در دنیا نیز یکی از اهداف دانشگاه‌های تراز اول، حل مسائل مختلف کشور است؛ در این کشورها، دانشگاه‌ها در بطن جامعه حاضر می‌شوند و آسیب‌ها و نیازهای روز کشور و جهان را شناسایی و برای حل مسائل ایده‌پردازی می‌کنند و صنعت و جامعه نیز با استقبال از راهکارهای علمی ارائه‌شده از سمت دانشگاه‌ها و مراکز علمی و پژوهشی، آنها را به کار می‌بندد.
در کشور ما وجود نوعی بی‌اعتمادی بین صنعت و دانشگاه، باعث دورافتادگی این دو شده؛ صنعت معتقد است که دانشگاه‌ها عمدتا بر روی مسائل محض علمی تمرکز کرده و تصوری از مشکلات عملیاتی صنعت و جامعه ندارند و لذا به سمت گرفتن راهکار از مراکز علمی برای حل مشکلات خود حرکت نمی‌کنند. از سمت دیگر، دانشگاه‌ها نیز عمدتا عنوان می‌کنند چون صنعت برای حل مشکلات خود از آنان کمک نمی‌گیرد، علاقه‌ای به حرکت در این مسیر ندارند.
در سال‌های اخیر اقداماتی برای آشتی صنعت و دانشگاه انجام شده است که از جمله مهمترین آنها می‌توان به تغییر آیین‌نامه ارتقای اساتید دانشگاه و اجرای آن از سال جاری اشاره کرد. تا پیش از این تاثیرگذارترین عامل در ارتقای اساتید، تعداد مقالات چاپ‌شده آنان بود. در واقع در آیین‌نامه پیشین ارتقای اعضای هیات علمی، چنان تاکیدی بر لزوم چاپ مقالات متعدد شده بود که اساتید عملا زمان و انگیزه کافی برای اینکه وقت خود را صرف انجام پژوهش‌های مسئله‌محور و ورود به حل مشکلات صنعت و جامعه کنند، نداشتند.
نهایتا انتقادات نسبت به آیین‌نامه ارتقای اساتید، باعث شد این آیین‌نامه تغییر و از امسال با مفاد جدیدی اجرا شود. در آیین‌نامه جدید، دستیابی به دستاوردهای مؤثر، ماندگار، تحول‌آفرین و اقتدارآفرین و انجام پژوهش‌ها و فعالیت‌های نیازمحور، تقاضامحور و حل‌کننده مسائل کشور، محور اصلی ارتقای اساتید است. همچنین در این آیین‌نامه توجه ویژه‌ای به بسترسازی برای ارتباط صنعت و دانشگاه شده است و به اساتیدی که در مسیر حل مشکلات صنعت و جامعه پژوهش کنند، امتیاز بیشتری تعلق می‌گیرد.
علاوه بر انجام اقداماتی نظیر تغییر در آیین‌نامه ارتقا که در سطح کلان می‌تواند به حل مشکل ارتباط دانشگاه با صنعت و جامعه کمک کند، برخی از دانشگاه‌ها نیز به صورت موردی کارهایی را در این زمینه انجام داده‌اند. از جمله این موارد می‌توان به امضای یک توافقنامه و ۴ قرارداد همکاری بین دانشگاه فردوسی مشهد و فولاد سنگان خواف در سال جاری اشاره کرد. بر اساس توافقنامه، مجتمع فولاد سنگان متعهد می‌شود از پایان‌نامه‌های کارشناسی ارشد و رساله‌های دکتری که در راستای حل مشکلات این مجتمع نوشته می‌شود، حمایت کند. همچنین در ۴ قرارداد مذکور نیز همکاری‌هایی بین دانشگاه فردوسی و مجتمع فولاد سنگان خواف برای حل مشکلات این مجتمع صورت می‌گیرد.
