تلخی تفاوت نظرات آنها را دیده ایم که هر کدام از معاونت ها، ساز خودشان را زده اند.

باید برنامه اجرایی برای تمام ۱۴ بند سیاست های کلی سلامت داشته باشیم

وی در ادامه اظهارکرد: شواهدی دارم که برخی طمع ها به وزارت بهداشت شده که امیدواریم به نتیجه نرسند که این طمع ها، حرکت بر خلاف سیاست های کلی سلامت است. پذیرفتن اجرای طرح هایی مانند پزشکی خانواده، طرح ژنریک و تمام ۱۴ بند سیاست های کلی به تنهایی کافی نیست بلکه باید برنامه اجرایی داشته باشیم. برنامه اجرایی باید جاری شود و گلوگاه ها را بشناسیم، حمایت های لازم را فراهم کنیم و روند پیشرفت برنامه را ببینیم.

وزیر بهداشت به بیان تجربه ای از دوران مسئولیت خود در وزارت بهداشت پرداخت و گفت: در دوره قبل از مسئولیت ما و در دوره تصدی دکتر پزشکیان، اجرای پزشکی خانواده روستایی شروع شده بود که ما آن را ادامه دادیم چون برنامه خیلی خوبی و بر مبنای قانون و از وظایف ما بود. در آن دوره برای اجرای این طرح باید ۷۰۰۰  پزشک همچنین منابع و اعتبارات مورد نیاز را تامین می کردیم اما زمان اجرا در شهرها و روستاها، نیاز به همکاری وزارت رفاه داشتیم اما در آن دوره، این همکاری محقق نشد و حتی با وجود برگزاری جلساتی از سوی رییس جمهور وقت همزبان نشدیم. در آن دوره می توانستیم برای خودمان یک حرف دیگر بزنیم اما وقتی همراهی را نداشتیم، مشخص بود که این حرف ها روی کاغذ می ماند و اجرا نمی شود.

همراه کردن و ایجاد جذابیت برای ارائه دهندگان و گیرندگان خدمات در برنامه ها مهم است

این عضو فرهنگستان علوم پزشکی ایران با تاکید بر اهمیت اجرا و هماهنگی اجزای مختلف برنامه های اجرایی یادآور شد: برای اجرای برنامه های اجرایی باید نقطه شروع، مراحل اجرا و نظارت و پایش ها کاملا مشخص باشد و اینکه در صورت عدم موفقیت، باید چه اقدامی انجام شود نه اینکه یک شبه تصمیم به اجرای طرح هایی مانند پزشکی خانواده بگیریم اما به این توجه نمی کنیم که ارائه دهندگان و دریافت کنندگان خدمات در این طرح به عنوان ارکان مهم باید این طرح را قبول داشته و برای آنان جذابیت مالی و غیرمالی داشته باشد.

وی ادامه داد: به عنوان نمونه وقتی فردی با درد شکم روبرو می شود، تصمیم می گیرد که به پزشک متخصص قلب، داخلی، گوارش مراجعه کند که این تصمیم صحیحی نیست. برای اجرای صحیح مسیر ارجاع نیاز به جلب حمایت دریافت کننده و ارائه کننده خدمت هستیم.

وزیر پیشین بهداشت با هشدار نسبت به کم و گذرا بودن فرصت خدمت در هر دوره از دولت گفت: کل زمان خدمتگزاری در وزارت بهداشت برای یک دوره، حداکثر ۱۴۲۱ روز است که با سرعت بالا می گذرد و به همین سادگی ۲۹ روز از زمان استقرار دولت چهاردهم، گذشته است.

لنکرانی با بیان اینکه فرصت ها به سرعت می گذرند، تاکید کرد: وقتی مسئولیت وزارت بهداشت را بر عهده داشتم در جلسات شورای معاونین، روزشمار داشتیم که نباید از گذرا و به سرعت سپری شدن فرصت خدمت غفلت شود. باید برنامه های اجرایی با زمان بندی مشخص و در حین اجرا نیز نظارت و پایش شود تا اشکالات آن بررسی و برطرف شود.

 زمینه تجربه اندوزی و اعتماد به جوانان را فراهم کنیم

وی یادآور شد: خوشبختانه در حال حاضر در بین فارغ التحصیلان جوان دانشگاه های علوم پزشکی، افراد مستعد، خوش فکر و با ایده و نوآوری، زیاد داریم که باید به آنها فرصت دهیم. نمی گویم افراد کم تجربه در پست های کلیدی به کار گرفته شوند و امام علی(ع) نیز می فرمایند که یکی از دلایل سقوط دولت ها این است که کارهای بزرگ را به افراد کوچک می سپارند اما باید زمینه تجربه اندوزی و اعتماد به جوانان را فراهم کنیم.

به گزارش وبدا، لنکرانی در پایان تاکید کرد: نباید حلقه مدیریتی بسته باشد که یکی از نگرانی های ما هم همین است که تعداد محدودی از افراد، در مسئولیت های مختلف وزارت بهداشت تکرار می شوند که خیلی وقت ها باعث عدم نوآوری می شود. تکرار خیلی از اتفاقات، زیاد جالب نیست و در این زمینه استفاده از افراد جدید و فرصت دادن به جوانان و متخصصان در رشته های مختلف مانند مدیریت خدمات بهداشتی و درمانی و سیاستگذاری سلامت، می تواند راهگشا باشد و اینکه بخواهیم برنامه های پرورش مدیران را اجرا و از دوستان خودمان برای آن دوره ها استفاده کنیم، زیاد جالب نیست.

انتهای پیام