مونا عابدی، درمانگر و استاد دانشگاه آزاد تربت‌جام ۲۷ شهریور، در نشست تخصصی با موضوع «شکاف نسل‌ها و تغییر سبک زندگی» که در معاونت فرهنگی، آموزش و رسانه ستاد امربه‌معروف و نهی‌از منکر خراسان رضوی برگزار شد، اظهار کرد: نگرش‌ها بین گروه‌های سنی مختلف، متفاوت است و این تفاوت می‌تواند ناشی از تغییرات سریع نسل‌ها و سرعت پیشرفت فناوری باشد.
وی با اشاره به عوامل تشدید شکاف نسل‌ها افزود: تکنولوژی از مهم‌ترین عوامل تشدید شکاف نسل‌ها به شمار می‌رود. هنگامی که نسل جدید از گوشی‌های هوشمند برخوردار شده و از اینترنت استفاده کردند، تغییرات اینترنتی فزاینده‌ای که اتفاق افتاد باعث همسو شدن آنها شد یا به عبارتی بمباران اطلاعاتی شدند، از هر سمتی اطلاعاتی را دریافت می‌کنند. نسل قدیم ما شاید هنوز نتوانسته است خودش را با این تکنولوژی وفق دهد.
این درمانگر روان‌شناختی عنوان کرد: چه‌بسا کاربردهایی در برنامه‌های اینترنتی و فضای مجازی وجود دارد که نسل جدید خودش را با آنها همسو می‌کند؛ اما نسل قدیم هنوز استفاده از آن را یاد ندارد یا حتی نسبت به استفاده‌کردن یا نکردن از آن، گارد دارد.
وی با بیان اینکه این شکاف بین نسل‌ها می‌تواند با فاصله گرفتن نسل قدیم از نسل جدید عمیق‌تر شود، ادامه داد: راه‌حل برون‌رفت از این مسیر این است که نسل قدیم، ظرفیت‌هایش را افزایش دهد و همچنین قدرت این را داشته باشد تا خودش را با داده‌های نسل جدید تطبیق دهد.
عابدی افزود: در هر خانواده‌ای شاهد آن هستیم که نسل جوان مشوق و مسبب اتفاقاتی است که به‌سرعت بخشیدن امور زندگی کمک می‌کند؛ مانند پیشنهاد استفاده از پرداخت اینترنتی قبوض به‌جای حضور در شعب بانکی و اقداماتی شامل این نمونه که باعث می‌شود در زمان هم صرفه‌جویی شود.
نسل ساندویچی
این درمانگر روان‌شناختی مطرح کرد: اصطلاح نسل ساندویچی برای میانسالان بکار برده می‌شود؛ زیرا این قشر بیشتر از اینکه بخواهند به خودشان توجه کنند، میان دو نسل پیش رو (فرزندان) و نسل گذشته (والدین) قرار گرفته‌اند. دراین‌ارتباط گاهی افراط انجام شده و بیشتر به دلیل احترام به والدین به آن سمت گرایش پیدا کرده و همین امر فاصله آنها را با نسل پیش‌رو بیشتر می‌کند.
عابدی اظهار کرد: فضای مجازی هم، در شکاف نسل‌ها بی‌تأثیر نیست و باوجود رشد فناوری هر فردی در خلوت خودش با یک گوشی سر می‌کند که باعث ایجاد فاصله افراد از همدیگر شده است. زمانی که این اتفاق می‌افتد فضای گفت‌وگویی بین والدین و فرزندان در محیط طبیعی از بین رفته که در واقع همدلی و همبستگی را نابود کرده است.
والدین هلی‌کوپتری
عابدی در بخشی دیگر از این نشست عنوان کرد: برخی خانواده‌ها قصد دارند شکاف به وجود آمده بین نسل‌ها را پُر کنند و مدام دوروبر فرزند هستند؛ حمایتش می‌کنند و خدمات می‌دهند که مبادا آسیبی ببیند؛ اما در واقع مراقبت و مواظبت بیش از حد خودش یک آسیب است و این آسیب در ادامه زندگی خیلی دردناک حس می‌شود؛ زیرا اصلی‌ترین ارزشی که یک فرد می‌تواند در چارچوب و هنجارهای زندگی‌اش انجام دهد، مسئولیت‌پذیری است و این امر مهم با خدمات افراطی والدین که به آنها والدین هلی‌کوپتری گفته می‌شود از بین می‌رود.
وی ادامه داد: وقتی مسئولیت‌پذیری نباشد معنای زندگی واقعی زیر سؤال رفته و نقطه اتصالی که باید برای ادامه زیستن به آن چنگ زد از بین رفته است. در این حالت ارزش‌ها به بن‌بست رسیده و عاملی برای شکاف بین‌نسلی شده و این گسست را عمیق‌تر می‌کند.
تأثیر عوامل اجتماعی و فرهنگی در گسست نسل‌ها
عابدی موضوعات اجتماعی و فرهنگی را عاملی دیگر در گسست نسل‌ها معرفی کرد و توضیح داد: تغییر، اساس زیست انسان است و اینکه جوامع با آمدن نسل‌های جدید تغییراتی می‌کنند امری طبیعی به شمار می‌رود. با پیش رفتن به سمت آینده و افزایش نگرش‌ها و تغییرات نمی‌توان شرایط اقتصادی و تحصیلات را نادیده گرفت این دو حوزه شرایط پیشرفته‌تری را برای نسل جدید محیا کرده که نسل قدیم آن را نداشت.
وی در ادامه عنوان کرد: نسل جدید در یک بستر آگاهی رشد می‌کند و طبیعی است مطالبات، احساس نیاز و حتی اطلاعاتی که از جامعه دارد با نسل قدیم متفاوت باشد.