علاوه بر این، اخیرا تفاهم‌نامه همکاری سه‌جانبه بین مجتمع سنگ‌آهن سنگان خواف، دانشگاه فردوسی مشهد و پارک علم و فناوری استان خراسان رضوی نیز امضا شده است که بر اساس آن اساتید و دانشجویان دانشگاه فردوسی و همچنین شرکت‌های دانش‌بنیان مستقر در پارک، در راستای احصای مشکلات مجتمع سنگ‌آهن سنگان اقدام می‌کنند و سپس با انعقاد قراردادهای بعدی، راهکارها و خدماتی را برای حل این مشکلات ارائه می‌دهند.
ضرورت هم‌افزایی بخش‌های علمی، اجتماعی، محیط‌زیستی و صنعتی در منطقه سنگان
مهدی پناهی، مدیر ارتباط با صنعت دانشگاه فردوسی مشهد، در گفت‌وگو با ایسنا با اشاره به اینکه منطقه سنگان تامین‌کننده بخش بزرگی از نیاز سنگ‌آهن مجتمع‌های فولاد کشور است، اظهار کرد: با توجه به حجم بسیار بالای استخراج سنگ‌آهن از این منطقه و همچنین حضور صنایع پایین‌دست برای انجام فرآیند فرآوری و گندله‌سازی، ضرورت زیادی برای هم‌افزایی بخش‌های علمی و صنعتی در این ناحیه وجود دارد.
وی ادامه داد: علاوه بر نیازهای فنی و تکنولوژیکی در بخش معدن و صنایع پایین‌دست، باید ضرورت‌های زیست‌محیطی و اجتماعی این منطقه نیز در نظر گرفته شود تا توسعه‌ای متوازن در منطقه خواف و سنگان و به طور کلی شرق کشور حاصل گردد و شرایط زیست بهتری در منطقه ایجاد شود.
مدیر ارتباط با صنعت دانشگاه فردوسی مشهد با بیان اینکه صرف برداشت سنگ‌آهن از منطقه باعث ایجاد توسعه پایدار و متوازن نخواهد شد، عنوان کرد: ثروت بزرگی در منطقه سنگان وجود دارد و متاسفانه با وجود برداشت‌های عظیم مشابه دیگر مناطق معدنی کشور، همچنان عدم بهبود و رفاه کافی مردم در این منطقه به چشم می‌خورد.
پناهی افزود: علی‌رغم درآمدهای هنگفت حاصل از برداشت مواد اولیه، متاسفانه همچنان ساکنین این مناطق از وضعیت جاده‌ای، بهداشت و درمان و سایر امکانات رفاهی گلایه‌مند هستند و این در حالی است که می‌بایست بخشی از درآمد حاصله از برداشت و فراوری مواد معدنی صرف بهبود محیط‌زیست و فراهم آوردن رفاه بیشتر برای مردم آن منطقه شود.
وی با بیان اینکه در اوایل مردادماه امسال چهار قرارداد پژوهشی بین فولاد سنگان و دانشگاه فردوسی مشهد امضا شد، گفت: این چهار قرارداد پژوهشی، فنی و تکنولوژیکی مربوط به گندله و کنسانتره‌سازی پایین‌دست مجتمع سنگ‌آهن سنگان، به ارزش ۱۰ میلیارد تومان است. همچنین تفاهم‌نامه‌ای سه‌جانبه بین دانشگاه فردوسی مشهد، پارک علم و فناوری استان و مجتمع سنگ‌آهن امضا شده است که هدف اصلی دانشگاه از آن، انجام پژوهش‌ها و مطالعات کاربردی، گسترش تحقیق و توسعه در زمینه‌های صنایع معدنی، تبادل خدمات آزمایشگاهی و کارگاهی، بهبود بهره‌برداری، افزایش ایمنی، افزایش سطح برداشت از معادن از طریق برداشت حداکثری بازیافت مواد معدنی و همچنین احصای نیازهای پژوهشی و فناورانه مجتمع سنگ‌آهن سنگان است.
