محسن هادی طحان زواره در گفت و گو با خبرنگار ایسنا با بیان این که شب یلدا یا چله یکی از آیین‌های سنتی باستانی هزارساله ایران زمین است که در این شب جشن‌هایی برگزار می‌شود، اظهار کرد: از رسوم رایج و مهم در این شب می توان به مهمانی‌ها و قصه گویی بزرگان خانواده برای سایر اعضا وسرو تنقلات و میوه‌ها مخصوصاً هندوانه و انار، فال‌گیری با دیوان حافظ اشاره کرد.

وی افزود: در این شب اعضای خانواده و میهمانان دور هم جمع شده و رسم بر آن بوده تا میزبان، دیوان حافظ را در اختیار بزرگ خانواده قرار دهد و آنگاه میهمانان هر کدام نیت کرده و وی برای آنان تفألی به حافظ می‌زند.

این پژوهشگر میراث فرهنگی با بیان این که نام یلدا و شب یلدا با همین آیین(ترویج فرهنگ میهمانی و پیوند با خویشان) گره خورده است و این شب غیر از این آیین میهمانی، شب نشینی و دورهمی‌ها چیز دیگری ندارد، گفت: نکته مهم اینجاست که عنوان شب یلدا قابل تغییر نبوده و نخواهد بود، بدلیل اینکه آیین یلدا (چله) در سال ۲۰۲۲ در فهرست جهانی یونسکو به‌صورت چند ملیتی به نام ایران و افغانستان ثبت جهانی شده است و قابل تغییر و حذف نخواهد بود.

هادی طحان بیان کرد: اخیراً در فضای مجازی خبر تغییر نام یلدا منتشر شده است که این صحت ندارد، بدین جهت که اضافه کردن نامی در کنار نام یلدا در تقویم دلیل بر حذف یا تغییر نام یلدا یا چله نیست و همچنین افزودن (روز ترویج فرهنگ میهمانی و پیوند با خویشان) فقط تفسیر کوتاهی از یلدا است که به نظر بیشتر کارشناسان امری اضافه است که زحمت تقویم نویسان بیشتر شده است.

وی افزود: از این اضافه کردن اصطلاحات و تغییر دادن ظاهری عناوین باستانی و سنتی در گذشته هم داشته ایم از جمله نیز روز "سیزده بدر "بنام (روز طبیعت) در تقویم ما ثبت شده است و این نام هیچ وقت باعث حذف نام سیزده بدر نشده و نخواهد شد.

هادی طحان تصریح کرد: متاسفانه کسانی که در صدد تغییر این واژه و یا احتمالاً حذف آن هستند، احتمالاً از  آیین‌ها و تاریخچه آن اطلاع کافی ندارند، چرا که در کلمه (یلدا) و شب چله ترویج میهمانی‌ها و صله رحم نهفته است و شب یلدا عجین شده  با سنت‌های نیکوی اسلامی از جمله صله رحم، میهمانی و اطعام و ... لذا فاصله گرفتن از فضای مجازی و بیان خاطرات و خوانش اشعار و گفت‌وگو با اقوام و دوستان از نقاط قوت شب یلدا است که بیشتر باید مورد توجه قرار گیرد.

این پژوهشگر میراث فرهنگی در خصوص چهارشنبه‌سوری و آیین آن نیز گفت: این آیین سنتی در دهه‌های اخیر توسط عده‌ای قلیل به انحراف کشیده شده و از این آیین سوء‌استفاده‌هایی صورت می‌گیرد و عده‌ای معلوم الحال با آتش زدن و انفجار، به خود و دیگران خساراتی وارد کرده و این شب را به کام همه تلخ می‌کنند.

به گفته وی، به نظر می‌رسد که متولیان و فعالان فرهنگی باید ورود پیدا کنند و به جای حذف یا تغییر نام چهارشنبه سوری، این آیین را سرو سامان داده و به نکات مثبت آن بپردازند و شهرداری‌ها نقاط مشخصی را برای اجرای مراسم به شیوه صحیح مهیا کنند.

وی با اشاره به یکی از رسوم چهارشنبه‌سوری در شهر زواره و اردستان گفت: رسم قدیمی "کوزه شکستن " در گذشته‌ای نه چندان دور در  اردستان و زواره نیز مرسوم بوده است. این سنت به ظاهر شکستن کوزه است‌، اما بر یک اصل بهداشتی متکی است، زیرا ایرانیان قدیم بر این باور بوده‌اند که ظروف سفالین را بیش از یک‌سال در خانه نباید نگاه داشت و چون سال به پایان خود نزدیک می‌شد و شب چهارشنبه‌سوری می‌رسید، ظروف سفالین را که در خانه داشتند، می‌شکستند.

این پژوهشگر میراث فرهنگی ادامه داد: دلیل این کار این است که ظروف سفالین چون به هیچ وجه لعاب ندارد، به زودی چرکین و آلوده می‌شود و چون به هیچ وجه قابل شستن و پاک کردن نیستند تنها چاره برای دفع زیان آن، شکستن آن است. از سوی دیگر تقاضا برای خرید کوزه‌های تازه بالا می‌گرفت و در آن صورت سبب رونق کار استاد کاران کوزه‌گر می‌شد و به اقتصاد روستا و شهر هم کمک می‌کرد و از کسادی بازار کوزه‌گران و بیکاری آنان جلوگیری می‌شد.

وی با بیان این که این آیین‌های سنتی - تاریخی همه ریشه در فرهنگ غنی ایرانی دارد که همه فارسی زبان‌ها و ایرانیان به آنها احترام می‌گذارند، افزود: دوستداران میراث و آیین تاریخی فرهنگی کشور همه بر این باورند که این مراسم سنتی -باستانی باید حفظ شود و مسئولین فرهنگی کشور به‌جای تغییر، حذف و یا مبارزه با این آیین‌ها، با اصلاح روش و فرهنگ‌سازی بین مردم این مراسم را سرو سامان دهند.

انتهای پیام