این استاد دانشگاه در بخشی دیگر از مطالبش به‌جرأت نسل جوان نسبت به ارتباط با نیازهایشان تصریح کرد: این جرأت در نسل جدید باعث شده نیازهایشان را در عرصه ظهور قرار دهند و اگر خانواده خودش را با جوانش همراه نکند عاملی برای طردشدن، احساس بی‌ارزشی، افسردگی و اضطراب می‌شود. هرچقدر این موضوع ادامه‌دار شود شکاف بین‌نسلی عمیق‌تر خواهد شد، پس ما اگر بخواهیم این شکاف را پر کنیم باید زمان‌های با کیفیتی را برای با هم بودن اختصاص دهیم.
شکاف نسل تهدید یا فرصت؟
عابدی در پاسخ به این سؤال که شکاف نسلی تهدید یا فرصت است؟ گفت: طبیعی است اگر با نگاه تهدید یا فرصت به این شکاف بین نسل‌ها پیش رویم به طور یقین، این موضوع یک تهدید به شمار می‌رود؛ اما اگر مدیریت خوب، آگاهانه و هوشمندانه انجام شود می‌توانیم این تهدید را به فرصت تبدیل کنیم. تهدید از آنجائی نشأت می‌گیرد که تفاوت‌ها به وجود می‌آید. تفاوت‌ها یعنی نقض شباهت‌ها درحالی‌که ما آن شباهت را ندیدیم و با آن همپا نشدیم و با نسل جدید همدلانه صحبت نکردیم.
وی با اشاره به حضور انسان در لحظه حال برای دورشدن از روزمرگی و ارتباط مؤثر با فضای مجازی باهدف افزایش همدلی با نسل جدید عنوان کرد: این امر به افراد حس دیده‌شدن و مهم بودن منتقل می‌کند. با این کار والدین به فرزندان این حس را می‌دهند که زمان برای شنیدن صحبت‌هایش دارند. نسل جدید با این اقدام خودش را به نسل گذشته نزدیک‌تر می‌بیند و احساس امنیت بیشتری دارد.
عابدی زاویه دید متفاوت افراد را در شکاف نسل‌ها مؤثر دانست و خاطرنشان کرد: نظرات افراد باید برای یکدیگر محترم باشد با یک مثال ساده می‌توان عمق این موضوع را درک کرد، عدد ۶ انگلیسی را تصور کنید برای نویسنده همان مفهوم را دارد که می‌بیند و می‌نویسد؛ اما برای مخاطب که در مقابل او نشسته این عدد نمایانگر ۹ است، هیچ‌کدام از افراد اشتباه نمی‌کنند و نگرش غلط ندارند؛ واقعیت آن چیزی است که می‌بینند، حالا اگر جایگاه افراد را در همین مثال ساده تغییر دهیم نگاه و نگرش آنها نیز تغییر خواهد کرد.
تأثیر شکاف نسل‌ها در تغییر سبک زندگی اسلامی
او در ادامه اظهار کرد: با تغییر گرایش افراد به طور طبیعی تغییراتی در سبک زندگی، چارچوب‌های دینی و هنجارها نیز به وجود می‌آید. وقتی انسان در حال پیشرفت است، یعنی جهان‌بینی‌اش گسترش پیدا می‌کند و این امر باعث می‌شود جهان‌بینی والد با فرزند متفاوت شده که بخشی از آن به‌خاطر اختلاف سنی است. نسل جدید دوست دارد خودش انتخاب و تجربه کند این قشر بر خلاف نسل قدیم دوست ندارند حسرت انتخاب‌هایی که نداشتند را تجربه کنند. همین اختلاف جهان‌بینی‌ها باعث شکاف نسل و تغییر سبک زندگی شده است.
این استاد دانشگاه گفت وگوی سازنده را در حفظ آیین‌ها و سنت‌های قدیمی بین دو نسل مؤثر دانست و افزود: والدین باید با گفت‌وگوی مؤثر مرزها را به هم نزدیک کنند و اگر این اتفاق رقم بخورد سبک زندگی روزانه و هدفمند پیش می‌رود و آداب و رسم‌های به‌ظاهر قدیمی برای نسل جدید قابل‌درک خواهد شد. به طور مثال اگر خانواده ترجیح می‌دهد که در سبک زندگی‌اش به‌صورت هفتگی یا ماهانه زیارت را جزو تفریحاتش قرار دهد، فرزند سرکشی نمی‌کند؛ زیرا توجیه است که خاصیت و رسالت زیارت با زندگی در چیست.
وی خاطرنشان کرد: والدین باید حلقه معنویات و اتصال آن در زندگی را برای فرزندان مطرح کنند تا آن را با معنای واقعی درک کنند. اگر نقطه مقابل این موضوع رقم بخورد و به جایی برسیم که فرزندان در برابر اعتقادات خانواده مقاومت کنند که در این حالت والدین و خانواده به‌درستی وظیفه خود که انتقال فرهنگ و آیین اسلامی به نسل جدید بوده را انجام نداده‌اند.
عابدی بیان کرد: قطعاً همه افراد در یک خانواده با ارزش‌های دینی اسلامی به دنیا آمده‌اند؛ اما مواردی در جامعه وجود دارد که دوگانگی را برای نسل جدید ایجاد می‌کند. این تضادها باعث می‌شود جوان دچار تردید در پذیرش شود؛ اما اگر آگاهی اجتماعی افزایش یابد نسل جدید قبول می‌کند که آگاهانه و با علم به ارزش‌ها آنها را درک و بپذیرد.
انتهای پیام
نظرات