مدیر ارتباط با صنعت دانشگاه فردوسی مشهد ادامه داد: در سفر اخیر مدیران و اساتید دانشگاه فردوسی مشهد به منطقه معدنی سنگان، جمعی از اساتید گروه‌های زمین‌شناسی، مهندسی مکانیک و همچنین اساتید جامعه‌شناسی حضور داشتند و در تلاشیم تا بتوانیم نیازهای مجتمع سنگ‌آهن سنگان را شناسایی کرده و در دانشگاه برای پاسخ به آنها بهترین پیشنهادات را ارائه کنیم. به این منظور، به زودی کمیته‌ای راهبردی با حضور هر سه طرف تفاهم‌نامه مجتمع سنگ‌آهن ایجاد خواهد شد.
پناهی با تاکید بر اینکه برای توسعه‌ای متوازن و پایدار بایستی تمام اجزای مورد نیاز دیده شوند، اضافه کرد: باید از تخریب محیط‌زیست منطقه جلوگیری شود و حتما بخشی از درآمد حاصله از فروش مواد معدنی به منطقه برگردد تا بتوان نسبت به بهبود کیفیت جاده‌ها و احداث بیمارستان و فراهم آوردن شرایط رفاهی بیشتر برای مردم اقدام کرد. هم‌اکنون دانشگاه فردوسی در مناقصه طرح جامعی که در مجتمع سنگ‌آهن سنگان تعریف شده، شرکت کرده و حتی در صورت عدم پیروزی در مناقصه هم درخواست حضور و نظارت بر اجرای این قرارداد را ارائه کرده است.
وی با تاکید بر اینکه هدف اصلی عقد تمام قراردادهای پژوهشی دانشگاه، دانشجویان هستند، بیان کرد: هدف دانشگاه از ایجاد ارتباط با صنعت، تعلیم و تربیت دانشجویانی با توانایی‌های بالاتر است که بعد از فارغ التحصیلی بتوانند مسائل جامعه و صنعت را حل کنند. در آیین‌نامه‌های داخلی دانشگاه نیز امتیازات تشویقی برای استفاده هرچه بیشتر اساتید از دانشجویان در اجرای قراردادهای پژوهشی پیش‌بینی شده است و در ضمن دانشگاه‌ها به قراردادهایی که فارغ‌التحصیلان می‌توانند آنها را انجام دهند ورود پیدا نکرده و بر اساس رسالت و ماموریت خود، اجرای قراردادهای عمدتا پژوهشی را عهده دار می‌شوند.
مدیر ارتباط با صنعت دانشگاه فردوسی مشهد با بیان اینکه با توجه به نیاز منطقه، از سال‌ها پیش می‌بایست این دانشگاه رشته معدن را ایجاد می‌کرد، گفت: باید دانشگاه ۷۵ ساله فردوسی مشهد از دانشکده معدن بهره‌مند شود و این مهم هم‌اکنون با حمایت گروه‌های متالورژی و زمین‌شناسی دانشگاه در حال پیگیری است. از طرفی برای احداث دانشکده و تامین تجهیزات آن نیازمند پشتیبانی صنایع معدنی منطقه نیز هستیم.
رفع نیازهای منابع انسانی با ایجاد کارگروه سه جانبه آسیب‌شناسی
محسن زهدی، معاون برنامه‌ریزی و توسعه مجتمع سنگ‌آهن سنگان نیز در گفت‌وگو با ایسنا با بیان اینکه برای اولین بار تفاهم‌نامه‌ای سه‌جانبه در طول تاریخ سنگ‌آهن سنگان منعقد شد، اظهار کرد: هدف ما از انعقاد و امضای این تفاهم‌نامه با دانشگاه فردوسی مشهد و پارک علم وفناوری در جهت اجرا و بهره‌مندی از قانون دانش‌بنیان، استفاده از تجارب شرکت‌های دانش‌بنیان مستقر در پارک علم وفناوری و بهره‌گیری از علم و دانش دانشگاه فردوسی به عنوان بزرگ‌ترین مرکز علمی و پژوهشی شرق کشور است.
وی با تاکید بر اینکه برای حل مسائل مجتمع از ایده‌های دانشگاه و پارک استفاده خواهد شد، ادامه داد: با توجه به اینکه مجتمع سنگ‌آهن سنگان در نقطه صفر مرزی و منطقه‌ای محروم از خراسان رضوی واقع شده است، هدف مدیران ارشد مجتمع از این تفاهم‌نامه افزایش مطالعات، آسیب‌شناسی، تحقیق و توسعه، تقویت زیرسازی و بومی‌سازی است. در تلاشیم با ایده‌ها و طرح‌های طرفین مقابل در حوزه افزایش بهره‌وری، با به‌کارگیری به‌روزترین روش‌های استخراج، مانع از تضعیف ذخایر معدنی شویم و همچنین در گام اول با آسیب‌شناسی، تامین نیازهای منابع انسانی را در اولویت قرار خواهیم داد.
معاون برنامه‌ریزی و توسعه مجتمع سنگ‌آهن سنگان خواف اضافه کرد: این تفاهم‌نامه به مدت ۲سال و قابل تمدید در صورت توافق طرفین است. تفاهم‌نامه بار مالی نداشته و پس از تشکیل کارگروه‌ها ذیل این تفاهم‌نامه، برای هر یک از اهداف مانند اکتشاف، بهره‌برداری، آسیب‌شناسی و... سه عضو از طرفین تفاهم‌نامه وارد کارگروه مربوطه شده و پس از نیازسنجی، قرارداد مستقلی در خصوص ارائه خدمات منعقد خواهد شد.
زهدی عنوان کرد: هدف مجموعه در اولین گام، بهره‌مندسازی مردم منطقه از مسئولیت‌های اجتماعی مجتمع است و بایستی از اجرای بند ۵ ماده ۱۴ قانون معادن بهره‌مند شویم که در این راستا پروژه‌ها و موضوعات مختلفی در حوزه بهره‌وری برای ورود مردم به مجتمع سنگان وجود دارد و از جمله آنها می‌توان به استفاده از انرژی‌های پاک اشاره کرد. طبق آئین‌نامه معادن، می‌توانیم از محل معافیت‌های حقوق دولتی تا سقف ۲۰ درصد به نفع مردم استفاده کنیم تا سود این کار به مردم منطقه برسد.
وی خاطرنشان کرد: اگر نیاز پیدا کنیم که توسط شرکت‌های دانش‌بنیان و دانشگاه فردوسی، یک فناوری جدید برای ما تولید شود، اقدام به عقد قراردادی مستقل با این دو مرکز خواهیم کرد و پس از عقد قرارداد، طبق مصوبات موجود، هزینه هر طرح به طرفین مقابل پرداخت می‌شود. یکی از اساسی‌ترین نیازهای مجتمع، استخراج و اکتشاف است و لذا پس از تشکیل کارگروه‌ها و نیازسنجی‌ها قراردادهای مختلفی بسته خواهد شد.
معاون برنامه‌ریزی و توسعه مجتمع سنگ‌آهن سنگان اظهار کرد: مجتمع سنگ‌آهن سنگان به عنوان تنها مجتمع دولتی حاضر در شرق کشور، وظیفه تامین خوراک اولیه شرکت‌های سرمایه‌گذار سنگان را بر عهده دارد و ما موظفیم طبق مصوبه هیات وزیران با افق دید ۱۴۰۴، تا ۳۰ درصد خوراک اولیه فولاد کشور را تامین کنیم. امسال برنامه ما استخراج و توزیع سنگ‌آهن به میزان ۲۵ میلیون و ۲۰۰ هزار تن است که برای این میزان بایستی ۱۰ هزار متر اکتشاف معدنی انجام شود که این میزان اکتشاف، ۷۵ میلیون تن باطله‌برداری به همراه خواهد داشت و همچنین قریب به ۲۰۰ هزار تن تولید دانه‌برداری داریم.
انتهای پیام
نظرات